İSRAİL’İN KURULMASI VE ARAP-İSRAİL SAVAŞLARI(FİLİSTİN SORUNU)
Yahudilerin Filistin’de bir anavatana sahip olma faaliyetleri, yani Siyonizm Hareketi, Budapeşteli Yahudi gazeteci Dr. Herzl, 1897’de Dünya Siyonist Teşkilâtı’nı kurmuş; Avrupa ve Amerika’daki nüfuzlu ve zengin Yahudiler, büyük devletler nezdinde teşebbüslerde bulunarak Filistin’de bir Yahudi devleti kurmak için çalışmışlardır. Theodor Herzl’in 1896’da yayınladığı “Yahudi Devleti” adlı eseriyle hızlanmıştır.
İsrail Devleti’nin kurulmasında Balfour Deklarasyonu oldukça önemli bir paya sahiptir. İngiltere Dışişleri Bakanı Lord Arthur Balfour, 2 Kasım 1917’de uluslar arası Siyonist hareketin liderlerinden olan Lord Rothschild’e bir mektup göndererek, Filistin topraklarında bir “Yahudi Devleti” kurulması konusunda İngiliz hükûmetinin destek vereceğini bildirmiştir.
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 27 Kasım 1947’de, Filistin Komisyonu’nun çoğunluk teklifini benimsemiş ve Filistin’in Araplarla Yahudiler arasında taksimine karar verilmiştir.
David Ben Gurion başkanlığında 14 Mayıs 1948 günü Tel-Aviv’de toplanan Yahudi Millî Konseyi İsrail Devleti’nin kuruluşunu ilan etmiştir.
İsrail Devleti’nin kurulmasıyla birlikte; Mısır, Ürdün, Suriye, Lübnan ve Irak orduları 15 Mayıs’tan itibaren İsrail’in üzerine yürümeye başlamış, böylece I. Arap-İsrail Savaşları(1948-9) da patlak vermiştir. Savaş Filistin’de yaşayan bir milyon kadar Arap’ı yerinden yurdundan etmiş ve bir Mülteciler Meselesi ortaya çıkmıştır
1967-1968 Arap-İsrail Savaşları (Altı Gün Savaşları): Mülteciler Sorunu savaşın başlamasında etkili olmuştur. Mısır’ın yenilmesi ve Süveyş Kanalı’nın ele geçirilmesi üzerine Suriye ve Ürdün’e saldıran İsrail ordusu Suriye’den Golan Tepeleri’ni almıştır.
1973 Arap-İsrail Savaşı (Yom Kippur Savaşı): Mısır ve Suriye ordularının, İsrail’in kutsal bayramını kutladığı gün (Yom Kippur) saldırdığı gün savaş başlamıştır.
Mekik Diplomasisi: Taraflar arasında barış antlaşması imzalanması için ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger’in gerçekleştirdiği Mekik Diplomasisi sonucunda 18 Ocak 1974’te Sina Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmayla İsrail Sina’nın bir bölümünden çekilmiştir.
Camp David Antlaşması: 1973 Yom Kippur Savaşı’ndan sonra ABD Dışişleri Bakanı Henry Kissinger Mısır’la İsrail arasında bir mekik diplomasisi başlatmıştı. Bu diplomasinin ürünü de 17 Eylül 1978 tarihinde imzalanan Camp David Antlaşması olmuştur. Camp David Antlaşması ile İsrail’i resmen tanıyan ilk Arap devleti Mısır olmuştur.
Yaser Arafat liderliğinde, Batı Şeria ve Gazze’de bir Filistin Devleti’nin kurulmasına çalışan FKÖ(Filistin Kurtuluş Örgütü), 1974’te BM, İslâm Konferansı Örgütü (İKÖ) ve Arap Birliği tarafından Filistinlilerin tek temsilcisi olarak tanınmıştır.
İntifada (Harekete Geçme): İsrail’in işgal ettiği topraklarda, sivil halkın ve Yaser Arafat’ın “küçük generallerim” dediği çocukların başlattıkları ayaklanmalardır.
İsrail ile Filistin ilk kez 1991’de düzenlenen Madrid Konferansı’nda bir araya gelmiş; 1993’te FKÖ lideri Yaser Arafat’la İsrail Başbakanı İzak Rabin arasında imzalanan geçici Otonomi Antlaşması (OSLO-I) ile İsrail FKÖ’yü, FKÖ de İsrail’i tanımıştır. Bu sürecin bir sonucu olarak, 1994’te Yaser Arafat, İzak Rabin ve İsrail Dışişleri Bakanı Şimon Perez Nobel Barış Ödülü’ne layık görülmüştür.
2004’te İsrail’in Gazze’ye yönelik başlattığı “Refah Operasyonu” adı verilen saldırılar, Yaser Arafat’ın ölümü sonrasında Filistin Devlet Başkanı olan Mahmut Abbas ile İsrail arasında imzalanan ateşkes ile son bulmuştur.
2007’de İsrail ile Filistin arasında sorunları çözmek amacıyla “Annapolis” toplantısı yapılmış, ancak bu toplantıdan da herhangi bir sonuç alınamamıştır.
İsrail’in 2008’de Gazze üzerine başlattığı “Dökme Kurşun Operasyonu” sonucunda çoğunluğu sivil yüzlerce insan hayatını kaybetmiştir.
Gazze’ye yardım götüren Mavi Marmara gemisine İsrail’in operasyon yapması Türkiye ile İsrail arasında sorun olmuştur (Bakınız Kurtlar Vadisi: Filistin)
Kaynak: İbrahim BEYTER