Teleolojik Kuram Ne Demek?

Teleolojik Kuram Ne Demek?

Teleolojik kuram, ahlak felsefesinde şöyle bi mantık: “Sonuç iyi olcaksa, her yol mübah.” Yani bi eylemin doğru mu yanlış mı olduğuna karar verirken, ne yaptığına değil, o eylemin ne sonuç doğurduğuna bakıyosun. Mesela, yalan söyledin ama bu yalan biini kurtardı; teleolojik kuram der ki, “Tamam, sorun yok, sonuç güzel çünkü.” Amaç önemli, nasıl yaptığın değil.
Bu kuramın özü şu: Eylemin değeri, onun getirdiği sonuçlardan gelir. En çok bilinen türü de “faydacılık”; yani bişinin faydalı olup olmaması, herkese ne kadar iyilik getirdiği önemli. “En çok insanı mutlu et,” diye bi hedef var yani.

Sınavda Nasıl Belli Olur?

Sınavda teleolojik kuramı yakalamak için şunlara dikkat et:
Sonuç Önemli: Soruda “Sonuç şu olmuş, ona göre değerlendir,” gibi bişi varsa, teleolojik kuram olabilir.
Fayda Vurgusu: “En çok kime fayda sağladı?” ya da “Herkese iyilik mi getirdi?” gibisinden bi mantık varsa, bu o.
Kuralı Takmaz: Deontolojik gibi “Kurala uy,” demez; “Sonuç iyi mi, tamam,” der.
Amaç Odaklı: “Niye yaptı, neyi başardı?” diye bakar, eylemin kendisine değil.
Bi Örnek Verelim
Diyelim sınavda bi soru: “Biri yalan söyleyip bi hayat kurtardı, bu doğru mu?” Teleolojik kuram hemen atlar: “Evet, doğru, çünkü sonuç iyi.” Ama deontolojik kuram olsaydı, “Yalan yanlış, kurala uymadı,” derdi; sezgici kuram da, “İçin ne diyosa o,” derdi. Teleolojik kuramın farkı, “Sonuç neymiş?” diye sorması.

Kısa Bi Özet

Teleolojik kuram, kısaca, sonuçlara bakarak ahlaki karar veren bi yaklaşım. “Eylem önemli değil, neyi başardın, ona bak,” diyip geçiyo. Sınavda “Sonuç iyi mi?” diye bişi görürsen, aha bu teleolojik. Fayda, mutluluk falan hep anahtar kelime.