TÜRKİYE’NİN ÜYESİ OLDUĞU ULUSLARARASI KURULUŞLAR
| Uluslararası Kuruluşlar | Kurucu | Bilgiler | Amacı
|
| Avrupa Ekonomik İşbirliği Ve Kalkınma Teşkilatı ( OECD ) | Ö | – 14 Aralık 1960 tarihinde imzalanan Paris Sözleşmesine dayanılarak 30 Eylül 1961 tarihinde kurulmuştur.
– Merkezi Paris’tir. – 34 üyesi vardır. – Türkiye, kurucu ülkeler arasında yer almıştır. – En son 2010 yılında Şili, İsrail, Slovenya, Estonya katılmıştır. – Genel Sekreteri, Haziran 2006’dan beri Meksikalı Mr. Angel Gurria’dır. |
Küreselleşmenin ekonomik, sosyal ve yönetim sorunlarını çözmek ve bu sürecin fırsatlarından faydalanmak üzere müştereken çalışmak |
| Avrupa Güvenlik Ve İşbirliği Teşkilatı ( AGİT ) | Ö | · 1975 yılında kurulmuştur.
· Merkezi Viyana’dır. · Türkiye kurucu ülkeler arasında yer almaktadır. · Genel Sekreteri İtalyan Lamberto Zannier’dir. |
Güvenliğin üç boyutunda ilke, norm ve standartlar geliştirmekte, yükümlülüklerin uygulanma durumlarını izlemekte, esnek müzakere ve siyasi diyalog forumu teşkil etmekte, ayrıca katılımcı Devletlerin demokratikleşme, hukukun üstünlüğü ve insan haklarına saygı alanlarındaki çabalarına destek ve yardım işlevi görmektedir |
| Avrupa Konseyi ( CE ) | Ö | – 5 Mayıs 1949 tarihinde kurulmuştur.
– Merkezi Strasbourg’dur. – Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland’dır. – Türkiye, kurucu ülkeler arasına yer almaktadır. |
İnsan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğünü savunmak amacıyla Avrupa çapında kurulmuş hükümetler arası bir kuruluştur. |
| Birleşmiş Milletler ( BM ) ( UN )
VETO HAKKI Fransa, İngiltere, Rusya, Çin ABD
*** Türkiye, BM çatısı altında KOSOVA-SOMALİ-LÜBNAN’a asker göndermiştir. |
Ö | * 1945 yılında kurulmuştur.
* Merkezi New York’tur. Ayrıca Cenevre, Viyana ve Nairobi de ofisleri bulunmaktadır.) *Genel Sekreteri Ban-Ki-Moon’dur. ( 5 yıllığına atanır ) * 193 üye ülkesi vardır. * Türkiye, kurucu üyeler arasındadır ve 24 Ekim 1945 tarihinde üye olmuştur. |
– Savaşları ve barışa yönelik tehditleri önlemek
– Ülkeler arasında ilişkiler kurmak – Uluslararası ekonomik ve sosyal işbirliğini sağlamak “Ülkeler uzun vadeli kredi veren ve resmi adı Uluslararası İmar Ve Kalkındırma Bankası olan Dünya Bankası ( WB)’dır.” IMF ile merkezleri WASHINGTON’ dadır. |
| Ekonomik İşbirliği Örgütü
( EİT ) Afganistan, Azerbaycan, Tacikistan, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Pakistan, Özbekistan, Türkmenistan, Türkiye |
Ö | – 1985 yılında kurulmuştur.
– Merkezi Tahran’dır. – Genel Sekreteri Mohammed Yahya P. Maroofi’dir. – 10 üye ülkeden oluşmaktadır. – Türkiye, kurucu üyeler arasında yer almaktadır. |
Üye ülkelerin kalkınmalarına katkıda bulunmak, EİT bölgesi içindeki ticari engelleri kaldırmak ve bölge içi ticareti geliştirmek ve EİT bölgesinin küresel pazarlarla bütünleşmesini teşvik etmek, üye ülkeler arasındaki kültürel ve tarihi bağları güçlendirmek |
| Uluslararası Kuruluşlar | Kurucu | Bilgiler | Amacı
|
| Gelişmekte Olan 8 Ülke ( D8 )
– TÜRKİYE – BANGLADEŞ – ENDONEZYA – İRAN – MALEZYA – MISIR – NİJERYA – PAKİSTAN |
Ö | · 15 Haziran 1997 tarihinde İstanbul’da kurulmuştur.
· 8 ülkeden oluşmaktadır. · Genel Sekreteri Seyed Ali Mohammad Mousavi’ dir. |
Büyük bir ekonomik potansiyeli, çeşitli kaynakları, geniş bir nüfus ve coğrafi alanı temsil eden 8 ülke arasında ticaret ilişkilerinde yeni fırsatlar yaratmak ve çeşitlendirmek, uluslararası düzeyde karar alma sürecine katılımı artırmak, daha iyi hayat şartları sağlamak, somut ortak projeler etrafında ekonomik işbirliğini geliştirmek ve gelişmekte olan ülkelerin dünya ekonomisindeki durumlarını güçlendirmektir. |
| İslam İşbirliği Teşkilatı ( İİT ) | Ö | · 25 Eylül 1969 tarihinde kurulmuştur.
· Merkezi Cidde’dir. · Genel Sekreteri Iyad Madani’dir. · 57 üye ülke ve 5 gözlemci ülke bulunmaktadır. · 14-15 Ağustos 2010 tarihinde yapılan 4. Olağanüstü Zirve’de SURİYE’nin üyeliği askıya alınmıştır. · Daha önce genel sekreterlik görevini Ekmeleddin İhsanoğlu yürütmüştür. |
İslam Dünyasının hak ve çıkarlarını korumak, Üye Devletler arasında işbirliği ve dayanışmayı güçlendirmek. |
| İslam Kalkınma Bankası ( İKB )
KURUCU ÜYELER BAE, İran, Kuveyt, Libya, Mısır, Suudi Arabistan, Türkiye |
Ö | – 10 Ağustos 1974 tarihinde kurulmuş, 20 Ekim 1975 tarihinde faaliyete geçmiştir.
– Merkezi Cidde’dir. – Genel Sekreteri Dr. Ahmad Mohamed Ali’dir. |
Üye ülkelerin ve Müslüman toplumların münferit veya birlikte ekonomik kalkınmalarına ve sosyal gelişmelerine katkıda bulunmak. |
| Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı ( KEİ )
Türkiye, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Rusya, Ukrayna, Bulgaristan, Romanya, Arnavutluk, Yunanistan, Sırbistan |
Ö | · 25 Aralık 1992 tarihinde kurulmuştur.
· Merkezi İstanbul’dur. · Genel Sekreteri Victor Tvircun’dur. · 12 üye ülke yer almaktadır. · En son Sırbistan katılmıştır. · Teşkilatın finansal birimi Karadeniz Ticaret Ve Kalkınma Bankasıdır. · Daimi yazmanlığı İstanbul’dadır. |
Üye ülkelerin potansiyellerinden, coğrafi yakınlıklarından, ekonomilerinin birbirlerini tamamlayıcı özelliklerinden yararlanarak aralarındaki ikili ve çok taraflı ekonomik, teknolojik ve sosyal ilişkilerini çeşitlendirmeleri ve daha da geliştirmeleri, böylelikle Karadeniz havzasının bir barış, istikrar ve refah bölgesi olmasını amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak için seçilen araç ise ekonomik işbirliğidir. |
| Türk Konseyi
( Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi ) KURUCU ÜYELER Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Türkiye |
Ö | – 3 Ekim 2009 tarihinde kurulmuştur.
– Merkezi İstanbul’dur. – Genel Sekreteri Büyükelçi Halil AKINCI’dır. |
Türk dünyasının tarihi ve kültürel birikimlerinden en geniş şekilde yararlanılmak suretiyle Türk dili konuşan ülkeler arasındaki çok taraflı işbirliğinin geliştirilmesi. |
| Uluslararası Kuruluşlar | Kurucu | Bilgiler | Amacı
|
| Gelişmiş Ve Gelişmekte Olan 20 Ülke ( G20 ) | X | · 25 Eylül 1999’da G8-Washngton toplantısında kurulmasına karar verilmiştir.
· 2015 yılında Antalya’da toplanmıştır. · 2016 yılında Çin Halk Cumhuriyeti-Hangzhou’ da toplanacaktır. · Dönem başkanı Recep Tayyip Erdoğan’dır. |
Uluslararası sistemde başlıca gelişmiş ülkeler ile önemi ve ağırlığı artmakta olan yükselen ekonomilerin küresel ekonomik karar alma süreçlerinde daha fazla temsil edilmesi ve uluslararası mali sistemin daha istikrarlı bir yapıya kavuşturulması |
| Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü ( NATO )
KURUCU ÜYELER Lüksemburg, ABD, İtalya, İngiltere, Fransa
*** Türkiye NATO üyeliği adı altında Avrupa Kıtası dışında ilk kez AFGANİSTAN’da görev almıştır.
|
X | – 4 Nisan 1949 tarihinde kurulmuştur.
– Merkezi Brüksel’dir. – Genel Sekreteri Danimarkalı Anders Fogh Rasmussen’dir. – Türkiye 1952 yılında üye olmuştur. – Fransa 1966 yılında Charles de Gaulle döneminde ayrıldığı NATO’nun askeri kanadına 2009 yılında dönmüştür. – NATO’nun en yetkili organı, üye ülkelerin Dışişleri Bakanlarından oluşan NATO Konseyidir. Konseyin fiili başkanı NATO Genel Sekreteridir. |
NATO’nun asli görevi, üye ülkelerin özgürlük ve güvenliklerini korumaktır |
| Uluslararası Polis Teşkilatı
( INTERPOL ) |
X | · 1923 yılında kurulmuştur.
· Merkezi Lyon’dadır. · Başkanı Fransız Mireille Ballestrazzi’dir. Seçilen ilk kadın başkandır. 2013 yılında seçilmiştir. · Genel sekreteri ABD’li Ronald K. Noble’dir. Avrupalı olmayan ilk genel sekreterdir. |
Uluslararası polis işbirliğini sağlamaktır. |
ÖNEMLİ NOTLAR
- Bretton Woods İkizleri – Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası ( WB)
- Avrupa Merkez Bankası Başkanı – JEAN CLAUDE TRICHET
- Avrupa Birliği üyesi olmasına rağmen AB Ortak Para Birimi olan AVRO’yu kabul etmeyip kendi para birimini kullanan : İNGİLTERE
- Amacı; tarım, ormancılık, balıkçılık alanlarında araştırma yapmak, az gelişmiş ülkelerin tarımsal gelişme alanlarına yardım sağlamak ve dünya gıda sorunu ile ilgilenecek mali ve teknik olanakları araştırmak olan BM örgütü GIDA VE TARIM ÖRGÜTÜ ( FAO )’dur.
- Uluslararası Çalışma Örgütü : ILO
Uluslararası Para Fonu : IMF
Dünya Sağlık Örgütü : WHO
Dünya Gıda Programı : WFP
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği : ITU
- Çevre aktivitelerini koordine eden, gelişmekte olan ülkelere çevre politikaları konusunda yardımcı olan ve çevreye duyarlı kalkınma yöntemleri öneren BM kuruluşu: UNEP ( BM Çevre Programı ) Ayrıca; küresel ısınma ve dünya çapındaki çevre kirliliğiyle de ilgilenmektedir.
- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Avrupa Konseyine bağlı olarak kurulmuş bir yargı organıdır.
- G8 Ülkeleri : ABD- Japonya- Almanya- İngiltere- Fransa- İtalya- Kanada- Rusya
- Avrupa Ödemeler Birliği ( EPU ) : ÜYE
Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü ( NATO ) : ÜYE
Uluslararası Polis Teşkilatı ( INTERPOL ) : ÜYE Türkiye
Dünya Ekonomik Forumu ( WEF ) : ÜYE
Avrupa Güvenlik Ve İşbirliği Teşkilatı ( AGİT ) : KURUCU ÜYE
- Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü ( OPEC ) : Suudi Arabistan, İran, Irak, Kuveyt, BAE, Venezuela, Rusya, Libya, Kazakistan, Nijerya
- Türkiye, 18 Şubat 1952 tarihinde Fuat KÖPRÜLÜ’nün Dışişleri Bakanlığı yaptığı Adnan MENDERES Hükümeti döneminde NATO’ya resmen üye olmuştur.
- Türkiye, Avrupa Birliğine tam üyelik başvurusunu 14 Nisan 1987 tarihinde yapmıştır.
- Türkiye – AB arasındaki Gümrük Birliği Anlaşması 1996 yılında tamamlanmıştır.
- AB Genel Sekreterliği Başbakanlık’a bağlıdır. 2009 yılında kurulmuş bir yapılanmadır.
- AB’nin yürütme organı AVRUPA KOMİSYONU’dur. Yasa tasarısı ve bütçeyi hazırlar.
- 1979 yılında Danimarka tarafından kendini yönetme hakkı verilen GRÖNLAND, 1985 yılında yapılan halk oylaması sonucu Avrupa Birliğinden kendi isteğiyle ayrılmıştır.
- Ombudsman: AB ülkelerinde ikamet eden kişilerin, kuruluşların ve şirketlerin haklarını herhangi bir kötü yönetim uygulaması karşısında korumakla görevli denetleme kurumu ve şikâyet merciidir. Avrupa Parlamentosu tarafından 5 yıllık süre için seçilir. Merkezi Strasbourg’daki Avrupa Parlamentosu binasıdır.
- UNESCO: 1945 yılında BM’ye bağlı olarak eğitim ve kültür alanında uluslararası bir ihtisas örgütü olarak kurulun uzmanlık kuruluşudur. Türkiye, UNESCO’nun kurucu üyeleri arasında yer almaktadır.
UNESCO TÜRKİYE DÜNYA MİRAS LİSTESİ
- İstanbul’un Tarihi Alanları
- Divriği Ulu Camii Ve Darüşşifası
- Hattuşa Ve Hitit Başkenti
- Nemrut Dağı
- Xanthos/Letoon ( Antalya/Muğla)
- Safranbolu Şehri
- Troya Antik Kenti ( Çanakkale ) Kültürel
- Edirne Selimiye Camii Ve Külliyesi
- Çatalhöyük Neolitik Kenti ( Konya )
- Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı
- Bursa Ve Cumalıkızık
- Diyarbakır Kalesi Ve Hevsel Bahçeleri ( 2015 )
- Efes ( 2015 )
Göreme Milli Parkı Ve Kapadokya Hem kültürel
- Pamukkale Hierapolis hem doğal
- Türkiye ile AB arasındaki müzakereler 2005 yılında başlamıştır. Türkiye’nin Avrupa Birliği uyum müzakereleri sürecinde açılıp, başarıyla tamamlanan tek konu başlığı BİLİM-ARAŞTIRMA başlığıdır.
- Avrupa İşbirliği Ve Güvenlik Teşkilatı ( AGİT )’nın Avrupa ülkeleri dışındaki üye ülkeleri ABD ve KANADA’dır.
- Dünya ekonomisinde yükselen ülkeler olarak bilinen BRIC ülkeleri: Brezilya, Hindistan, Rusya , Çin
- BM Güvenlik Konseyinde iki yıllık geçici üyeliği sona eren Türkiye’den boşalan koltuğa ALMANYA geçmiştir.
- AB ortak para birimi olan AVRO’yu en son kabul eden ülke 2015 yılında LİTVANYA’dır. Litvanya’dan önce 2011 yılında ESTONYA kabul etmiştir.
- HABITAT : Çarpık kentleşmeleri ve doğanın insanlar tarafından tahrip edilmesini önlemeye, doğa-insan ilişkisini düzenlemeye çalışan, 1996 yılına İstanbul’da toplanan Birleşmiş Milletler Örgütüdür. UNHCS diye de bilinir.
Kaynak:İlker GEDİK