II. LOZAN KONFERANSI ( 23 Nisan – 24 Temmuz 1923 ):
( + ) Çözümlendi, bizim lehimize.
( – ) Çözümlendi, bizim aleyhimize. Aşağıdaki maddelerin yanlarındaki işaretlerin manaları.
( 0 ) Çözümlenemedi.
SINIRLAR:
- BULGAR SINIRI: 1913 İstanbul antlaşmasında olduğu gibi kabul edildi. ( + )
- İRAN SINIRI: 1639 Kasr-ı Şirin Antlaşmasında olduğu gibi kabul edildi. ( + )
- SURİYE SINIRI: 1921 Ankara antlaşmasında olduğu gibi kabul edildi. ( – ) Çünkü Hatay hariç kabul edilmişti.
- DOĞU SINIRI: 1921 Kars Antlaşmasında olduğu gibi kabul edildi. ( + )
- IRAK SINIRI: Musul meselesinden dolayı çizilemedi. ( 0 )
- YUNAN SINIRI: B.Trakya ve Ege Adaları ( Gökçeada, Bozcaada hariç) silah bulundurulmaması şartıyla Yunanistan’a, D.Trakya TBMM’ye bırakılmıştır. Meriç nehri sınır kabul edildi. ( – )
NOT: Misak-ı Milliden B.Trakya ile 3. kez ödün verildi. 1.si Batum(Moskova ant.) 2.si Hatay(Ankara ant.)
NOT: LOZAN’DA ÇİZİLEN TEK SINIR YUNANİSTAN SINIRIDIR:
KAPÜTÜLASYONLAR:
Bütün yönüyle kaldırıldı. Duyün-u Umumiye ( 1881’de istibdat kuruldu döneminde dış borçlar idaresi) kaldırıldı. ( + )
AZINLIK MESELESİ:
Türkiye sınırları içinde yaşayan herkes Türk vatandaşıdır, azınlık diye bir şey yoktur ilkesi kabul edildi. Azınlık meselesinin çözülmesiyle birlikte Türkiye – Yunanistan arasında Nüfus Mübadelesi (değişimi) yapıldı. İstanbul’daki Rumlar ile B.Trakya’daki ( Selanik, Gümülcüne, Makedonya ) Türkler bu değişimin dışında tutuldu. Bu değişime ETOPLİ MESELESİ denir. Anadolu’daki Rumlarla, Yunanistan’daki Türkler değiştirildi. ( + )
- Azınlık Meselesi 1930’da tekrar karşımıza çıkacak.
BOĞAZLAR MESELESİ:
Türklerin başkanlığında bir komisyon tarafından yönetilmesine karar verilmiştir. Egemenliğe terstir, boğazlarda komisyonun olması bağımsızlığı zedeler. ( – )
DIŞ BORÇLAR:
TBMM üzerine düşen borçları ödemeyi kabul etti. Son taksit 1954 yılında ödendi. ( – )
- Dış Borçlar Osmanlıdan kopan devletlere yüzölçümlerine göre paylaştırıldı. Bu devletler; Bulgaristan, Romanya, Sırbistan, Karadağ, Arnavutluk, Mısır ve TBMM’nin kurduğu Türkiye.
İSTANBUL’UN BOŞALTILMASI:
Barış antlaşması imzalandıktan sonra 2 ay içerisinde itilaf devletleri İstanbul’u boşaltacaklardır kararı alındı. 2 Ekim 1923’te itilaf devletleri İstanbul’u boşalttı. 6 Ekim 1923’te TBMM orduları İstanbul’a girdi. ( + )
- Ordu İstanbul’a girince başkent tartışmaları başladı. İstanbul diyenler TBMM’nin Osmanlının devamı olduğunu düşünenlerdi. M. Kemal bunun tersinin olduğunun düşünülmesi TBMM’nin Osmanlıdan bağımsız olduğunu düşündürmek için Ankara’yı başkent yaptı.
PATRİKHANE MESELESİ:
İstanbul’da kalmasına karar verildi. Ancak hiçbir şekilde siyasi ayrıcalıkları olmayacaktır. ( – )
SAVAŞ TAZMİNATI:
TBMM hiçbir şekilde savaş tazminatı ödemeyecektir. Ancak Yunanistan (Edirne) Karaağaç’ı TBMM’ye verecektir. ( + )
12 ADA: Bütün Uğraşlara rağmen geri alınamadı. ( – )
MUSUL MESELESİ:
Lozan’da çözümlenemedi. Çözümü 9 ay içerisinde İngiltere ve Türkiye arasında ikili görüşmelere bırakıldı. ( 0 )
- Bu mesele yüzünden Irak Sınırı da çizilemedi. 1926 yılında Musul meselesi tekrar gündeme geliyor.
NOT: Lozan’da aleyhimize çözümlenen Boğazlar meselesi 1936 Montrö Boğazlar Sözleşmesi ile lehimize çözümlendi. Aleyhimize çözümlenen Suriye Sınırı ise 1939’da Hatay’ın anavatana katılmasıyla lehimize çözülmendi.
- Boğazlar, Suriye sınırı, Nüfus Mübadelesi, yabancı okullar sorunları Lozan’da çözümlenmiş fakat aleyhimize çözümlendiği için tekrar gündeme gelmişlerdir.
LOZAN’IN ÖNEMİ:
Lozan’ın imzalanması ile Türkiye’nin dışa karşı vermiş olduğu bağımsızlık mücadelesi başarıyla sonuçlanmıştır.