I. MEŞRUTİYET (11 Aralık 1876)
Nedeni:
 İmparatorluğun içine düştüğü ekonomik, siyasal, idari, sosyal ve askeri bunalımdan kurtarılmak istenmesi.
 Panislavist politikaya karşı önlem almak.
 İmparatorluğun birliğini sağlamak.
 Avrupalı devletlerin içişlerimize karışmasına engel olmak.
Gelişme: Avrupa’da eğitimlerini tamamlayan Osmanlı aydınları (Mithat Paşa, Ziya Paşa, Namık Kemal) Padişah II. Abdülhamit’e zorla ilan ettirmişlerdir.
1876 Anayasası’nın Genel Özellikleri (Kanun-i Esasi)
1. Ulusal tepkinin sonucunda gerçekleşmediğinden ulusal iradenin ürünü değildir.
2. Son söz yine padişaha ait olduğundan padişahın yetkileri kısıtlanmamıştır.
3. Halk yönetime katılmamıştır.
Sonucu: Padişah II. Abdülhamit, 1877–1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nı (93 Harbi) bahane ederek Meclis’i kapatmış ve Anayasal düzene son vermiştir.
Önemi: Yürürlükte çok kısa kalmasına rağmen daha sonraki olaylara öncülük etmiş (II. Meşrutiyet) ve fikirlerin olgunlaşmasında etkili olmuştur.
NOT: Kanun-i Esasi; Türk tarihinin ilk anayasasıdır. Osmanlı Devleti’nde Anayasal düzenin başlangıcı olmuştur.
II. MEŞRUTİYET (23 Temmuz 1908)
1. II. Abdühamit’in, Meclisi kapatması sonucu İstibdat (baskı) Dönemi başladı.
2. Meşrutiyet’i yeniden kurmak isteyen aydınlar ve yüksek okul gençleri İttihat ve Terakki Cemiyeti’ni (Birlik ve Yükselme) kurdular.
3. İngilizlerin ve Rusların Reval şehrinde bir araya gelerek, Makedonya’nın Osmanlı Devleti’nden ayrılması konusunda anlaşmaları üzerine, İttihat ve Terakki Cemiyeti Meşrutiyet’in yeniden ilan ettirmek, Avrupa devletlerinin Osmanlıların içişlerine karışmasını önlemek için harekete geçti.
4. Cemiyete bağlı subaylardan Enver Bey Selanik’te, Niyazi Bey Manastır’da kendilerine bağlı askerlerle ayaklandılar.
5. Ayaklanmanın genişlemesinden çekinen II. Abdülhamit, meşrutiyeti yeniden ilan ettirmek zorunda kaldı (1908).
II. Meşrutiyet Sonrası Siyasal Gelişmeler
o Osmanlıcılık düşüncesi yerine, Türkçülük düşüncesi egemen olmuştur.
o Bulgaristan bağımsızlığını elde etmiştir (1908).
o Avusturya-Macaristan İmparatorluğu, Bosna-Hersek’i topraklarına katmıştır.
o Yunanistan, Girit’i topraklarına katmıştır. Okumaya devam et →