TERAKKİPERVER CUMHURİYET FIRKASI (TCF)17 KASIM 1924:
Bu parti M.Kemal’in yakın arkadaşları Kazım Karabekir,Rauf Orbay,Refet bele ,Ali Fuat Cebesoy,Adnan Adıvar tarafından kurulmuştur.TCF Türkiye Cumhuriyetinin ilk muhalefet partisidir.
TCF liberal (serbest )ekonomi ilkesini benimsemiştir.Partinin programında dini inanç ve özgürlüklere saygılı olduğunu belirtmesi eski rejim yanlılarının parti etrafında toplanmasına neden olmuştur.Bu durum Musul’u bize bırakmayan İngiltere’nin işine gelmiş ve Güneydoğu Anadolu’da isyan çıkarmak için ortam bulmuştur.(Şeyh Sait İsyanı)5 Haziran 1925’te TCF Güneydoğu Anadolu’daki teşkilatlarının isyana destek verdikleri gerekçesi ile kapatılmıştır.
TCF’nin kapatılmasına neden olan olay Şeyh Sait İsyanı’dır.
3.SERBEST CUMHURİYET FIRKASI (SCF)12 AĞUSTOS 1930:
M.Kemal’in isteği üzerine Fethi Okyar tarafından kurulmuştur.Partinin kurulma nedenleri şunlardır:
**1929 Dünya Ekonomik Bunalımını bir muhalefet partisinin yardımıyla aşmak
**1930’da Türkiyede görülen ekonomik krizden aşmak
**Hükümeti eleştirecek bir muhalefet partisi oluşturarak devlet işlerinin sağlıklı bir şekilde yürütülmesini ve denetlenmesini sağlamak
SCF ekonomide liberal ilkeyi benimsemiştir.Parti kuruluşundan kısa bir süre sonra eski rejim yanlılarının toplandığı bir yer haline gelmiştir.Bunun üzerine Fethi Okyar kendi isteği ile partiyi kapatmıştır.
Çok Partili hayata geçiş denemeleri başarısızlıkla sonuçlanmıştır.Bunun nedeni halkın henüz hazır olmamasıdır.Türkiye çok partili hayata 1946’da geçecektir.