– HUKUK
Osmanlı hukukunun temelini Şer’i (İslam hukuku) ve Örfi hukuk sistemleri oluşturmaktaydı.
Şer’i hukukun temelini Kur’anıkerim ve hadis hükümleri oluşturmaktadır.Bu hükümler İslam hukukunun değişmez hükümleridir.Şer’i hukuk sadece Müslüman halka uygulanır, Müslüman olmayanlara uygulanmaz onlar kendi hukuk kurallarıyla yargılanırlardı.
Örfi hukuk ise şer’i hukuka ters düşmemek şartı ile padişahın koyduğu kanun, kanunname ve ferman gibi kurallardır.Bu kurallar töreye uygun olurdu.Örfi konulardaki kurallar padişahın ağzından yazılır ve bunlara ferman denirdi.Fermanlar devlet hayatını ve sosyal hayatı düzenlerdi.Osmanlı Devletinde ilk kanunname Fatih Sultan Mehmet tarafından hazırlanan Kanunname-i Ali Osman’dır.
Adalet işlerinin divandaki temsilcisi Kazaskerdi.Şeyhülislam din alimlerinin başkanı sayılırdı.Yargılama yetkisi yoktu.Devlet işlerinin ve alınan kararların İslam hukukuna uygun olup olmadığını denetler ve görüş bildirirdi.
Osmanlı Devletinde adalet işlerinin dağıtımından ülke genelinde kadılar sorumlu idi.Kaza ve sancaklarda mahkemelerin başkanı olan kadılar şer’i davaların yanında örfi davalara da bakarlardı.Ayrıca bulundukları yerin asayişi, vakıfların denetlenmesi ,vergilerin toplanarak hazineye gönderilmesi ve belediye hizmetlerinin düzenlenmesi gibi görevleri yürütürlerdi.Kadılar kişiler arasındaki anlaşmazlıkları çözümler ,miras , ticaret ,nikah ve boşanma gibi konuları karara bağlardı.Kadılar bu işleri subaşı, böcekbaşı ve çöplük subaşısı gibi görevlilerden yardım alırlardı.Mahkemelerde ise mahkeme katipleri , ehli vukuf gibi yardımcıları vardı.Naibler nahiyelerde kadının vekili idiler.Osmanlı mahkemelerinde alınan kararlar şer’iyye sicili denilen defterlere yazılırdı.
Osmanlı Devletinde kadıların görev süreleri devirlere göre on sekiz ay ile üç yıl arasında değişirdi.Bunda ulaşılmak istenen amaç terfilerin tıkanmasını engellemek ve adaletin dağıtıcısı olan kadıların halk ile kaynaşmasını engelleyerek adam kayırma ve rüşvetin önüne geçmek di.
Osmanlı hukuk sistemi XIX.yüzyılda azınlıklara verilen ayrıcalıklar ve kapitülasyonlar nedeniyle bozuldu.Ayrıca gelişen dünya şartları ve ticaret, ceza, borçlar ve kadın hakları konusunda Avrupa hukuk sisteminden geri kalması nedeniyle ,XIX.yüzyılda Avrupa hukuk sistemleri örnek alınarak hukuk alanında bazı yenilikler yapıldı.Avrupa hukuk kurallarına göre işleyen Nizamiye mahkemeleri kuruldu.Şer’i hukuk Mecelle adı altında medeni hukuk doğrultusunda yeniden düzenlendi.
Tanzimat dönemi hukuk anlayışı ile hukuk devleti kavramı gelişti.1876’da kabul edilen Kanun-i Esasi ile anayasada devletin temel kuruluşları , görev ve yetkileri belirlendi.
Vakıf, Müslümanların , mallarından bir kısmını insanların hayrına sonsuza kadar tahsis etmesidir.Vakıf kuran kimseye vâkıf , vakfedilen mala mevkuf denir.Vakfın kuruluş belgesine de vakfiye denir.Vâkıf, vakfiyeyi şahitlerle birlikte bölge kadısı huzurunda düzenlerdi.Vakfı yönetiminin verildiği kimseye de mütevelli denir.Osmanlı Devletinde vakıf sistemi sayesinde ; Okumaya devam et