Mondros Ateşkes Antlaşması Önemi ve Maddeleri

1914-1918 yılları arasında süren I. Dünya Savaşı sonunda, müttefikleri gibi Osmanlı Devleti de mütareke yapmak zorunda kalmış ve 30 Ekim 1918’de Mondros Mütarekesi imzalanmıştır.

Türk Mütareke Heyeti, Limni Adasının Mondros Limanında bulunan Agamemnon zırhlısında Amiral Galthorpe ile görüştü. Türk tarafı için çok ağır şartları ihtiva eden mütareke şartları Türk heyetince kabul edildi ve 30 Ekim 1918 tarihinden imzalandı.

Mondros Mütarekesinin Hükümleri

1. 1.      Çanakkale ve İstanbul boğazları açılacak ve buralardaki istihkamlar Müttefikler tarafından işgal edilecektir.
2. 2.      Ordu terhis edilecek, orduya ait silahlar, cephane, donatım malzemesi ve taşıtlar müttefikler emrine verilecektir.
3. 3.      Donanma teslim edilecek ve müttefiklerce uygun görülecek bir limanda demirli tutulacaktır.
4. 4.      Toros tünelleri müttefikler tarafından işgal edilecektir.
5. 5.      Telsiz telgraf ve kablolar İtilaf Devletleri subaylarının denetimi altında bulunacaktır.
6. 6.      Bütün demiryolları İtilaf Devletlerinin subaylarının kontrolünde olacaktır.
7. 7.      Müttefikler, emniyetlerini tehdit edecek durum ortaya çıktığı takdirde, stratejik yerleri işgal edeceklerdir.
8. 8.      Vilayat-ı Sitede ( Erzurum-Van-Harput-Diyarbakır-Sivas-Bitlis) kargaşalık çıktığı takdirde, müttefikler bu vilayetlerin herhangi bir kısmını işgal edebileceklerdir.
9. 9.      İran’ın kuzey batısındaki Türk birlikleri harpten önceki hududun gerisine alınacaktır.
10. 10.  Hicaz’da, Yemen’de, Irak’ta bulunan birlikler en yakın İtilaf Devleti komutanlığına, Trablus ve Bingazi’deki Türk subayları da en yakın İtalyan birliklerine teslim olacaklardır.

Mondros Mütarekesinin hükümleri aslında Osmanlı Devleti’nin fiilen sona erdiğini göstermekle birlikte hukuken hakimiyet sahasının daraltılması anlamına gelmektedir.

Özellikle mütarekenin 7. maddesi ile müttefiklere tanınan, güvenliklerini tehlikede gördükleri stratejik yerleri ve bu arada bazı doğu vilayetlerini işgal hakkı, Türklerin hürriyet ve istiklalini tehlikeye düşürmekte idi. Diğer hükümler ise, memleketin bütününün işgal edilmesi niyetinin göstergesidir. Mustafa Kemal ise daha çok memleketi, işgale açık bırakan hükümlere tepki göstermiştir.