Etiket arşivi: uygur devleti

Göktürkler ve Uygurlar

2 Yanıt

GÖKTÜRKLER 

  1. GÖKTÜRK DEVLETİ(552-658)

Orta Asya’da Avar hakimiyetine son veren Bumin Kağan tarafından Ötüken merkez olarak kurulur. Türk adını ilk kez bir devlet adı olarak kullanmışlardır. Bumin Kağan ikili teşkilat geleneğine uygun olarak devletin batı tarafını kardeşi İstemi Yabgu’nun idaresine bıraktı. Türkler Göktürkler döneminde ikinci kez bir bayrak altında birleşti.  İpek yolunun hakimiyeti konusunda Sasanilerle arası açılınca Bizans’la Sasanilere karşı ittifak kurdu. İstemi Kağandan sonra oğlu Tardu ülkenin başına geçti ve Çinlilerin kışkırtmasıyla Doğu Göktürkleri tanımadığını açıkladı. Böylece devlet ikiye ayrıldı. Çinliler daha sonra ikisini de ortadan kaldırdı.

  1. GÖKTÜRK DEVLETİ ( 682-745)

            Çinliler I. Göktürkleri yıktıktan sonra Türkleri Çinlileştirme politikası izledi. Esaret 50 yıl kadar sürdü. Türkler bu politika ile daha çok milli benliklerini korumuşlar ve ayaklanmışlardır. (Kürşat ihtilali). Bumin Kağan’ın soyundan gelen Kutluk ile Tonyukuk Çin’e karşı bağımsızlık savaşına başlar ve İlteriş unvanı ile II. Göktürk (Kutluk) devletini kurar. Kapğan Kağan zamanında Orta Asya Türk birliği üçüncü kez sağlanır. Çin vergiye bağlanır. En parlak dönemi Bilge Kağan zamanıdır.

Türk diliyle yazılan ilk yazılı belge olan Orhun Kitabeleri; Kültiğin ve Tonyukuk adına dikilmiştir.  38 Harfli Orhun Alfabesini kullandılar. Bilge Kağan’ın ölümü üzerine zayıflayan Göktürkler Basmil, Karluk ve Uygur Türklerinin baskıları sonucu yıkılır.

UYGURLAR

  1. Göktürk Devletini yıkılmasından sonra Ötüken’de kurulur. Kurucusu Kutluk Bilge Kül Kağan’dır. Ordubalık adıyla bilinen Karabalgasun’u başkent yaptılar.

Böğü Kağan döneminde Manihaizm dinini kabul ettiler. Mani dini Uygurların yerleşik hayata geçmesinde ve mimari eserlerin yapılmasında etkili olmuş. Et yemeyi ve kan dökmeyi yasakladığı için Uygurların savaşçı özelliklerinin azalmasına yol açmıştır. Uygurlar 14-18 harfli Uygur alfabesini kullandılar. Klişe matbaayı geliştirdiler. İlk Türkçe kitaplar bastılar. Ötüken Uygurları Kırgızlar tarafından yıkıldı. Turfan Uygurları Sarı Uygurlar olarak 13. yüzyıla kadar bağımsızlıklarını korudular. Moğollar tarafından yıkıldılar.

Göktürk Devletleri

1 Yanıt

I. KÖKTÜRK DEVLETİ:

Asya Hun devleti yıkıldıktan sonra, Orta Asya bir süre Çin hâkimiyetinde kaldı. Daha sonra Avar devleti kuruldu. Göktürkler Avarlara bağlı olarak Altay Dağları civarında yaşıyorlardı. Başlarında buluna Bumin Kağan 552 yılında Avar devletini ortadan kaldırarak Ötüken merkez olmak üzere Köktürk devletini kurdu.

NOT: Tarihte Türk adını taşıyan ilk devlet Köktürklerdir. İkincisi ise Türkiye Cumhuriyeti’dir.

Ülke Türk devlet geleneğine göre doğu ve batı olmak üzere ikiye ayrıldı. Bumin Kağan doğu bölgesinde, kardeşi İstemi Kağan Batı bölgesinde yönetimi sürdürdü.

NOT: Türk geleneklerine göre ilk defa iki kardeş birlikte devleti yönetmişlerdir.

II. KÖKTÜRK DEVLETİ (KUTLUK DEVLETİ) (682–745)

göktürk-devleti

Çinliler I. Göktürk Devleti’ne son verdikten sonra yeni bir politika izlemeye başladılar. Birçok Türk boyunu Çine götürerek Çinlileştirmek (asimile etmek) istediler. Türkler Çin’de 50 yıl esir tutularak bu politikaya maruz kaldılar. Bu uygulamayla Türkleri Çinlileştirmeyi başaramadılar. Aksine Türklerde milli duyguları güçlendirdiler.

Bumin Kağan’ın soyundan gelen Kutluk Kağan ve Tonyukuk Çine karşı bağımsızlık savaşına girdiler. Türkleri bir araya toplamayı başardılar ve Çine karşı bağımsızlıklarını kazanarak II. Köktürk Devleti’ni kurdular.

 

Kutluk Kağan’a İl-Teriş (devlet kuran) unvanını verdiler. Vezirliğe de Tonyukuk getirildi. Tonyukuk II. Göktürk Devleti için önemli bir devlet adamıdır. İl-Teriş Kağan öldükten sonra çocukları küçük olduğu için yerine kardeşi Kapgan Kağan geçti. Kapgan Kağan’ın vezirliğine de Tonyukuk devam etti. Kapgan Kağan zamanında Türk birliği tekrar sağlanarak Çin vergiye bağlandı. Kapgan Kağan’dan sonra Kutluk’un Oğlu Bilge kağan oldu. Kardeşi Kültigin ordu komutanı olarak ülkeyi birlikte yönetmişlerdir. Vezirleri Tonyukuk’tur. Devletin en parlak dönemidir.

Okumaya devam et →

GÖKTÜRK DEVLETİ, HUN DEVLETİ KÜLTÜR VE MEDENİYET

8 Yanıt

GÖKTÜRK DEVLETİ (552-659)    KÜLTÜR VE MEDENİYET
▪ Türk adıyla kurulmuş ilk Türk devletidir
▪ Bumin Kağan, Avarlara karşı isyan ederek merkezi Ötüken olan devleti kurmuştur.
▪ Devletin batı kısımlarını, İstemi Yabgu yönetmiştir.
▪ İstemi Kağan, Akhun devletine son verdi ve İpek yolunu ele geçirdi.
▪ Bumin Kağan dan sonra yerine Mukan Kağan geçmiştir.
▪ En güçlü hükümdarı Mukan Kağan dır.
▪ Devlet Doğu ve Batı Göktürkleri diye ikiye ayrıldı. Bu kollar daha sonra Çin’in egemenliğini kabul etmişlerdir.
II.GÖKTÜRK DEVLETİ (Kutluk Devleti)
▪ Kutluk, Çin hakimiyetinden kurtularak Ötüken de devleti kurmuştur. Kutluk’a derleyip toparlayan manasında “İlteriş” ünvanı verilmiştir.
▪ İlterişten sonra yerine Kapkan Kağan geçti.Daha sonra
▪ Bilge Kağan, devleti kardeşi Kültiğin ve Vezir Tonyukuk’un yardımıyla yönetti. Devletin en parlak zamanı bu devirde yaşandı.
▪ -*Göktürklerden günümüzü kalan en önemli eser Orhun Yazıtlarıdır(Göktürk Kitabeleri). Bu kitabeler Bilge Kağan, Kültigin Kağan ile vezir Tonyukuk adına dikilmiştir.
-** Bunlar yazılı ilk Türk belgeleridir. Orhun alfabesi ile yazılmıştır.
-** Bu yazıtları Danimarkalı Wilhem Thomsen (Vilyım Tamsın) çözmüştür.
▪ Basmil, Karluk, ve Uygurlar birleşerek II. Göktürk Devletine son verdiler.
UYGURLAR (745-840)
▪ Karluk ve Basmiller’le birleşerek II.  Göktürk Devletini yıkan UYGURLAR Orhun bölgesinde UYGUR DEVLETİ’ni kurdular.(745)  Kurucuları KUTLUK BİLGE KÜL KAĞAN, merkezleri Ordubalık (Karabalsagun)’dur.
– Uygurlar Yerleşik hayata geçen ilk Türk topluluğudur.
– Manihizm’e inandılar. Bu inanışta et yemek günah sayıldığı için vücut yapıları değişti.  Ve savaşçı güçlerini kaybettiler.
-18 harfli Uygur Alfabesini hazırladılar. Okumaya devam et →