Etiket arşivi: islam devleti

Türklerin İslamiyet’i Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri Özet

Bir Cevap Yazın

TÜRKLERİN İSLAMİYET’İ KABULÜ

Türklerin en eski dini Gök Tengri’dir. Manihaizm, Budizm, Hristiyanlık, Musevilik ve İslamiyet’i de kabul ettiler.

İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ

1. Karahanlı Devleti (840-1212)

– Kurucusu Bilge Kül Kadir Han, başkenti Balasagun’dur.

– Satuk Buğra Han’ın İslamiyet’i kabul edip Abdülke­rim adını almasıyla Orta Asya’daki ilk Müslüman Türk devleti oldular.

2. Gazneli Devleti (963-1187)

– Kurucusu Alp Tigin, başkenti Gazne’dir.

– En geniş sınırlarına Gazneli Mahmut ile ulaşmış savaşlarda filleri kullanmıştır.

– Gazneli Mahmut, Hindistan’a yaptığı 17 seferle İslamiyet’in burada yayılması­nı sağladı.

– Abbasi Halifesi, Gazneli Mahmut’a ‘’Sultan’’ unvanını verdi. Bu unvanı kullanan ilk padişah oldu.

Türk İslam Edebiyatı’nın Başlangıcı

a) Yusuf Has Hacip – Kutadgu Bilig: Türk İslam Edebiyatı’nın ilk eseri ve siyasetnamesidir.

b) Kaşgarlı Mahmut – Divânü Lûgati’t-Türk: Türk tarihi’nin ilk sözlüğüdür.

c) Edip Ahmet Yüknekî – Atabetü’l-Hakayık: İslam ahlakını öğretmeyi amaçlayan bir nasihatnamedir.

d) Hoca Ahmet Yesevî – Divân-ı Hikmet: Türk tasavvuf tarihinin ilk eseridir. Eser ‘Hikmet’ adını verdiği şiirlerden oluşur.

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040-1157)

Kurucusu Tuğrul Bey, Başkenti Rey şehridir.

Oğuzlar: İran, Irak, Azerbaycan, Türkiye ve Türkmenistan Türklerinin atasıdır. Bozoklar ve Üçoklar olarak iki kola ayrılmış olup 24 Oğuz boyu bulunmaktadır. Selçuklular Kınık, Osmanlılar Kayı boyundandır.

Dandanakan Savaşı (1040): Gaznelileri yenen Tuğrul Bey Selçuklu Devleti’ni kurmuştur.

Pasinler Savaşı (1048): Selçuklu ile Bizans arasındaki ilk savaşta Bizans yenilmiştir.

Selçuklu-Abbasi İlişkileri

Tuğrul Bey, Büveyhoğulları elinde tutsak olan Abbasi halifesini kurtarmış, 1055 yılında Bağdat’ta Büveyhoğulları Devleti’ne son vermiştir. Halife Tuğrul Bey’e Şarkın ve Garbın Sultanı ünvanını vermiştir.

Alp Arslan (1063-1072)

– Bizans’a ait Ani Kalesini 1064 aldı.

Malazgirt Savaşı (26 Ağustos 1071): Alp Arslan, Bizans İmparatoru Romen Diyojen’i, saf değiştiren Türklerle birlikte yenmiş ve tutsak etmiştir.

Malazgirt Zaferi’nin Sonuçları

– İlk defa Bizans hükümdarı Türklere esir düştü.

– Halife, Alparslan’a İslam Ülkelerinin Sultan’ı ünvanını verdi.

– Anadolu’nun kapıları Türklere açıldı.

– Türkleri Anadolu’dan atmak için Avrupalılar haçlı seferi hazırlıkları yaptı.

15 Temmuz Darbe Girişimi ve Türk Milletinin Zaferi

Millî iradeyi yok sayarak demokrasimizi ortadan kaldırmayı hedefleyen FETÖ’nün darbe girişimini, Türk vatandaşları korkusuzca canlarını siper ederek bastırmıştır. 15 Temmuz 2016 tarihe Demokrasi ve Millî Birlik Günü olarak geçmiştir.

Celaleddin Melikşah (1072-1092)

– Devlet, en geniş sınırlarına ulaşmış en parlak dönemini yaşamıştır.

– Batınilik(Haşhaşilik): Hasan Sabbah tarafından oluşturulmuş dini harekettir. Selçuklu devlet adamlarına batıni fedailer suikastlar düzenlemiştir. Melikşah bu hareketle mücadele etmiştir.

Büyük Selçuklu Devleti’nin Yıkılışı

– Melikşah’ın ölümüyle taht kavgaları yaşanmış, devlet melikler arsında parçalanmıştır.

– Son Selçuklu: Sultan Sencer (1118-1157): Selçuklu’yu eski gücüne kavuştursa da Katvan Savaşı’nda Karahitaylılara yenilmiş ve devlet yıkılma sürecine girmiştir.

Melik: Sultanın oğullarına verilen unvan.

Atabey: Melikleri yetiştiren görevlidir.

BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ’NDE YÖNETİM VE TOPLUM YAPISI

1. Devlet Yönetimi

* Selçuklularda ülke hükümdar ailesinin ortak malıdır.

Sultanlık Alametleri: Para bastırmak, fermanlara tuğra çekmek, hutbe okutmak, savaş ve gezilerde sultanın başına çetr(Şemsiye) tutulması, nevbet(davul) çalmak.

Saray: Hükümdar, ailesi ve saray görevlilerinin yaşadığı devletin yönetim binasıdır. Sarayda;

– Çaşnigir: Yemeklerden sorumlu. – Candar: Saray muhafızı. – Camedar: Elbise sorumlusu

– Hacibül Hüccap: Saray görevlilerinin başı, gibi görevliler bulunur.

 

Divân-ı Saltanat (Büyük Divan)

Sultan tarafından başkanlık edilen devlet işlerinin görüşüldüğü meclistir.

Divân-ı Saltanata Bağlı Divanlar – 4 Tane

1. Divân-ı İstifa: Mali işlerden sorumlu.

2. Divân-ı Arz: Askeri işlerden sorumlu.

3. Divân-ı İşraf: Mali ve idari işleri teftiş eder.

4. Divân-ı İnşa: Resmî yazışmalarından sorumlu olup yazılı belgelere sultanın tuğrasını çeker.

– Divan-ı Berid: Büyük divana bağlı olmayıp posta ve haberleşmeden sorumludur.

– Divan-ı Mezalim: Sultanın başkanlık ettiği yüksek mahkemedir.

 

Selçuklu Devlet Görevlileri

* Vezir: Sultan olmadığında divana başkanlık eden devletin en yetkili görevlisidir.

Nizâmülmülk: Selçuklunun meşhur veziridir. Alp Arslan’a 9, Melikşah’a ise 20 yıl vezirlik yaptı. Devlet yönetimiyle ilgili düşüncelerini Melikşah’ın isteğiyle yazdığı “Siyasetname”de anlattı.

* Şıhne: Eyaletleri yöneten askeri vali. * Amid: Eyaletleri yöneten sivil idareci.

* Subaşı: Eyalet güvenliğinden sorumlu. – EGM * Amil: Vergileri toplar.

* Muhtesip: Belediye işleri ve pazardan sorumlu. * Kadiü’l Kudat: Kadıların başıdır, onları atar.

* Kadı(Hakim): Şeri(İslami) hukuka göre evlenme, boşanma, nafaka, miras ve borç davalarına bakar.

* Emir-i Dad(Hakim): Örfi hukukun alanına giren davalara bakar.

Selçuklu Devleti’nde Ordu

1. Hassa Ordusu: Gulamlardan seçilen Sipahilerden oluşan ordudur.

2. Gulaman-ı Saray: Hükümdarı ve sarayı korur.

3. İkta Askerleri(Sipahiler): Toprak gelirleriyle yetiştirilen askerlerdir.

4. Diğer Askerler: Gönüllü, ücretli türkmen kuvvetlerdir.

Gulam sistemi: Fethedilen yerlerde esir ve kölelerden seçilip yetiştirilen kişilerin, başta ordu olmak üzere devlet hizmetine alınmasına denir.

Kaynak: Barbarouslaz

Türklerin İslamiyeti Kabulü ve İlk Türk İslam Devletleri Özet

Bir Cevap Yazın

TÜRKLER’İN İSLAMİYETİ KABULÜ VE İSLAMİYET’E HİZMETLERİ

  • HZ. Ömer zamanında İran’ın fethi ile Türkler ve Araplar komşu oldular.
  • HZ. Osman zamanında Kafkasya’da Hazarlarla ilk Türk-Arap savaşları başladı.
  • Emeviler döneminde Türgişler, Emevilerin Asya içlerine doğru ilerlemelerini durdurdular. Bu dönemde Emevilerin ırkçı politikaları nedeniyle Türkler Müslüman olmaya pek yanaşmamıştır.

Abbasi devleti kurulmadan beş yıl önce Orta Asya’da II. Göktürk Devleti yıkılmış, Uygur Devleti kurulmuştu. Uygurlar tam bir siyasi otorite sağlayamadılar. Bu durumdan yararlanmak isteyen Abbasiler ve Çinliler arasında Orta Asya ve İpek Yolu hakimiyeti için Talas Savaşı (751) yapıldı. Savaşı bölgede yaşayan Türklerin yardımıyla Araplar kazandı. Böylece; 1) Orta Asya Çin istilasından kurtuldu.

2) Arap Türk düşmanlığı yerini dostluğa bıraktı. İslamiyet Türkler arasında yayılmaya başladı.

3) Çinlilere ait önemli teknik buluşlar (kağıt, pusula, barut) İslam dünyasında öğrenildi.

Türklerin Müslüman olmasında etkili olan faktörler;

1) Göktanrı dini ile İslamiyet arasındaki benzerlikler. (Tek Tanrı anlayışı, temizlik anlayışı, kurban kesme, ahiret inancı)

2) Türk sosyal yapısının İslam’a uygunluk göstermesi (Ahlak anlayışı, fetih-cihat anlayışının dünya hakimiyeti düşüncesine benzemesi)

3) Ticaretle uğraşan tüccarların Müslüman tüccarlarla ilişki kurması

4) Abbasilerin Türklere karşı uyguladığı hoşgörülü politika.

Türklerin İslamiyet’e Hizmetleri;

1) İslam uygarlığını geliştirip Anadolu, Orta Avrupa, ve Hindistan ülkelerine yaymışlardır.

2) İslam dininin koruyuculuğunu üstlenmişlerdir.

3) İslam dünyasındaki karışıklıkları sona erdirip, birlik ve beraberliği sağlamışlardır.

4) halifeliği korumuşlar ve devam etmesini sağlamışlardır.

5) İslam kültürünün gelişmesini ve evrenselleşmesini sağlamışlardır.

Büyük Selçuklu Devleti

İLK MÜSLÜMAN TÜRK DEVLETLERİ

A) KARAHANLILAR (840-1212)

  • Uygur Devletinin yıkılması üzerine Bilge Kül Kadir Han tarafından Batı Türkistan’da Balasagun merkez olarak kurulur.
  • Kuruluşunda Karluk, Basmil, Yagma ve Çiğil Türkleri etkili olmuştur.
  • Saltuk Buğra Han zamanında İslamiyet resmi din olarak kabul edilmiştir. (932)
  • 1042’de Doğu ve Batı Karahanlılar olmak üzere ikiye ayrıldılar. Doğu Karahanlılar Karahıtaylar, Batı Karahanlılar ise Harzemşahlar tarafından yıkıldı.

Karahanlılar’ın Özellikleri ve Türk Tarihindeki Önemi:

    1. İlk Türk-İslam devletidir.
    2. İslamiyet’i kabul etmekle birlikte Türklük özelliklerini korumaya büyük önem vermişlerdir.
    3. Karahanlılar Türk ve İslam kültürlerini birleştirerek Türk-İslam kültür sentezini başlatmışlardır.
    4. İlk Türk İslam eserleri verilmiştir. Kaşgarlı Mahmut Divan-ı Lügat’üt Türk, Yusuf Has Hacip Kut’atgu Bilig adlı eserlerini bu dönemde yazmışlardır.
    5. İpek Yolu üzerinde kervansaraylar yapmışlar, birçok bölgede hastaneler, çeşmeler, aşevleri ve medreseler yapmışlardır.

B) GAZNELİLER (963-1187)

  • Samanoğulları devleti zayıflayınca bu devletin Horasan valisi Alp Tigin, Afganistan da Gazne şehrinde Gazneliler devletini kurdu.
  • En ünlü hükümdarı Gazneli Mahmut’tur. Hindistan’a 17 sefer düzenledi Kuzey Hindistan’a egemen oldu. İslamiyet’i bu bölgeye kadar yaydı.
  • Sultan Mesut zamanında Selçuklularla yapılan Nesa, Serahs ve Dandanakan Savaşları kaybedildi. Bu savaşlardan sonra dağılma sürecine girdi. 1187’de Afganistan’ın yerli halkı Gurlular tarafından yıkıldı.
  • Gaznelilerin belirgin özellikleri ve önemi:
      1. Çok uluslu bir yapıya sahiptirler.
      2. Resmi yazı dili Arapça, edebiyat dili Farsça, saray ve orduda Türkçe kullanmışlardır.
      3. Sultan unvanını ilk kez kullanmışlardır.
      4. İslamiyet’i Hindistan’da yayarak Kast Sisteminin yıkılmasına zemin hazırlamışlardır.
      5. İranlı şair Firdevsi, Şehname adlı eserini bu dönemde yazmıştır.

    C) BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ (1040-1157)

  • Büyük Selçuklu Devleti Oğuzların Üçok kulana bağlı Kınık Boyu tarafından kurulmuştur.
  • Selçuk Bey Oğuz Yabgusu ile arası açılınca kendisine bağlı beylerle birlikte Cend Şehrine geldi. (962) burada İslamiyet’i kabul etti. Gaznelilerin egemenliğinde yaşamışlar. Ancak Gazneliler Selçukluları tehlike olarak görmeye başlayınca ve Selçukluların başındaki Aslan Bey’i sürgüne gönderince aşiretin başına Tuğrul Bey geçer.
  • Tuğrul ve Çağrı Beyler Dönemi ( 1025-1063)