Dağılma Döneminde Osmanlı İmparatorluğunda Gelişen Düşünce Akımları

Osmanlıcılık : Osmanlıcılık, milliyetçilik düşüncesi ile ortaya çıkan isyanları durdurup, bütün milletleri aynı çatı altında toplayarak, ülke bütünlüğünü sağlamak düşüncesinin adıdır. I. Meşrutiyet öncesinde Jön Türkler adı verilen grup, parlamenter bir sisteme geçiş ile bölünme ve dağılmanın önüne geçilebileceğini savunmuşlardır. Bu düşünce Namık Kemal’in şiirlerinde bütün açıklığı ile dile getirilmiştir. Bu fikir başarılı olamamış ve devlet dağılmaktan kurtarılamamıştır.

İslamcılık : İslamcılık, hangi milletten olursa olsun, bütün Müslümanların halife etrafında birleştirilmesini savunan görüştür. Osmanlı Devleti, monarşik ve teokratik bir devletti. Bu sebeple İslam Dini’nin kuralları genellikle uygulamalarda esas alınmıştır. Ayrıca, İslam Dininin yaygın olduğu topraklarda Osmanlı hakimiyeti sağlanmıştı. Rusya’nın, Osmanlı Devleti yönetimindeki Slavları birleştirme düşüncesi (Panislavizm), II. Abdülhamit döneminden itibaren İslam Birliği düşüncesini kuvvetlendirmiştir. Bu düşüncenin esasını, Dünya’daki bütün Müslümanların birliği teşkil etmekte idi. Ancak bu durum, İngiltere’nin çıkarlarına tersti. Çünkü, İngiltere’nin sömürgelerine giden yollar, Müslümanların çoğunlukta olduğu yerlerden geçmekte idi. Ayrıca İngiltere, Osmanlı Devleti’nin egemen olduğu topraklardaki neft yağının (petrol) farkındaydı. Okumaya devam et →