Dünya'nın Hareketleri Ders Notu

[Sosyal Bilgiler1]

B. DÜNYA'NIN HAREKETLERÝ
Dünya'nın   Kendi   Ekseni   Etrafında   Dönmesi (Günlük Hareket)
Dünya kendi ekseni etrafındaki dönüşünü, batıdan doğuya doğru 24 saatte tamamlar. Buna bir gün denir. Dünya, kendi ekseni etrafında atmosfer ile birlikte döndüğü için bu dönüş hissedilmez. Dünya'nın kendi ekseni etrafındaki hızı en fazla Ekvator üzerindedir. Bu hız saatte 1670 km/saattir. Kutuplarda hız sıfırdır.
Dünya'nın Kendi Ekseni Etrafındaki Dönüşünün Sonuçları
»   Gece ve gündüz birbirini takip eder.
»   Güneş ışıniarının günlük geliş açıları değişir.
»   Günlük sıcaklık farkları meydana gelir. Bunun sonucunda;
a)   Fiziksel çözülme oluşur.
b)   Günlük basınç farkları oluşur.
c)   Meltem rüzgârları oluşur.
»   Merkez   kaç   kuvveti   meydana   gelir.   Bunun sonucunda;
a)   Sürekli rüzgârların (Alize, Batı, Kutup) yönlerinde
sapmalar meydana gelir.
b)   Okyanus akıntıları (Guif - stream, Labrador, vs.)
halkalar oluşturur ve yönlerinde sapmalar olur.
»  Yerel saat farkları meydana gelir,
»   Cisimlerin gün içindeki gölge uzunlukları değişir.
»   Güneş doğuda erken doğar ve batar. Güneş batıda geç doğar ve b;atar.
»   Dinamik basınç kuşakları meydana gelir.
2.  Dünya'nın Güneş Etrafında Dönmesi (Yıllık Hareket)
Dünya, kendi ekseni etrafındaki günlük dönüşünü sürdürürken, bir yandan da Güneş'in çevresinde döner. Dünya, Güneş etrafındaki dönüşünü elips şeklindeki bir yörünge üzerinde 365 gün 6 saatte tamamlar, Buna bir yıl denir.

72-

-GENEL YETENEK GENEL KULTUR DERGISI-





Dünya, 939 milyon km'lik yörüngesi üzerinde saatte 108 bin km. hızla hareket eder.
(Gündüz-Gece Eşitliği)
3 Ocak Günleri
21 Aralık
(Gün Dö\ümü)
(Gün Dönümü)
4 Temmuz Günöte
(Gündüz-Gece Eşitliği)
23 Eylül
Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığı sabit değildir. Bazen yaklaşırken, bazen uzaklaşır. Bunun nedeni, Dünya yörüngesinin elips şeklinde olmasıdır. Dünya'nın Güneş'e en yakın olduğu 3 Ocak tarihine Perihel (Günberi) denir. Dünya'nın Güneş'ten en uzak olduğu 4 Temmuz tarihine ise Afel (Günöte) denir.
*Sıcaklık dağılışını etkileyen temei etken güneş ışınlarının geliş açısıdır.
Dünya'nın hızı sabit değildir. Hız, günberi tarihinde artarken, günöte tarihinde azalır. Bunun sonucunda;
a)   Mevsim süreleri farklıdır.
b)   Eylül ekinoksu iki günlük gecikmeyle gerçekleşir.
c)   Şubat ayı iki gün kısa sürer.
Dünya'nın     Güneş     Etrafındaki     Dönüşünün Sonuçları
»   Mevsimlerin oluşmasına ve değişmesine neden olur.
»   Mevsimlik sıcaklık farkları meydana gelir.
»   Kara ve denizler arasında sıcaklık farkları oluşur.
»   Muson rüzgârları meydana gelir.
»   Gece - gündüz uzunlukiarı değişir.
»   Güneş'in ufuk üzerinde doğduğu yer ve saat ile, Güneş'in ufukta battığı yer ve saat değişir.
»   Güneş   ışınlarının   yeryüzüne   düşme   açıları değişir.
»   Cisimlerin gölge boyları değişir.
»   Aydınlanma   çemberi    mevsimlere   göre   yer değiştirir.