Karar Alma Süreçlerine Katılım
Okul yönetişim sisteminin başlıca paydaşları, yöneticiler, öğretmenler, öğrenciler ve çevredir. Okul etkinliklerine
katılımı sağlayabilmek ve bunu sürdürebilmek, paydaşların mevcut potansiyellerinin değerlendirilmesi ve geliştirilmesi
ile mümkün olabilir.
Geleneksel yönetim anlayışları açısından baktığımızda, karar alma sürecinde yöneticinin varlığı oldukça baskın
gözükmektedir. Ancak, günümüzde okulun örgütsel yapısını etkileyebilecek türdeki stratejik kararların alınmasında
okul paydaşlarının karara katılması doğru olacaktır.
Eğitim öğretim içerisinde yer alan paydaşları alınan kararlara ortak etmek, hem alınan kararların hayata geçirilmesini
kolaylaştıracak hem de öğretim açısından istenilen ürünün ortaya çıkarılmasını olanaklı hâle getirmiş olacaktır.
Paydaşları karar alma ve kararların uygulama sürecine dâhil etmek etkili yöneticinin işidir. Etkili yöneticinin;
• Hedef belirleme özelliği olmalıdır.
• Hedefleri açık, anlaşılır olmalı, örtülü hedefi olmamalıdır.
• Örgütünün misyon ve vizyonunu paydaşlarla birlikte belirlemelidir.
• Sürekli olarak yeni yaklaşımları takip etmeli, değişime açık olmalıdır.
• Uzun vadeli düşünebilmelidir.
• Her alanda risk alabilmelidir.
• Uygulamalarda kararlı olmalıdır.
• Zamanını iyi planlayabilmelidir.
• Mevcut veya ortaya çıkabilecek sorunları paydaşlarla konuşabilmelidir.
• Kolay ulaşılabilir olmalı, paydaşlarla arasında kalın duvarlar bulunmamalıdır.
• Dürüst, güvenilir ve tarafsız bir kişiliğe sahip olmalıdır.
Karar Alma Sürecine Öğretmen Katılımı
Okullarda öğretmenlerin karar alma sürecine katılmaları şüphesiz okul başarısını olumlu yönde etkileyecektir. Öğretmenler,
kurum içerisinde duygu ve düşüncelerini rahat ifade edebilecek ortam bulabiliyorlarsa, okulu sahiplenme
duygusu yükselmekte ve buna bağlı olarak kurum başarısı artabilmektedir. Okul yöneticisinin bu durumu sürekli göz
önünde bulundurması, öğretmenlerin görüşlerine değer vermesi, okulda saygı ve sevgi üzerine kurulu bir ortam oluşturulması öğretmenlerin performanslarının artmasında olumlu rol oynayabilecektir. Aksi durumlarda ise öğretmen,
sadece sınıfa girip çıkan bir personel olmaktan öteye geçemeyebilecektir.
Koltuğundan güç alan ve okulu sadece mevzuatla yönetmeye çalışan bir müdürün isteklerini yerine getirecek
öğretmen gönüllü olmayabilir ve söz konusu işi yapıyormuş gibi davranabilir. Koltuğuna güç katan, liderlik nitelikleri
taşıyan, iş görenlere değer veren, onların fikirlerini önemseyen bir liderin ise istekleri gönüllü olarak yerine getirilebilir.
İletişim ortamının olumsuz olduğu bir ortamda verimli işler yapılmasını beklemek akıllıca olmaz.
Bir okulda yapılması gereken bir sürü iş vardır. Bu işlerin gönüllü olarak yapılabilmesi için işin paydaşlarının karar
verme süreçlerine katılması uygun olur. Paydaşlarla birlikte planlanabilecek işlerden bazıları;
• Haftalık ders programlarının hazırlanması
• Sosyal kulüplerin ve yapacakları etkinliklerin planlanması
• Okul bütçesi için nasıl kaynak yaratılacağı
• Öğrenci düzeylerinin belirlenmesi ve alınması gerekli önlemler
• Dersliklerin dağılımı ve donanımı
• Nöbet çizelgeleri
• Planlar
• Okulun uzak ve yakın hedeflerinin belirlemesi olarak sayılabilir.
Ayrıca kurul ve komisyonlarda kimlerin görev alacağının da birlikte kararlaştırılmasının yararlı sonuçları olacaktır.
Okullarda oluşturulabilecek kurul ve komisyonların neler olacağı aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.Karar Alma Sürecine Öğrenci Katılımı
Etkili okul iklimi ve kültürü oluşturma amacındaki kurumlar öğrenciyi merkeze alma, onun kararlara katılımını sağlama,
onda aidiyet duygusu geliştirme yönünde çaba sarf etmelidirler. Okul yönetimleri öğrencilerin katılması gereken
kurulları oluşturup öğrencilerin isteklerine uygun olarak bu kurullara katılımını sağlamak durumundadırlar.
Öğretmenler de sınıflarındaki öğrencileri alınacak kararlara dâhil etmeli ve onların değerli olduklarını hissettirmelidirler.
Bu çağdaş eğitimin bir gereği olduğu gibi toplumda demokrasi kültürünün oluşması ve bunun sürekli hâle
getirilmesinde ilk örneğin sınıfın boyanması, alınacak perde, masa ve sıra örtülerinin renkleri, sınıf kitaplığına kazandırılacak
kitaplar ile kullanılacak araç gereçlerin seçimi, sınıf ortamının düzenlenmesi, sınıf başkanının seçimi, sosyal
kulüplerin oluşturulması gibi konularda öğrencilerin karar alma sürecine katılmaları stratejik planlamanın bir gereği
olduğu gibi olumlu sınıf ikliminin oluşmasına da katkı sağlamış olacaktır.
Karar alma sürecine öğrencilerin katılmaları özellikle devamsızlık sorunu olan okullarda öğrencilerin okula aidiyet
duygularını da güçlendireceğinden, bu sorunun azalmasına da katkı sağlamış olacaktır.
Yasal uygulamalar doğrultusunda öğrencinin katılması gereken kurullar ve görevleri tabloda belirtilmiştir.Karar Alma Süreçlerine Çevrenin Katılımı
Okul ve çevre, karşılıklı duran iki ayna gibidir. Birbirlerini yansıtırlar. Okul yaşamı öğretirken aynı zamanda yaşamı
da içinde barındırır. Bu karşılıklı etkileşim hedeflenen toplum modelinin oluşmasına olanak sağlar.
Okul yöneticileri ve öğretmenler bulundukları çevreden kopuk yaşayamazlar. Çevrenin ihtiyaçlarını, sorunlarını,
geleceğe ait hedeflerini takip etmek zorundadırlar. Çevrenin bu durumunu göz önünde bulundurarak okul politikalarını
oluşturmalıdırlar.
Çevresiyle iyi ilişkiler kurabilen, onların yaşamalarına saygı duymasını bilen ve aynı zamanda gelişmelerine katkı
sağlamaya çalışan, insanlara eşit mesafede durmaya özen gösteren, adil ve dürüst olabilen, güvenilir olan yönetici
ve öğretmenler çalıştıkları bölgede çok daha başarılı olacaklardırAyrıca velileri okul etkinliklerine katabilmek velilere okulu sahiplenme ve katkı sunma noktasında büyük yarar sağlamış
olacaktır.
Etkili Okul Aile İş Birliği İçin Yapılabilecekler
• Okulun uygun alanlarının veli kullanımına sunularak okulun eğitim ve kültür merkezi hâline getirilmesi
• Belirli aralıklarla okulla ilgi bültenlerin memnuniyet anketlerinin velilere gönderilmesi
• Okulda uygulanan programları ve diğer düzenlemeleri tanıtıcı etkinliklerin yapılması
• Veli toplantı gündemlerini belirlemede veli görüşlerinin dikkate alınması
• Okulda istek ve dilek kutusu bulundurulması
• Velilerin mesleki uzmanlıklarından yararlanarak eğitim etkinliklerine katılımlarının sağlanması
• Toplum hizmeti çalışmaları, projeler, eğitsel, kültürel, sportif, eğlence vb. etkinliklere veli katılımının sağlanması
• e-Okul veli bilgilendirme modülünün velilere tanıtılması ve modülün düzenli olarak izlenmesinin sağlanması
• Okul veli sözleşmesinin işlevselliğinin sağlanması
• Aile eğitimi, veli hak ve sorumluluklarına ilişkin eğitim etkinliklerinin düzenlenmesi
• Velilerin istek ve şikayetlerine ilişkin yapılan eylem ve alınan kararların sonucu hakkında veliye geri bildirimde
bulunulması
• Velilere yönelik olarak çeşitli kursların açılması
Kaynak: Hoşgeldin aday öğretmenim kitapcığı