İran Uygarlığı ve Özellikleri

İran Uygarlığı ve Özellikleri

İran’da ilk medeniyet eserleri, M.Ö. 3000’lerde görülmüştür. Arya kavimlerinden Medler, M.Ö. 550’li yıllara kadar İran’a hakim oldular. Bu tarihlerden başlayarak İran’a Medleri yıkan Persler hakim oldu. Pers Uygarlığı’na ise M.Ö. 330’LARDA Makedonyalı İskender son verdi. İran Uygarlığı özellikleri aşağıda sıralanmıştır.

• Persler Hindistan’dan Tuna’ya, Karadeniz’den Kızıldeniz’e kadar olan geniş bir sahaya hakim olmuşlardır. İran uygarlığı özellikleri , bu yüzden çok farklı coğrafyadan etkilenmiş ve etkilemiştir.
• Bilinen ilk posta teşkilatını kurdular. İran uygarlığının dünyaya en büyük miraslarından birisi de budur.
• Ege’den İran’a uzanan ve “Kral Yolu” adını alan ticaret yolunu aktif hale getirdiler.
•  Mimaride Mezopotamya, Mısır ve Anadolu Uygarlıkları’ndan etkilenerek, kendilerine ait bir tarz geliştirdiler.
•  Pers Devleti krallıkla yönetildi.
• Kral, ülkeler kralı ya da krallar kralı (Şehin Şah) diye anılırdı.
• Kralın yanında söz sahibi olan bir danışma kurulu vardı.
• Devlet, satraplıklara (eyaletlere) ayrılmış ve satraplıklar, merkezden atanan valiler tarafından yönetilmekteydi. Bu uygulama devletin merkezi otoritesini güçlendirmiştir.
• İranlılar, Zerdüşt dinine inanırlardı.
• Persler Ön Asya’da çivi yazısını kullanan son uygarlıktır.
• İran uygarlığı özelliklerinden birisi de ülkeyi eyaletlere bölegerek yönetimde kolaylık sağlamıştır.Bu eyaletlere satraplıklara (eyalet)  denirdi.
• Orduları daimi ve genellikle atlı birlikten meydana gelirdi.
• İran Uygarlığı dünyada ilk düzenli ve planlı bir posta teşkilatını kurmuştur.
• İran Uygarlığı düzenli atlı ve yaya birliklerden oluşan Pers ordusu askerleri zırh, mızrak kalkan savaş araçları kullanmışlardır. Savaşlarda demirin özelliklerinden sonuna kadar yararlanmışlar bu sayede savaşlarda üstün başarısı göstermişlerdir.
• İran uygarlığında kültür islamiyet öncesi ile islamiyet sonrası kültürün karışımıdır.
• İran bölgesi 1500 yıl kadar Türk hanedan ve Türk devletleri tarafından yönetildiği için Türkçe’nin lehçeleri bölgede yaygındır.
• İran uygarlığında halı dokumanın yeri ayrıdır. Halı dokuma İran uygarlığında antik çağa kadar dayanır.
• İran uygarlığı mimaride geometri, matematik ve astronomiyi ilk kullanan medeniyet olmuştur. Mimarilerinde ana yapı cami ve saraylardır.

İran Medeniyeti

Medler  İran’ın bir millet ve imparatorluk (M.Ö. 625–M.S. 559) olarak tarih sahnesinde kendini gösterdi.
Ahameniş İmparatorluğu: İran medeniyetinin bir dönem ki devleti.
Selevkos İmparatorluğu Büyük İskender Ahameniş topraklarını, son Ahameniş İmparatoru III. Darius’u M.Ö. 333’te Issus Savaşı’nda yenerek imparatorluğuna kattı.
Pers İmparatorluğu: Part İmparatorluğu M.Ö. 3. yüzyılın başlarında görüldü.
Sasani İmparatorluğu  Bu dönemde zerdüştlik devlet dini olarak önem verdiler fakat  Kadisiye Savaşında yenilince islamiyet İran’a girdi.