Kafkas Cephesi : Bu cephe batı petrollerini ele geçirmek ve Rusya’ya karşı avantaj sağlamak isteyen Almanya’nın kışkırtmaları sonucu açılmıştır. Ayrıca bu cephenin açılmasında İttihat Ve Terakki yöneticilerinin Türk dünyasını birleştirme amaçları da etkili olmuştur. Ancak Enver Paşa’nın Sarıkamış harekatı başarısızlıkla sonuçlanmış; Ruslar, Van-Muş-Bitlis-Erzurum-Erzincan ve Trabzon’u işgal etmişlerdir.
Çanakkale savaşlarından sonra Kafkas Cephesine atanan Mustafa Kemal Paşa 1916’da Muş ve Bitlis’i geri almıştır. Osmanlı Devleti’nin bu cephede başarısız olmasının nedeni; Rusların ağır sanayilerini kurmaları ve teknik imkânlarını kullanmalarıdır. Rusya’da Bolşevik ihtilalinin başlaması (Ekim 1917) bu cephede Osmanlı Devleti lehine sonuçlar ortaya çıkarmış, nitekim Ruslar imzaladıkları Brest-Litovsk Anlaşması (3 Mart 1918) ile savaştan çekilmişlerdir. Osmanlı Devleti bu anlaşma ile Berlin Anlaşması ile kaybettiği Kars, Ardahan ve Batum’u geri almıştır.
Osmanlı hükümeti; Ermenilerin, devlet güvenliğini tehdit etmeyen yerlere zorunlu göçünü sağlamak amacıyla Tehcir (Göç) Kanunu’nu çıkartmış ve uygulamıştır. Ermeniler bu sırada, çok sayıda Ermeni’nin katledildiğini ileri sürerek, Osmanlı Devleti ve yeni Türk Devletine karşı mücadeleye girişmiş, yakın zamanlara kadar terör hareketleriyle bu iddialarını gündemde tutmaya çalışmışlardır. Halen çalışmaları siyasi platformlarda devam etmektedir.
Kaynak:egitimhane