Sosyal Bilgiler 7.sınıf Osmanlı Devleti

Osmanlı Devleti’ni kuranlar Oğuzların Kayı boyundandır.
Kayı boyunun başında bulunan Ertuğrul Gazi Anadolu’da
Söğüt ve Domaniç’i alarak yurt edinmiştir. Daha sonra oğlu
Osman Bey yerine geçmiş ve 1299’da devletin bağımsızlığını
ilan etmiştir.Osmanlı Devletinin Kısa Sürede Büyümesinin Nedenleri:
Ø Coğrafi konumunun sağladığı avantaj,
Ø Kendine miras kalan zengin Selçuklu kültürü,
Ø Ülkenin hanedan üyeleri arasında bölüşülmesine izin
verilmemesi,
Ø Doğudan gelen göçlerin nüfusu beslemesi,
Ø Beyliklerle mücadele etmemesi,
Ø Bizans’ın güçsüzlüğü,
Ø Anadolu ve Balkan devletlerinin karışıklık içinde
olması,
Ø İskan siyaseti ve tımar sistemi sayesinde kalıcı
yerleşim sağlaması,
Ø Ahilerin, erenlerin ve şeyhlerin desteğini alması,
Ø Yönetiminin hoşgörü ve adalete dayalı olması,
Ø Merkezi yönetime sahip olması,
Ø Güçlü bir orduya sahip olması,
Ø Osmanlı hükümdarlarının üstün özelliklere sahip
olması ve takip ettikleri mükemmel siyaset,
Ø Avrupa’da devam eden yüzyıl savaşları.
OSMANLI SİYASİ TARİHİNİN DÖNEMLERE AYRILMASI
1) KURULUŞ DÖNEMİ
2) YÜKSELME DÖNEMİ
3) DURAKLAMA DÖNEMİ
4) GERİLEME DÖNEMİ
5) DAĞILMA VE YIKILIŞ
DÖNEMİ
: (1299-1453) İstanbul’un fethi
: (1453-1579) Sokullu’nun ölümü
: (1579-1699) Karlofça anlaşması
: (1699-1792) Yaş anlaşması
: (1792-1922) Saltanatın
kaldırılması
Not: Osmanlı, Denizlerin Fatihi konusu ayrı olarak ele
alınmayacak olup padişahların icraatlarından bahsedilirken
o konuya da değinilmiştir.
KURULUŞ DÖNEMİ (1299 – 1453)
Ø Osman Bey : 1299-1324
Ø Orhan Bey : 1324-1362
Ø I. Murad (Hüdavendigar) : 1362-1389
Ø I. Bayezid (Yıldırım) : 1389-1402
Ø I. Mehmed (Çelebi) : 1413-1421
Ø II. Murad : 1421-1451
OSMAN BEY ( 1299 – 1324)
v Bizans ile yaptığı Koyunhisar Savaşı’nı kazandı.(1302)
v Yarhisar, İnegöl, Yundhisar, Yenişehir ve Bilecik’i aldı.
v Bilecik başkent yapıldı.
v Devletin bağımsızlığını ilan etti.
v İlk Osmanlı parası bastırıldı. (Bakır para)
ORHAN BEY (1324 – 1362)
Ø Bizans imparatorunu Maltepe (Palekanon) Savaşı’nda
yendi.
Ø İznik, İzmit ve Bursa’yı aldı.
Ø Bursa başkent yapıldı.
Ø Karesioğulları beyliği alındı. Karesioğulları beyliğinin
donanmasıyla denizcilik faaliyetlerine başlayan Osmanlı
Rumeli’ye geçişlerde bu donanmayı kullanmıştır. Ayrıca bu
donanma Osmanlı Donanmasının da temelini oluşturmuştur.
Ø Bizans’a taht kavgaları nedeniyle yardım edilmiş,
karşılığında Çimpe Kalesi alınmıştır. Böylece ilk kez Rumeli’ye
geçilmiştir.
Ø İlk düzenli ordu kuruldu.
Ø Şehirlere kadı ve subaşılar atandı.
Ø İlk kez divan örgütü kuruldu.
Ø İznik’te ilk medrese açıldı.
Not: Orhan Bey’in temel politikası Rumeli’ye
yerleşmekti. Bu amaçla iskan politikasını uygulamıştır.
İskan politikası: Osmanlı Devleti’nin Rumeli’de fethettiği
toprakları Türkleştirmek amacıyla Anadolu’daki göçebe
Türkmenleri alarak Fethettiği yerlere yerleştirme politikasıdır.
Bu politika ile Balkanlarda kalıcı olmak, göçebe Türkmenleri
yerleşik hayata geçirmek, fethedilen yerlerin güvenliğini
sağlamak gibi birçok şey amaçlanmıştır.
I. MURAD HÜDAVENDIGAR ( 1362 – 1389)
ü Edirne Sazlıdere Savaşı ile 1363 yılında alınarak başkent
yapıldı.
ü Sırpsındığı Savaşı ile Haçlı orduları yenilgiye uğratıldı.
(1364)
ü Sırplarla yapılan Çirmen Savaşı kazanıldı. (1371)
ü Kosova Savaşı’nı kazandı. (1389) Savaş alanını gezerken
öldürüldü.
ü İlk defa Tımar sistemi uygulandı.
ü İlk defa “Sultan” unvanını kullanan Osmanlı Padişahıdır.
ü Germiyanoğullarından çeyiz yoluyla toprak alındı. (1380)
ü Hamitoğullarından parayla Isparta ve çevresi satın alındı.
(1381)
ü Yeniçeri ocağı kuruldu.
ü Defterdarlık oluşturuldu.
I. BEYAZID YILDIRIM ( 1389 – 1402)
v İstanbul’u kuşatan ilk Osmanlı padişahıdır.
v İstanbul’u kurtarmak için gelen Haçlıları Niğbolu
Savaşı’nda yendi.(1396)
v Germiyanoğulları, Karamanoğulları, Saruhanoğulları,
Menteşeoğulları, Aydınoğulları, Candaroğulları, Eretna Beyliği
ve Kadı Burhanettin Devleti’ni alarak Anadolu’da ilk kez siyasi
birliği sağladı.
v Timur ile 1402 yılında Ankara Savaşı’nı yaparak kaybetti ve
esir düştü.
Fetret Devri: Yıldırım Beyazıd’ın Ankara Savaşı’nda Timur’a
yenilip esir düşmesinden sonra Yıldırım’ın dört oğlu (İsa,
Musa, Süleyman, Mehmed) arasında 11 yıl süren taht
kavgalarına Fetret Devri denir.
I. MEHMED ÇELEBI ( 1413 – 1421)
Ø Fetret devrine son vererek devlette düzeni sağlamıştır. Bu
nedenle Osmanlı Devleti’nin ikinci kurucusu olarak da sayılır.
Ø İlk Osmanlı deniz savaşını Venedik ile yaptı ve kaybetti.
Ø Eflak Beyliğine son verdi. Bosna Osmanlı egemenliğine
girdi.
Ø Dini nitelikli Şeyh Bedrettin ayaklanması çıkmıştır.
Ø Düzmece Mustafa ayaklanması çıkmış ve bastırılmıştır.
Ø Saruhanoğulları beyliğine son verildi.
II. MURAD (1421 – 1451)
ü Aydınoğulları, Menteşeoğulları, Hamitoğulları ve
Germiyanooğulları Beyliklerine son verildi.
ü Haçlılarla Edirne-Segedin Antlaşması imzalandı. (1444)
ü Haçlılar ile Varna Savaşı yapıldı. (1444)
ü Haçlılar ile II.Kosova Savaşı yapıldı. (1448)Bu savaş ile
Haçlıların Türkleri Balkanlardan atma umutları sona erdi.

YÜKSELME DÖNEMİ (1453-1579)
Yükselme Dönemi Hükümdarları:
Ø Fatih Sultan Mehmet (1451-1481)
Ø II. Beyazıt (1481-1512)
Ø Yavuz Sultan Selim (1512-1520)
Ø Kanuni Sultan Süleyman (1520-1566)
Ø II. Selim (1566-1574)
Ø III. Murad (Sokullu’nun ölümüne kadar) (1574-1579-
1595)
Osmanlı devletinde İstanbul’un fethinden 1579’da
Sokullu’nun ölümüne kadar olan döneme yükselme dönemi
denilir. Bu dönemde devlet bütün kurumlarını tamamlamış ve
yaptığı genişleme ile bölge devleti olmaktan çıkarak dünya
devleti haline gelmiştir. Dönemin en büyük ve en güçlü
devletidir. Türk ve İslam dünyasının lideri olmuştur.
Osmanlı padişahlarına Orta Asya geleneğine uygun
olarak han veya sultan unvanı verilmiştir. Halifelik haklarının
Osmanlı’lara geçmesinden sonra halife unvanını da
kullanmışlardır.
FATIH SULTAN MEHMED (1451 – 1481)
Ø Belgrat dışında bütün Sırbistan fethedildi (1453 -1459).
Ø Modon ve Koron kıyıları hariç bütün Mora fethedildi
(1460).
Ø Eflak- Boğdan fethedildi (1462 – 1476).
Ø Bosna – Hersek fethedildi (1463 -1465).
Ø Osmanlı – Venedik ilişkileri daha da kötüleşti.
Ø Arnavutluk Osmanlı Devleti’ne bağlandı (1479).
Ø Amasra Cenevizlilerden alındı (1459).
Ø Candaroğulları’nın Sinop koluna son verildi (1460).
Ø Trabzon Rum İmparatorluğu’na son verildi (1461).
Ø Konya – Karaman bölgesi Karamanoğulları’ndan alındı.
Karamanoğulları askeri ve siyasi olarak etkisiz hale geldi.
Akkoyunlularla Otlukbeli Savaşı yapılmış ve kazanılmıştır
(1473).
Ø Kırım seferiyle Kırım Osmanlı hakimiyetine girmiştir (1475).
Bu sefer sonucunda Doğu Ticaret yolları Osmanlı hakimiyetine
girdi. Karadeniz Türk gölü haline gelmiştir.
Ø Osmanlı – Venedik savaşları yapılmıştır (1463 – 1479). Not:
Bu savaş sonucunda Osmanlı Devleti ilk kez bir yabancı
devlete Kapitülasyon hakkı tanımıştır.
Ø Osmanlı Devleti’nin ilk altın parası bastırılmıştır.
Ø Topkapı Sarayı yapılmıştır.
Ø İstanbul’da Sahn-ı Seman Medresesi kurulmuştur.
Ø Kanunnâme-i Ali Osman hazırlanmıştır.
Ø Divana Sadrazam başkanlık etmeye başlamıştır.
İSTANBUL’UN FETHİ (29 Mayıs 1453)
A- Nedenleri:
v İstanbul Osmanlı Devleti’nin Rumeli ve Anadolu Toprakları
arasında yer alıyordu. Bu durum devletin toprak bütünlüğünü
bozuyordu.
v Bizanslılar Osmanlı Ordusunun İstanbul Boğazı üzerinden
geçişlerine engel oluyordu.
v Bizanslılar Osmanlı Şehzadelerini taht kavgaları için
kışkırtıyordu.
v İstanbul kara ve deniz ticaret yolları üzerinde
bulunuyordu.
v Bizanslıların Haçlılardan yardım istemesi Osmanlı
Devleti’ni zor durumda bırakıyordu.
v Hz. Muhammed’in Hadis-i Şerifi.
B- Fetih için Yapılan Hazırlıklar:
ü Anadolu Hisarı’nın karşısına Rumeli Hisarı yaptırıldı.
ü Surları yıkmak için Şahi adı verilen büyük toplar
döktürüldü.
ü Tekerlekli kuleler yaptırıldı.
ü Güçlü bir donanma hazırlanarak 72 parçalık donanma
karadan Haliç’e indirildi.
II. Murad Döneminde Osmanlı Sınırları
C- Sonuçları:
Ø Osmanlı Devleti’nin Anadolu ve Rumeli toprakları
birleştirildi.
Ø Başkent İstanbul’a taşındı.
Ø Karadeniz ticaret yolları Osmanlı Devleti’nin kontrolüne
girdi.
Ø Orta Çağ kapandı, Yeni Çağ başladı.
Ø Bizans imparatorluğu sona erdi (1058 yıllık).
Ø Avrupa’da Rönesans, Coğrafi Keşifler’in yapılması ve
derebeylik rejiminin yıkılmasına zemin hazırladı.
Not: Fatih İstanbul’daki Ortodoks kilisesinin varlığının
devam etmesine izin vermiş, bununla Avrupa Hıristiyan
birliğini bozmayı ve Ortodoksları kontrolü altına almayı
hedeflemiştir.
II. BEYAZID DÖNEMI ( 1481 – 1512)
v Dönemin en önemli olayı Cem Sultan olayıdır. II. Beyazıd’ın
Cem Sultan olayına yönelmesi nedeniyle Osmanlı’nın ilerleyişi
durmuş adeta bir duraklama dönemi yaşanmıştır. Ayrıca bu
sorun Avrupalıların da karışması nedeniyle bir dış sorun
haline gelmiştir.
v Venediklilerle savaşılmış, Modon, Koron, İnebahtı ve
Navarin alınmıştır.
v Anadolu’da Şahkulu isyanları çıkmıştır.
v Karamanoğullarına tam olarak son verildi.
I. SELIM YAVUZ SULTAN (1512 – 1520)
Ø Safevi Devleti ile Çaldıran Savaşı’nı yaptı. (1514) Böylece
İpek yolu denetim altına alınarak Şii tehlikesine son verildi.
Ø Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğullarına son verildi.
Ø Memluklular ile Mercidabık (1516) ve Ridaniye (1517)
Savaşları yapıldı. Böylece Memluk Devleti yıkıldı. Baharat yolu
Osmanlı eline geçti. Halifelik Osmanlı Padişahlarına geçti. İlk
Halife Osmanlı Padişahı Yavuz Sultan Selim oldu.
KANUNI SULTAN SÜLEYMAN (1520 – 1566)
ü Belgrad fethedildi. (1521)
ü Macaristan ile Mohaç Savaşı yapıldı. (1526)
ü Viyana Kuşatması yapıldı fakat alınamadı. (1529)
ü Almanya’ya sefer düzenlendi. (1532)
ü Avusturya ile İstanbul Antlaşması yapıldı. (1533)
ü Zigetvar Seferi düzenlendi. (1566)
ü Fransızlara ticari imtiyazlar (kapitülasyonlar) verildi. (1535)
ü İran üzerine üç sefer düzenlendi. Sonucunda Amasya
Antlaşması imzalandı. (1555)
ü Rodos Adası fethedildi. (1522)
ü Hızır Reis (Barbaros) Osmanlı Devleti’nde Kaptan-ı
Deryalığa getirildi.
ü Preveze Deniz Savaşı kazanıldı. (1538)
ü Trablusgarp alındı. (1551)
ü Malta kuşatıldı fakat alınamadı. (1565)
ü Hindistan’a dört büyük sefer düzenlendi.
ü Anadolu’da birçok ayaklanma çıktı.
ü Bu dönem Osmanlı’nın en parlak dönemidir.
SOKULLU DÖNEMI
v İlk defa bir sadrazam döneme adını vermiştir.
v Kanuni, II.Selim ve III.Murad’a vezirlik yapmıştır.
v Sakız Adası alındı. (1568)
v Yemen kesin olarak Osmanlı’ya katıldı.
v Kıbrıs Adası alındı. (1571) Böylece Doğu Akdeniz güvenliği
sağlandı.
v İnebahtı’da Osmanlı donanması haçlılar tarafından yakıldı.

Tunus alındı. (1574)
v Don – Volga ve Süveyş Kanalı projelerini geliştirmiş fakat
Sokullu bu projelerinde başarılı olamamıştır
v Sokullu’nun ölümüyle Yükselme dönemi son bulmuş,
duraklama dönemine geçilmiştir.
Osmanlı Devleti’nin Yükseliş
Dönemindeki Sınırları
İnebahtı Savaşı’nı Anlatan Bir Gravür
Kıbrıs’ınOsmanlı Devletinin Genel Özellikleri:
Ø Hukuk, adalet, hoşgörü anlayışına sahip bir devlet
olmuştur.
Ø Tek hanedanla idare edilen dünyanın en uzun ömürlü
devletidir.
Ø Türk tarihinin en uzun ömürlü devletidir.
Ø Türk tarihinde en geniş sınırlara ulaşıp ve medeniyet
alanında en fazla gelişme göstermiştir.
Ø Hükümdarları halife olan tek Türk devletidir.
Ø Üç kıta üzerinde toprağı olan ve dünya siyasetine yön
veren büyük bir devlettir.
Ø İslam dinin yayılmasında hizmet etmişlerdir.
Ø Merkezi yönetime sahip çok uluslu bir devlettir.

alıntıdır : Yazar Özkan Derya