-
SINIF KAZANIM VE AÇIKLAMALARI
-
BİREY VE TOPLUM
Bu öğrenme alanı işlenirken özgürlük ve sorumluluk gibi değerlerle iletişim ve medya okuryazarlığı gibi
becerilerin de öğrenciler tarafından edinilmesi sağlanmalıdır.
SB.7.1.1. İletişimi etkileyen tutum ve davranışları analiz ederek kendi tutum ve davranışlarını sorgular.
SB.7.1.2. Bireysel ve toplumsal ilişkilerde olumlu iletişim yollarını kullanır.
SB.7.1.3. Medyanın sosyal değişim ve etkileşimdeki rolünü tartışır.
Seçilen bir mecranın (TV, İnternet, akıllı telefonlar vb.) bireyler arasındaki iletişimi ve toplumsal olarak
da kültürü nasıl değiştirdiği ele alınır.
SB.7.1.4. İletişim araçlarından yararlanırken haklarını kullanır ve sorumluluklarını yerine getirir.
Özel hayatın gizliliği, düşünceyi açıklama özgürlüğü ve doğru bilgi alma hakkı ile kitle iletişim özgürlüğü
arasındaki ilişki ele alınır.
-
KÜLTÜR VE MİRAS
Bu öğrenme alanı işlenirken kültürel mirasa duyarlılık ve estetik gibi değerlerle kanıt kullanma becerisinin de
öğrenciler tarafından edinilmesi sağlanmalıdır.
SB.7.2.1. Tarihsel olay ve yorumlara dayanarak Osmanlı Devleti’nin siyasi güç olarak ortaya çıkış sürecini
ve bu süreci etkileyen faktörleri açıklar.
Kuruluştan İstanbul’un fethine kadar olan dönemde devletin hüküm sürdüğü coğrafya, iskân politikası,
askerî, ekonomik ve toplumsal yapı ele alınır.
SB.7.2.2. Osmanlı Devleti’nin fetih siyasetini örnekler üzerinden analiz eder.
Gaza ve cihat anlayışı, istimâlet politikası, millet sistemi üzerinde durulur.
SB.7.2.3. Avrupa’daki gelişmelerle bağlantılı olarak Osmanlı Devleti’ni değişime zorlayan süreçleri kavrar.
Coğrafi keşifler, Rönesans, Aydınlanma Çağı, Reform, Fransız İhtilali, Sanayi İnkılâbı, sömürgecilik ve
bunların neden olduğu karmaşa ile insan hakları ihlallerine değinilir.
SB.7.2.4. Osmanlı Devleti’nde ıslahat hareketleri sonucu ortaya çıkan kurumlardan hareketle toplumsal
ve ekonomik değişim hakkında çıkarımlarda bulunur.
SB.7.2.5. Osmanlı kültür, sanat ve estetik anlayışına örnekler verir.
Yerli ve yabancı seyyahların seyahatnamelerinden örneklere yer verilir.
-
İNSANLAR, YERLER VE ÇEVRELER
Bu öğrenme alanı işlenirken özgürlük değeriyle kanıt kullanma, problem çözme, tablo, grafik, diyagram
çizme ve yorumlama gibi becerilerin de öğrenciler tarafından edinilmesi sağlanmalıdır.
SB.7.3.1. Örnek incelemeler yoluyla geçmişten günümüze, yerleşmeyi etkileyen faktörler hakkında
çıkarımlarda bulunur.
SB.7.3.2. Türkiye’de nüfusun dağılışını etkileyen faktörlerden hareketle Türkiye’nin demografik özelliklerini
yorumlar.
Tablo ve grafikler kullanarak ülkemizin demografik özellikleri ile ilgili verileri yorumlanır.
27
Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı
SB.7.3.3. Örnek incelemeler yoluyla göçün neden ve sonuçlarını tartışır.
SB.7.3.4. Temel haklardan yerleşme ve seyahat özgürlüğünü açıklar.
-
BİLİM, TEKNOLOJİ VE TOPLUM
Bu öğrenme alanı işlenirken bilimsellik ve özgürlük gibi değerlerle zaman ve kronolojiyi algılama becerisinin
de öğrenciler tarafından edinilmesi sağlanmalıdır.
SB.7.4.1. Bilginin korunması, yaygınlaştırılması ve aktarılmasında değişim ve sürekliliği inceler.
Yazının icadından günümüze kadar farklı depolama, yaygınlaştırma ve aktarma teknikleri üzerinde
kısaca durulur.
SB.7.4.2. Türk-İslam medeniyetinde yetişen bilginlerin bilimsel gelişme sürecine katkılarını tartışır.
Türk-İslam medeniyetinin bilimsel alanda ulaştığı seviyeye vurgu yapılır. el-Harezmî, Fârâbî, İbn-i Sînâ,
el-Cezerî, İbn-i Haldûn, Ali Kuşçu, el-Hâzinî, Piri Reis ve Kâtip Çelebi gibi bilim insanlarına ve bunların
çalışmalarına değinilir.
SB.7.4.3. 15-20. yüzyıllar arasında Avrupa’da yaşanan gelişmelerin günümüz bilimsel birikiminin
oluşmasına etkisini analiz eder.
Matbaanın icadı, Dünya’nın yuvarlak olduğunun bilimsel olarak ispat edilmesi, kütle çekim kanunun
keşfedilmesi, buhar makinesının icadı vb. gelişmeler ile bunların etkileri ele alınır.
SB.7.4.4. Özgür düşüncenin bilimsel gelişmelere katkısını değerlendirir.
-
ÜRETİM, DAĞITIM VE TÜKETİM
Bu öğrenme alanı işlenirken dayanışma, dürüstlük ve çalışkanlık gibi değerlerle araştırma, değişim ve
sürekliliği algılama ile zaman ve kronolojiyi algılama gibi becerilerin de öğrenciler tarafından edinilmesi
sağlanmalıdır.
SB.7.5.1. Üretimde ve yönetimde toprağın önemini geçmişten ve günümüzden örneklerle açıklar.
SB.7.5.2. Tarihten ve günümüzden örnekler vererek üretim teknolojisindeki gelişmelerin sosyal ve
ekonomik hayata etkilerini değerlendirir.
SB.7.5.3. Vakıfların ve sivil toplum kuruluşlarının çalışmalarına ve sosyal yaşamdaki rollerine tarihten ve
günümüzden örnekler verir.
Konu kamu yararına çalışan dernek ve vakıf örnekleriyle sınırlandırılır.
SB.7.5.4. Tarih boyunca Türklerde meslek edindirme ve meslek etiği kazandırmada rol oynayan kurumları tanır.
Ahilik ve lonca teşkilatı ile meslek odaları ve meslek okulları üzerinde durulur.
SB.7.5.5. Dünyadaki gelişmelere bağlı olarak ortaya çıkan yeni meslekleri dikkate alarak mesleki
tercihlerine yönelik planlama yapar.
Günümüzde ortaya çıkan mesleklerin yanı sıra geçmişten bugüne süregelen meslekler de ele alınır.
SB.7.5.6. Dijital teknolojilerin üretim, dağıtım ve tüketim ağında meydana getirdiği değişimleri analiz eder.
E-ticaret (gerçek ürünler kadar bilgisayar oyunları gibi sanal/dijital ürünler) üzerinde durulur.
28Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı
-
ETKİN VATANDAŞLIK
Bu öğrenme alanı işlenirken barış değeriyle problem çözme becerisinin de öğrenciler tarafından edinilmesi
sağlanmalıdır.
SB.7.6.1. Demokrasiyi ve demokrasinin gelişim evrelerini açıklar.
Tarihimizdeki demokratik değerlere ve uygulamalara örnekler verilir. Burada eleştirel düşünme ile
zaman ve kronolojiyi algılama becerileri kullanılır.
SB.7.6.2. Atatürk’ün Türk demokrasisinin gelişimine katkılarını açıklar.
TBMM’nin açılması, Cumhuriyet’in ilanı ve çok partili hayata geçiş denemeleri kısaca ele alınır.
SB.7.6.3. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin temel niteliklerini toplumsal hayattaki uygulamalarla ilişkilendirir.
SB.7.6.4. Demokrasinin uygulanma süreçlerinde karşılaşılan sorunları analiz eder.
Demokratik toplumlardaki antidemokratik uygulamalarla ilgili güncel sorunlar üzerinde durulacaktır.
SB.7.6.5. Bir yaşam biçimi olarak demokratik tutumu benimser.
Aile, okul ve toplumdaki demokratik uygulamalar üzerinde durulur.
-
KÜRESEL BAĞLANTILAR
Bu öğrenme alanı işlenirken barış ve saygı gibi değerlerle iş birliği, problem çözme ile kalıp yargı ve ön
yargıyı fark etme gibi becerilerin de öğrenciler tarafından edinilmesi sağlanmalıdır.
SB.7.7.1. Türkiye’nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlara örnekler verir.
SB.7.7.2. Türkiye’nin ilişkide olduğu ekonomik bölge ve kuruluşları tanır.
SB.7.7.3. Çeşitli kültürlere yönelik sahip olduğu kalıp yargıları sorgular.
SB.7.7.4. Arkadaşlarıyla birlikte küresel sorunların çözümüne yönelik fikir önerileri geliştirir.
Küresel iklim değişimi, doğal afetler, açlık, terörizm ve göç konuları ele alınacaktır.
bunlar 5. sınıf la