Medya Okur Yazarlığı Etkinlik Örneği

MEDYA

Atatürk İlköğretim Okulu “Vatan” dergisinin genel yayın yönetmeni, dergi muhabirleri Yaprak ve Toprak, medya konusunda röportaj yapmak için görevlendirdi.
Yaprak ve Toprak yaptıkları araştırma sonucunda konuyla ilgili röportaj yapılabilecek en uygun kişinin “Malazgirt TV’nin Haber Müdürü Elif İpek Özen olduğuna karar verdiler. Malazgirt TV’yi arayarak Elif Hanım’la bir telefon görüşmesi yaptılar ve ondan üç gün sonrasına, perşembe günü saat 15.00’e randevu aldılar.

Röportaj sırasında Elif Hanım’a soracakları soruları hazırlayıp gerekli araç, gereci alarak randevu saatinde Malazgirt TV binasına gelen Yaprak ve Toprak, Elif Hanım’la aşağıdaki röportajı gerçekleştirmişlerdir:
—    Sayın Elif İpek Özen, medyayı nasıl tanımlarsınız?
—    Her çeşit bilgiyi kişi veya kişilere aktaran, eğlendirme, bilgilendirme ve eğitme gibi temel sorumluluklara sahip görsel, işitsel ve hem görsel hem işitsel araçların tümüne medya denir.
—    Medyanın işlevleri nelerdir?
—    Medyanın başlıca işlevlerini haber ve bilgi verme, toplumsallaştırma, eğitim, eğlendirme, kültürel değerlerin korunması, denetim/eleştiri ve kamuoyu oluşturma, tanıtım şeklinde sırala¬yabiliriz.
—    Medyanın bahsettiğiniz işlevlerini daha iyi anlamamız için kısaca açıklar mısınız?
—    Tabii, bunları size kısaca açılayabilirim.

Medyanın en önemli işlevlerinden biri kişilere haber ve bilgi sunmasıdır. Pek çok alana ait bilgi, kitle iletişim araçları ve ortamı olan medya ile geniş halk kesimlerine ulaştırılır.
Medya; günlük yaşantımızı düzenlemekte, çevreyi algılamamızı sağlamakta ve böylece toplumsal yaşama uyumumuzu kolaylaştırmaktadır.
Medya; düşüncenin gelişmesine, kişiliğin oluşmasına, yaşamın bütün aşamalarında yete¬nek ve becerilerin elde edilmesine yardımcı olacak bilgiler iletir. Bu anlamda, kişilerin eğitimin¬de yardımcı rol oynar.
İnsanları eğlendirerek onların rahatlamalarını ve daha mutlu olmalarını sağlayan medya, in¬sanlara günlük hayatın rutin ve sıkıcı ortamından kaçış imkânı verir.
Medya, içinde bulunduğu kültürle sürekli etkileşim içindedir. Doğru kullanıldığında toplumların belleği işlevini gören medya; bir millete ait maddi ve manevi değerlerin (dil, din, tarih, edebiyat, gelenek görenek vb.) bütününün yani millî kültürün korunmasında, yaşatılmasında, gelecek nesillere aktarılmasında ve yayılmasında çok önemli bir rol üstlenir. Bu rol kapsamında yabancı kültürlerin olumsuz etkilerine karşı halkı millî kültür etrafında birleştirerek ülke bütünlüğünün sağlanmasına ve ülkenin dünyaya tanıtılmasına hizmet eder.
Denetim ve eleştiri, kamusal bir görev yapan medyanın sorumluluğudur. Vatandaşların hak¬tan/ savunma adına görev üstlenen meatya, xamu yararı aaı’na ıtfıfaârıarıâ mucaueıe-eu&T.” rYJ   i gerekli görülen durumlarda topluma öncülük ederek kamuoyu oluşturur. Medya; kişi, kurum ve kuruluşların en önemli tanıtım aracıdır. Bu özelliğiyle medya, ekono-‘ derinden etkileyen çok önemli bir endüstriyel güçtür. Aynı zamanda pazarlamaya dayanan müz ekonomisinin kullandığı en önemli araçtır

Medyanın olumlu, olumsuz etkileri hakkında neler söylersiniz?

— Yaşamımızın her alanında yaygın olarak kullanılan medyanın kişilerin -özellikle çocukların-beden ve ruh sağlığı üzerinde olumlu etkileri olduğu gibi olumsuz etkileri de bulunmaktadır. Bun­ları şu şekilde özetlemek mümkündür:
Yeme bozuklukları ve hareket azlığı nedeniyle kilo artışı, kemik yapıda bozulmalar, hâlsizlik, okul başarısında düşme, öğrenme güçlüğü, toplum dışı davranışlar, saldırgan davranışlar, şidde­te karşı duyarsızlaşma, gece korkuları, uyku düzensizlikleri, depresyon, stres ve korku, tüketim iş­tahında artış, konuşma ve yazı dilinde bozulmalar; yardımseverlik, paylaşma gibi olumlu özellikle­rin kaybolması, ulusal birlik ve beraberlik duygularının zayıflaması.
Konuyu birkaç örnekle daha anlaşılır hâle getireyim: Kana ihtiyaç duyan bir hasta için radyo ve televizyonlardan yapılacak kan anonsu, hasta için hayati önemi olan kan bağışçılarının kolaylıkla bulunmasını sağlar. Çeşitli kurum ve kuruluşların yürüttüğü toplumsal kampanyalar (Türkiye Oku­yor, Ana Kız Okulda Haydi Kızlar Okula, Dumansız Hava Sahası, Geleceğimiz Erimesin, Millî Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü) medya tarafından desteklendiği zaman geniş kitlelere kolay­lıkla ulaşılır ve kampanyaların başarıya ulaşma oranı artar. Bunlar medyanın olumlu etkilerine ör­nek olarak verilebilir.
Fast food (Kısa sürede hazırlanan ve yemek için az zaman harcanan hafif yiyecek, hazır ye­mek.) yemek kültürünün ön plana çıkarılması toplumda sağlıksız beslenme alışkanlıklarının edinil­mesine; gelişen teknolojiyle hayatımızın vazgeçilmezleri arasına giren kitle iletişim araçlarının sık­lıkla kullanılması, gerek aile içi gerekse toplum içi iletişimin zayıflamasına ve sosyal bir varlık olan insanın gittikçe yalnızlaşmasına neden olur. Bunları da medyanın olumsuz etkilerine örnek olarak vermek mümkündür.
— Her meslek grubunun uyması gereken etik kurallar olduğunu biliyoruz. Peki, hayatı­mızda bu kadar önemli bir yeri olan medyada uyulması gereken etik kurallar nelerdir?
— Elbette. Bizim mesleğimizde de uyulması gereken kurallar ve kaçınılması gereken davranışlar var­dır. Yayıncılığın etik ilkeleri adını verdiğimiz bu kuralları şu şekilde sıralamak mümkündür:

*  İnsan onuruna, temel hak ve özgürlüklere saygılı olmak,
*  Olay ve olguları doğru, tarafsız ve eksiksiz yayınlamak,
*  Yayıncılığı haksız amaç ve çıkarlar doğrultusunda kullanmamak,
*  Yayınlarda ırk, renk, dil, din ve cinsiyet ayrımcılığına, aşağılama ve ön yargılara yer vermemek,
*  Kişi ve kurumların cevap ve düzeltme haklarına saygılı olmak,
* Toplumda korku ve infial yaratabilecek olaylar karşısında ve kriz zamanlarında sağduyulu davranmak,
*  Şiddeti teşvik etmemek,
*  Özel hayat ve mahremiyete saygılı olmak,
*  Kadın sorunlarına duyarlı olmak ve kadınları nesneleştirmemek,
*  Çocuk ve gençleri uygun olmayan içerikten korumaya özen göstermek,
*  İzleyici ihtiyaçlarını önemsemek.

— Sayın Elif İpek Özen, verdiğiniz bilgilerle bizi ve dergimizin okurlarını aydınlattığınız için size çok teşekkür ederiz.
— Ben de sizlere çok teşekkür ederim sevgili küçük meslektaşlarım! Umarım, medyayı doğru ve bilinçli kullanan tüketiciler olursunuz.

— İyi yayınlar, hoşça kalın!
— Size de iyi çalışmalar, iyi günler, esen kalın!

3. ÜNİTE: MEOYA

2. Medyanın işlevleri nelerdir?

3. Medya toplumsal yaşamı nasıl etkilemektedir? Açıklayınız.

4. Kültür nedir?

5. Medya-kültür ilişkisi hakkında neler söyleyebilirsiniz?

6. Günümüz ekonomisinde medyanın yeri ve önemi nedir? Günlük yaşamdan örnekler vererek açıklayınız.