Serv Antlaşması ve öss de çıkan sorular

Sosyal Bilgiler1 · Ekim 17, 2008, 08:42:20 ÖS

SEVR BARIŞ ANTLAŞMASI
(10 AÃUSTOS 1920)
I.Dünya Savaşından galip çıkanİtilaf Devletleri Paris Barış Konferansında bir araya gelerek yenilen devletlerle imzalayacakları barış antlaşmalarının temel esaslarını belirlemişlerdi.Fakat Osmanlı Devleti ile imzalanacak barış antlaşmasının esaslarını belirlememişlerdi.Paris barış konferansından sonra da işgallere devam edenİtilaf devletleri Osmanlı Devleti ile imzalayacakları barış antlaşmasını onaylatabilmek için Mebusan Meclisinin açılmasına da göz yummuşlardır.Fakat Misak-ı Milli kararı nedeniyle Mebusan meclisinin işgal edilmesinin ardından denetimden uzak olan Ankara'da yeni bir meclisin açılma çalışmalarının başlamasıİtilaf devletlerini zor durumda bırakmıştı.
Milli direniş daha fazla büyümeden Osmanlı Devleti ile barış anlaşmasının imzalanması önem kazanmaktaydı.Bu nedenleİtilaf devletleriİtalya'da San Remo Konferansında bir araya gelerek Osmanlı Devletiyle imzalanacak olan Barış antlaşmasının esaslarını belirlemişlerdi.Bu konferansa Osmanlı devletini temsilen gözlemci sıfatıyla katılan Tevfik paşa anlaşma taslağındaki ağır şartlar içeren maddeleri görünce bu antlaşmanın imzalanamayacağını söylemiştir.Ãstanbul Hükümeti de antlaşma maddelerini onaylamakta yavaş ve isteksiz davranıncaİtilaf devletleri yaptırım uygulamak için yeni işgallere başladılar.22 Haziran'da taarruza geçen Yunan ordusu Balıkesir Nazilli Karamürsel ve Mudanya'yı alarak "Milne Hattı"na kadar ulaştılar.Ayrıca 20 Temmuz'dan itibaren Doğu Trakya'yı işgal etmeye başladılar ve kısa zamanda Edirne Kırklareli ve Tekirdağ Yunan işgaline uğradı.Bu gelişmeler üzerine Paris yakınlarındaki Sevr kasabasına gönderilen Osmanlı heyeti antlaşmayı imzalamıştır.
Toplam 433 maddeden oluşan Sevr Antlaşmasının önemli maddeleri şunlardır:
Sınırlar:
•   Doğu Trakya ve Batı Anadolu Yunanistan'a verilecek
•   Mardin,Urfa,Antep ve bütün Suriye Fransa'ya bırakılacak
•   Rodos ve On iki adaİtalya'ya diğer Ege adaları ise Yunanistan'a verilecek
•   Arabistan Musul ve Irakİngiltere'ye bırakılacak
•   Güneybatı Anadoluİtalya'ya verilecek
•   Doğu Anadolu'da Ermenistan ve Kürdistan devletleri kurulacak
•   Osmanlı Devleti'ne Tokat Ankara veİstanbul arasında kalan bölge bırakılacak
Siyasiİçerikli Maddeler:
•   Ãstanbul Osmanlı Devletinin başkenti olmaya devam edecek fakat azınlık hakları korunmasaİstanbul'da Osmanlı Devletinden alınacak
•   Hicaz bağımsız bir devlet olacak Osmanlı Devleti Mısır üzerindeki haklarından vazgeçecek
•   Boğazlar Savaş zamanında bile bütün devletlerin gemilerine açık olacak.Boğazlar Komisyonu adıyla bir kurul tarafından yönetilecek.Bu komisyonun ayrı bir bayrağı ve bütçesi olacak.Boğazlar Komisyonunda Türk temsilci olmayacak
•   Azınlıklar ayrıcalıklara sahip olacak vergi vermeyecek ve askerlik yapmayacak
Askeriİçerikli Maddeler:
•   Osmanlı devletinde zorunlu askerlik kaldırılacak
•   Osmanlı ordusu en fazla 50.700 kişiden oluşacak ve orduda ağır silahlar bulunmayacak
•   Deniz gücü 13 gemiyi geçmeyecek ve denizaltı bulundurulmayacak
Ekonomikİçerikli maddeler:
•   Osmanlı Devleti tamirat bedeli adı altında ağır bir savaş tazminatı ödeyecek
•   Kapitülasyonlar yeniden yürürlüğe konacak ve bunlardan bütün devletler yararlanacak
•   Osmanlı maliyesiİtilaf devletlerinin temsilcilerinden oluşan bir komisyon tarafından yönetilecek.Bu komisyonda Türk temsilci olmayacak ancak gerektiğinde Türk temsilcilerine danışılacak
Sevr Barış Antlaşmasının Önemi:
•   Bu antlaşmayla Osmanlı Devletiİtilaf Devletlerinin ortak bir sömürgesi haline gelmiştir.
•   Boğazlarla ilgili maddelerle Osmanlı devletinin Boğazlarla ilgili bütün hakları ortadan kaldırılmıştır.
•   Azınlıklar Müslüman halktan daha fazla haklara sahip olmuş Osmanlı uyruğundan çıkmak özendirilmiştir.
•   Anadolu'da siyasi ve sosyal birlik bozulmuştur.
•   Osmanlı Devletinin hukuki varlığı kağıt üzerinde devam ettirilmiş fakat antlaşma metni içinde Osmanlı Devletinin bağımsızlığını zedeleyen bir çok madde yer almıştır.
•   Askeri sınırlamalarla Osmanlı Devleti savunmasız bir duruma düşürülmüştür.
•   Kapitülasyonlar daha da genişletilmiştir.
•   Osmanlı ekonomisi bağımsızlığını kaybederek sömürge ekonomisi haline gelmiştir.
•   Bu antlaşma askeri zorlamalar ve yeni işgallerle zor kullanarak imzalatılmıştır.
•   Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından onaylanmadığı için hukuki geçerlilik kazanmamıştır.Bu nedenleİtilaf Devletleri bu antlaşmayı bazı küçük değişikliklerle TBMM'ye onaylatmaya çalışarak geçerlilik kazanmasını sağlamak istemişlerse de başarılı olamamışlardır.
•   Ãtilaf Devletleriyle barışçı bir siyaset izlemenin hiçbir yararı olmayacağı açıkça görülmüştür.
•   Osmanlı Devletinin imzaladığı son antlaşmadır.
•   Milli mücadele azmini artırmıştır.
•   TBMM bu antlaşmayı tanımadığını ve imzalayanların vatan haini olduğunu ilan etmiştir.
•   Sevr antlaşmasını bütün çabalarına rağmen uygulatamayanİtilaf Devletleri bu antlaşmanın yerine Lozan Barış Antlaşmasını imzalamak zorunda kalmışlardır.
KONUYLAİLGÃLÃ ÖSS SORULARI VE ÇÖZÜMLERÃ
1."Son Osmanlı Mebuslar Meclisi seçimle gelen üyelerden oluşmuştu.Bu meclisİtilaf devletlerince kapatıldı.Bunun üzerine bazı Meclisi üyeleri yeni kurulan TBMM'ye katıldılar.
Osmanlı mebuslar meclisi üyelerinin ilk TBMM'ye üye kabul edilmeleri TBMM'nin hangi kararına dayandırılabilir?
A)Meclis yürütme yetkisini hükümet eliyle kullanır.
B)TBMM'nin üstünde bir kuvvet yoktur.
C)Yasama ve Yürütme yetkileri TBMM'de toplanır.
D)Vatanın geleceğini ulusal irade belirleyecektir.
E)Meclis başkanı hükümetinde başkanıdır
(1981)

ÇÖZÜM:Sorunun köküne bakıldığında son Osmanlı Mebuslar Meclisinin seçimle gelen vekillerden oluştuğu vurgulanmıştır.TBMM kurulurken ulusal iradeye göre oluşturulduğundan seçimle yani ulusal iradeyle oluşturulan son Osmanlı Mebuslar meclisi üyelerinin buraya katılmasında TBMM'ye göre de bir mahzur yoktur.TBMM vatanın kurtulması için ulusal iradenin etkin kılınmasını amaç edinmiştir.Osmanlı Mebusan Meclisi milletvekilleri de ulus iradesini temsil etmekte oldukları için böyle bir durum gerçekleşmiştir.Doğru cevap D seçeneğidir.

2.Kurtuluş Savaşımızın devam ettiği yıllarda samimi yurt severler arasında laikliğe karşı olanlar saltanat ve hilafet yanlıları da vardı.
Mustafa Kemal Paşa'nın böyle farklı düşüncede olan kişileri tek amaçta birleştirmesinde aşağıdakilerden hangisi etkili olmuştur?
A)Ãstanbul Hükümeti dışında yeni bir hükümet kurması
B)Son Osmanlı mebuslar Meclisi'nin düşmanlar tarafından dağıtılmasını protesto etmesi
C)Yurtseverlik duygusunun gelişmesine önem vermesi
D)Ãstanbul Hükümeti emrinde önemli görevler almış olması
E)Yurdun kurtarılmasına öncelik vererek devrimleri sonraya bırakması
(1981)

ÇÖZÜM:Mustafa Kemal Paşa'nın en önemli özelliklerinden biriside her şeyi zamanı gelince yapması sabırsızlık göstermemesidir.Mustafa Kemal Paşa Kurtuluş Savaşı boyunca anlaşmazlık oluşturacak konuları gündeme getirmemeye özen göstermiştir.Bu yüzden de devrimleri sonraya bırakarak vatanın kurtarılmasına öncelik vermiştir.Böylece TBMM'deki farklı görüşlü milletvekillerini bağımsızlığı sağlayana kadar bir arada tutmayı sağlamıştır.Doğru cevap E seçeneğidir.

3.Birinci TBMM'de hükümet kurulmasına ilişkin olarak kabul edilen ilkelerden bazıları şunlardır:
I.Meclisin üstünde bir güç yoktur.
II.Mecliste toplanan milli iradeyi doğrudan vatanın geleceğine egemen kılmak esastır
III.Padişah ve Halife baskıdan kurtulduğu zaman Meclisin düzenleyeceği yasaya uygun esaslar içinde durumunu alır.
Bu ilkelerden hangileri halk egemenliğine dayanan bir hükümet kurulmasının planlandığını gösterir?
A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III
D)I ve II E)I,II ve III
(2001)

ÇÖZÜM:Meclis halkın temsilcilerinin yer aldığı yerdir. Ve meclisin üstün tutulması halk egemenliğinin gerçekleştiğinin göstergesidir.I.öncülde meclisin her şeyin üzerinde yer aldığı II.öncülde meclisin ülkede egemen güç olması gerektiği III.öncülde ise meclisin padişahlık ve halifelik makamının üzerinde yer aldığı belirtilmektedir.Her üç öncül de halkın her konuda egemen olması gerektiğini vurgulamaktadır.Doğru cevap E seçeneğidir.

4.Ãlk TBMM'nin,
I.Ãstiklal Marşını kabul etmesi
II.Bazı vergileri artırması
III:Misak-ı Milli'yi ilke edinmesi
Durumlarından hangileri ulusalcı niteliğe kanıt olarak sayılabilir?
A)Yalnız I B)Yalnız II C)I ve III
D)II ve III E)I,II ve III (2002)
ÇÖZÜM:Ãlk TBMM'nin Türk milleti için ulusal(milli) marş ilan etmesi(I.öncül) Misak-ı Milli'de ulusal çıkarları belirleyerek kendine ilke edinmesi(III.öncül) onun ulusalcı niteliğine kanıttır.Bazı vergilerin artırılması ekonomik amaçlıdır.Doğru cevap C seçeneğidir.

5.20 Ocak 1921 tarihinde kabul edilen Teşkilat-ı esasiye Kanununda "TBMM üyelerinin her biri yalnız kendisini seçen ilin milletvekili olmayıp bütün milletin vekilidir" maddesi yer almaktadır.
Bu madde ile;
I.Milletvekili seçiminde oyların sayımını kolaylaştırma
II.Birlik ve beraberliği sağlama
III.Ulusal egemenliği pekiştirme
Hedeflerinden hangilerine ulaşılmak istendiği savunulabilir?
A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III
D)I ve II E)II ve III (2002)

ÇÖZÜM:teşkilat-ı Esasi'de yer alan "TBMM üyelerinden her biri yalnız kendini seçen ilin milletvekili olmayıp bütün milletin vekilidir" maddesi birlik ve beraberliği sağlamaya(II.öncül) ve ulus egemenliğini pekiştirmeye yöneliktir(III:öncül)Bu kanun seçimde oyların sayımını kolaylaştırmaya yönelik değildir.(I.öncül) Doğru cevap E seçeneğidir.

6.Ãlk TBMM'nin yasama ve yürütme güçlerini kendisinde toplamasıyla,
I.Mecliste fikir ayrılıklarından kaynaklanacak gruplaşmaların önlenmesi
II.Meclis üstünlüğünün sağlanması
III.Mecliste üye sayısının artırılması
Sonuçlarından hangilerine ulaşıldığını savunulabilir?
A)Yalnız I B)yalnız II C)Yalnız III
D)I ve II E)II ve III (2003)

ÇÖZÜM:Ãlk TBMM'nin yasa yapma(yasama) ve bunları uygulama(Yürütme) görevlerini kendisinde toplayarak meclis üstünlüğünü sağladığı söylenebilir. (II.öncül)TBMM'nin bu güçleri kendisinde toplaması meclisteki fikir ayrılıklarının azaltılması ile ilgili bir durum değildir.Çünkü mecliste çok seslilik yine devam etmiştir.(I.öncül) Ayrıca III.öncülde belirtilen meclisin üye sayısının artırılması ile yasama yürütme ve yargı yetkileri arasında doğrudan bir ilişkide yoktur.Doğru cevap B seçeneğidir.

7.Mustafa Kemal 23 Nisan 1920'de Meclise verdiği önergede "geçici olmak kaydıyla bir hükümet reisi tanımak veya padişah kaymakamı atamak doğru değildir."demiştir.
Mustafa Kemal bu sözleriyle aşağıdakilerden hangisini anlatmak istemiştir?
A)Ãstanbul Hükümeti ile anlaşmaya çalışacağını
B)Halifeliğin kaldırılacağını
C)Kendisinin meclis başkanı seçileceğini
D)hükümet ve meclis başkanlarının aynı kişi olacağını
E)Meclisin kararlarında bağımsız olması gerektiğini
(1989)

ÇÖZÜM:Ãstanbul2un fiilen işgal edilmesi nedeniyleİstanbul Hükümeti ve Padişah yönetim konusundaİtilaf Devletlerinin baskısı altına girmişti.Mustafa kemal paşa ise TBMM'nin açıldığı günden itibaren tamamen milletin adına hareket edip hiçbir baskı altında kalmasını istemediği için TBMM Hükümetinin padişah vekili tarafından yönetimine karşı gelmiştir.Doğru cevap E seçeneğidir.

8.Ãlk TBMM kendisinin üstünde bir kuvvet tanımamakla aşağıdakilerden hangisini yok saymıştır?
A)Azınlık haklarını B)Ãtilaf devletlerini
C)Osmanlı yönetimini D)Eski antlaşmaları
E)Kuvay-ı Milliye'yi (1990)

ÇÖZÜM:Ãlk TBMM yönetim alanında baskı altındakiİstanbul Hükümetine veya Padişaha bağlı kalmamak için "TBMM'nin üstünde hiçbir güç yoktur" maddesini iç tüzüğe eklemiştir.Doğru cevap C seçeneğidir.

9.Ãlk TBMM'nin yeni bir devlet düzenine geçilmesini sağlayıcı yönleri de bulunmasına rağmen bu yönleri ön plana çıkarılmamıştır.
Böyle bir tutumun amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Ãtilaf devletlerinin TBMM'ye karşı düşmanca davranmalarını önlemek
B)Vatanın kurtarılmasına öncelik vermek
C)Azınlıkların ayrı devlet kurma girişimlerini önlemek
D)Komşu devletlerin güvenini kazanmak
E)Kanun-u Esasi'den yararlanmayı sürdürmek
(1991)

ÇÖZÜM:Ãlk TBMM'de saltanat yönetiminin devam etmesini isteyen çok sayıda milletvekilinin bulunması nedeniyle yönetim şeklinin değişmesi ile ilgili bir düzenlemeye gidilmemiştir.Böylece vatanın kurtulması için farklı fikirdeki milletvekillerinin tek bir amaç doğrultusunda hareket etmeleri sağlanmıştır.Doğru cevap B seçeneğidir.

10.Kurtuluş savaşı dönemindeİstiklal Mahkemeleri Büyük Millet Meclisinin salt çoğunluğunun oyu ile milletvekilleri arasından üç üye seçilerek kuruldu.
Bu kuruluş biçimi TBMM'nin o dönemdeki yetkilerinden hangisiyle ilgilidir?
A)Yasa yapma
B)Hükümet kurma
C)Yargılama
D)Savaş ve barışa karar verme
E)Ekonomik gereksinimleri karşılama(1997)

ÇÖZÜM:istiklal Mahkemeleri TBMM'ye karşı suç işleyenleri yargılamak amacıyla kurulmuştur.TBMM bu sayede yargı yetkisinin de kendisi tarafından kullanılmasını sağlamıştır.Doğru cevap C seçeneğidir.

11.Ulusal Kurtuluş Savaşı'nın başlangıcında olağanüstü yetkilere sahip bir meclisin oluşturulması ile ilgili taslakta adı ne olursa olsun Ankara'da toplanacak meclisin dışında üyelerini padişahın seçtiği Ayan meclisinin de oluşturulabileceği tezi öne sürülmüş ancak bu tez üzerine durulmamıştır.
Ayan Meclisi tezi üzerinde durulmaması aşağıdakilerden hangisine bağlanabilir?
A)Ãstanbul'un işgalini önlemek için zaman kazanmak istenmesine
B)Ulusal egemenliği ilkesinin benimsenmiş olmasına
C)Ãki meclisli bir sisteme geçmek istenmemesine
D)Ãstanbul Hükümetinin karşı çıkmasından endişe edilmesine
E)Ãstanbul'daki Ayan meclisini yeterli bulunmasına
(1999)

ÇÖZÜM:Osmanlı devletinde görülen "Ayan Meclisi" padişah tarafından seçilen milletvekillerinden oluşmaktaydı.Ãstanbul'un işgal altında olması ve padişahın baskı altında olması nedeniyle Ayan meclisinin ulusal egemenliğe aykırı davranabileceği düşüncesi böyle bir meclisin açılmasını engellemiştir.Doğru cevap B seçeneğidir.

12.1 Nisan 1923 tarihinde yapılacak milletvekili seçiminden önce seçim kanununda yapılan değişiklikler şunlardır;
I.Milletvekili seçebilme yaşı 25 ten 18'e indirilmiştir.
II.Milletvekili seçmek ve seçilebilmek için vergi verir olmak şartı kaldırılmıştır.
III.50.000 erkek nüfus için bir milletvekili seçilmesi yerine 20.00 erkek nüfus için bir milletvekili seçilmesi esası kabul edilmiştir.
Bu değişikliklerden hangilerinin yönetime katılımı artırdığı söylenebilir?
A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III
D)II ve III E)I,II ve III (2001)

ÇÖZÜM:seçmen yaşının 25'ten 182e indirilmesi seçimlere daha fazla kişinin girmesini sağlamıştır.(I.öncül) Milletvekili seçilmeyi sınırlandıran vergi verir olmak şartının kaldırılması da milletvekili olabilmeyi kolaylaştırmıştır.(II.öncül)Yine III.öncülde belirtilen 50.000 erkek nüfus yerine 20.000 erkek nüfus için bir milletvekilinin seçilmesinin kabulü de daha çok milletvekilinin seçilmesine olanak sağlamıştır.her üç öncülün de yönetime katılımı artırdığı söylenebilir.Doğru cevap E seçeneğidir.

13.Aşağıdakilerden hangisinde "Boğazların uluslar arası bir komisyona verilerek bütün devletlerin gemilerine açık tutulması" hükmü yer almaktadır?
A)Ankara Antlaşmasında
B)Mudanya Ateşkes Antlaşmasında
C)Moskova Antlaşmasında
D)Sevr Antlaşmasında
E)Montrö Boğazlar Sözleşmesinde (1988)

ÇÖZÜM:Sevr antlaşmasındaİstanbul ve Çanakkale Boğazlarının yönetiminin uluslar arası bir komisyona verilmesi kararlaştırılmıştır.Böylece Boğazlarda Türkiye'nin egemenliğine son verilmek istenmiştir.Doğru cevap D seçeneğidir.

14.Mustafa Kemal ve arkadaşları Ahmetİzzet başkanlığında oluşturulan Osmanlı Heyeti ile 5 Aralık 1920 tarihinde Bilecik'te görüşmüşlerdir. O günün tanınmış devlet adamlarından oluşan bu heyeti daha sonra Mustafa kemal trenle Ankara'ya götürmüştür.
Mustafa Kemal'in Osmanlı Heyeti'ni Ankara'ya götürmesindeki amacın aşağıdakilerden hangisi olduğu savunulamaz?
A)Ankara ileİstanbul Hükümetinin uzlaştığı izlenimini yaratmak
B)Ãstanbul Hükümetinin Kuvay-ı Milliye hakkında verdiği kararların uygulanmasını geciktirmek
C)Osmanlı Heyetinin önerilerini uygulamak
D)Kendisine olan kamuoyu desteğini artırmak
E)Osmanlı Heyetinin ulusalcılara katıldıkları görüntüsünü vermek (2004)

ÇÖZÜM:Mustafa Kemal'in Osmanlı Heyetini Ankara'ya götürmesi Osmanlı Heyetinin önerilerini uygulamak amacına yönelik değildir.Doğru cevap C seçeneğidir.

15.Salih paşa Kabinesinin 2 Nisan 1920 tarihinde istifa etmesinden sonra Padişah yeni kabineyi kuran Sadrazama verdiği buyrukta "Milliciler" adı altında meydana gelen ayaklanmalara katılanlardan pişman olanlara af ilan edilmesini istemiştir.
Padişah'ın bu buyruğu aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?
A)Kuvay-ı Milliye'nin dağıldığının
B)Yönetimin ulus güvenliği ilkesini benimsediğinin
C)Anlaşma Devletlerine güven duyulmadığının
D)Hükümet değişikliklerinin çok sık olmasından rahatsızlık duyulduğunun
E)Saltanat ve hilafete olan bağlılığın güçlendirilmek istendiğinin (2005)

ÇÖZÜM:Padişah "Milliciler adı altında meydana gelen ayaklanmalara katılanlardan pişman olanlara af ilan edilmesini istemekle saltanat ve hilafete olan bağlılığı güçlendirmeye çalışmıştır.Doğru cevap E seçeneğidir.

16.Birinci TBMM'nin
I.Üyelerin iki yılda bir yapılan milletvekili seçimleriyle yenilenmesinin kararlaştırılması
II.Üyelerin çok çeşitli mesleklerden olması
III.Yasama yürütme ve yargı yetkilerine sahip olması
Özelliklerinden hangilerinin vergi almak ve asker toplamak için otoritesini korumada etkili olduğu savunulabilir?
A)Yalnız I B)Yalnız II C)Yalnız III
D)II ve III E)I,II ve III (2005)

ÇÖZÜM:I.TBMM'nin yasa yapma,yargılama ve yürütme gibi yetkilerinin olması vergi almak ve asker toplamak için otoritesini korumada etkili olmuştur.TBMM'nin bu yetkileri onun devlet gibi çalıştığını gösterir.Doğru cevap C seçeneğidir.

KONUYLAİLGÃLÃ ÖYS SORULARI VE ÇÖZÜMLERÃ
1.Ãlk TBMM'nin aldığı aşağıdaki kararlardan hangisindeİstanbul Hükümetinin yok sayıldığı en belirgin bir biçimde ortaya çıkmaktadır?
A)Hükümet kurmak gereklidir
B)TBMM'nin üstünde hiçbir kuvvet yoktur.
C)Geçici bir hükümet başkanı tanımak veya padişah vekili atamak doğru değildir.
D)TBMM yasa yapma ve yürütme yetkisine sahiptir.
E)Padişah ve halife meclisin düzenleyeceği yasaya göre yerini alır (1981)

ÇÖZÜM:Ãlk TBMM'nin aldığı "TBMM'nin üstünde bir kuvvet yoktur" kararıİstanbul Hükümeti'nin yok sayıldığını en belirgin biçimde ortaya koymaktadır.Doğru cevap B seçeneğidir.

2.Aşağıdakilerden hangisiİlk Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin kuruluş amaçları arasında yer almamıştır?
A)Ulusal birliği gerçekleştirme
B)Düzenli bir ordu kurma
C)Vatanı düşmanlardan kurtarma
D)Halifeliği kaldırma
E)Ulusal iradeyi hakim kılma (1982)

ÇÖZÜM:Ãlk TBMM'nin kuruluş amaçları şunlardır:Ulusal birliği gerçekleştirme,Düzenli bir ordu kurma,Vatanı düşmanlardan kurtarma,Ulusal iradeyi hakim kılma.Halifeliğin kaldırılması II.TBMM döneminde gerçekleşen bir gelişmedir.Doğru cevap D seçeneğidir.

3.Aşağıdakilerden hangisiİlk TBMM'nin aldığı kararlardan biri değildir?
A)Ãstiklal Marşının kabul edilmesi
B)Ulusal Hükümetin kurulması
C)Hıyanet-i Vataniye Kanunu'nun kabul edilmesi
D)Moskova'ya bir kurul gönderilmesi
E)Teşvik-i Sanayi kanunu'nun kabul edilmesi (1990)

ÇÖZÜM:İstiklal Marşının kabul edilmesi(1921);
Ulusal Hükümetin kurulması(1920)
Hıyanet-i Vataniye Kanunu'nun kabul edilmesi(1920)
Moskova'ya bir kurul gönderilmesi ilk TBMM'nin aldığı kararlar arasındadır.
E)Teşvik-i Sanayi kanunu'nun kabul edilmesi(1927) II.TBMM'nin kabul ettiği bir yasadır.Doğru cevap E seçeneğidir.

4.Erzurum ve Sivas Kongrelerinde seçilen Temsil Kurulu'nun görevi aşağıdakilerden hangisiyle sona ermiştir?
A)TBMM'nin açılmasıyla
B)Batı cephesinin oluşturulmasıyla
C)Ãstanbul'un işgal edilmesiyle
D)Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerinin kurulmasıyla
E)Kuvay-ı Milliye'nin oluşturulmasıyla (1991)

ÇÖZÜM:Temsil Kurulu ilk kez Erzurum Kongresinde Doğu Anadolu'yu temsilen kurulmuş Sivas Kongresinde ise tüm yurdu temsil eder hale gelmiştir.Anadolu'daki hareketi temsil eden bu kurul hükümet gibi çalışmış ve 23 Nisan 1920'de TBMM'nin açılmasıyla yetkilerini TBMM'ye devretmiştir.Doğru cevap A seçeneğidir.

5.Aşağıdakilerden hangisi ilk TBMM'de kabul edilmiştir?
A)Takrir-i Sükun Kanunu
B)Lozan Antlaşması
C)Ankara'nın başkent yapılması
D)Cumhuriyetin ilan edilmesi
E)Mustafa Kemal'e Mareşal rütbesi verilmesi (1995)

ÇÖZÜM:I.TBMM 23 Nisan 1920- 1 Nisan 1923 yılları arasında çalışmıştır.II.TBMM ise 11 Ağustos 1923-1 Ekim 1927 yılları arasında faaliyet göster-miştir.Seçeneklerde verilen gelişmelerin tarihleri ise şöyledir:
Takrir-i Sükun Kanunu(4 mart 1925)
Lozan Antlaşması(24 Temmuz 1923)
Ankara'nın başkent yapılması(13 Ekim 1923)
Cumhuriyetin ilan edilmesi(29 Ekim 1923)
Mustafa Kemal'e Mareşal rütbesi verilmesi(19 Eylül 1921) Doğru cevap E seçeneğidir.

6.Aşağıdakilerden hangisinde verilen antlaşmalar imzalandıkları halde yürürlüğe konulmamıştır?
A)Berlin-Moskova B)Ayastefanos-Sevr
C)Atina-Uşi D)Ãstanbul-Ankara
E)Gümrü-Kars (1995)

ÇÖZÜM:Ayastefanos antlaşması 1878 yılında Osmanlı Devleti ile Rusya arasında;Sevr antlaşması da 1920'de Osmanlı Hükümeti ile Anlaşma devletleri arasında yapılmıştır.Ayastefanos antlaşması çıkarları zedelenen büyük devletler(Ãngiltere,Fransa,Almanya gibi) tarafından tanınmamış ve yerine Berlin antlaşması yapılmıştır.Sevr antlaşması da Osmanlı Mebusan meclisinin onayından geçmediği için yürürlüğe girmemiştir.Sevr antlaşmasından önce Osmanlı Mebusan Meclisi anlaşma devletleri tarafından basılmış ve dağıtılmıştır.Doğru cevap B seçeneğidir.

7.Milli mücadele döneminde aşağıdakilerden hangisi TBMM'nin yargı yetkisini kullandığına bir kanıttır?
A)Ãstiklal mahkemelerini kurması
B)Yeni bir anayasa yapması
C)Başkomutanlık kanunu'nu yapması
D)Hıyanet-i Vataniye Kanunu'nu kabul etmesi
E)Takrir-i Sükun Kanunu'nu kabul etmesi (1996)

ÇÖZÜM:Milli mücadele döneminde TBMM'nin elinde yasama,yürütme ve yargı olmak üzere üç önemli güç vardı.TBMM yasama yeni yasa hazırlama yetkisini doğrudan kendisi kullanmış yürütme yetkisini Bakanlar Kurulu(Ãcra Vekiller Heyeti/Hükümet) yargı yetkisini deİstiklal mahkemeleri aracılığıyla kullanmıştır.Doğru cevap A seçeneğidir.

8.Mustafa Kemal'in 24 Nisan 1920 tarihinde yazılı olarak sunduğu önergede aşağıdaki konuların hangisinden söz edilmemiştir?
A)Meclis üstünde bir gücün olmadığı
B)Hükümet kurmanın zorunlu olduğu
C)Geçici bir padişah vekili veya geçici kaydıyla bir hükümet başkanı seçilmesinin doğru olmayacağı
D)Meclisin seçtiği ve Meclise karşı sorumlu bir hükümet oluşturulması gerektiği
E)Yeni devlet rejiminin adının ne olacağı (1998)

ÇÖZÜM:Mustafa Kemal'in 24 Nisan 1920'de meclise sunduğu önerge 1921 Anayasası kabul edilinceye kadar meclisin çalışma esaslarını belirlemiştir.Ulusal birliğin zedelenmemesi için Mustafa kemal rejim tartışmasına girmemiş saltanat ve halifelik makamının birleştirici gücünden yararlanmaya çalışmıştır.Doğru cevap E seçeneğidir.

PeRi · Aralık 07, 2009, 05:36:39 ÖS

sağolunn

Sosyal Bilgiler

Serv Antlaşması ve öss de çıkan sorular

Sosyal Bilgiler1

PeRi