8.SINIF DÝN KÜLÜRÜ VE AHLAK BÝLGÝSÝ DERSÝ –TEOG- 1

[Sosyal Bilgiler1]

                            8.SINIF DÝN KÜLÜRÜ VE AHLAK BÝLGÝSÝ DERSÝ â€"TEOG- 1 ÜNÝTE ÇALIŞMA KAÐIDI
KADER NEDÝR: Evrende gerçekleşen olaylar bazı yasalar çerçevesinde gerçekleşmektedir, bu durum ALLAH’ın evrendeki bütün varlıklar için belirlediği bir kader olduğunu açıkça göstermektedir. Öyleyse ‘’KADER’’:Yüce ALLAH’ın evrene koyduğu ölçü ve düzene verilen addır.Diğer bir tanımı ise KADER:Allah’ın ezelden(önceden) olacak olan her şeyi belli bir düzen,ölçü,miktar ,plan ve programa göre yaratmasına ‘’Kader’’ denir.Ör:Dünyanın kendi etrafındaki dönüşünü 24 saatte tamamlaması ve gece gündüzün oluşması, elma ağacının elma vermesi, bir yıl içinde mevsimlerin oluşması, suyun donması yada kaynaması , sadece insana akıl ve düşünebilme yeteneğinin verilmesi, gemilerin suyun kaldırma kuvveti sayesinde yüzmesi, bitkilerin fotosentez yapması
KAZA NEDÝR: Allah’ın önceden takdir ettiği şeylerin yeri ve zamanı geldiğinde ortaya çıkmasına ''Kaza'' denir. Ör:Karanlığın kaybolup, gündüze kavuşmaya başladığı zaman doğudan, GÜNEŞÃN DOÐMA ANI(Gökyüzünün ve çevremizin dünyanın kendi etrafında dönmesi sonucu karanlıktan sıyrılıp aydınlanması, yani gündüzün  ortaya çıkması) , anne karnında 9 ay 10 gün bekleyen bebeğin zamanı geldiğinde doğması( BEBEÐÝN DOÐMA ANI), Elma ağacının vakti zamanı geldiğinde (Yazın veya sonbaharda) elma vermesini kazaya örnek verebiliriz.Suyun kaldırma kuvvetinin; üzerine bir cisim koyup yüzmeye başladığında, ortaya çıkması
EVRENDEKÝ YASALAR: Fiziksel Yasalar, Biyolojik Yasalar, Toplumsal Yasalar,
FÝZÝKSEL YASALAR NEDÝR: Maddenin yapısını, değişimini,madde ve enerji oluşumunu,maddenin hareketini, maddeler arası ilşkileri deney ve gözlem sonucu ortaya koyan ve aynı şartlar altında sonuçları değişmeyen yasalara FÝZÝKSEL YASALAR denir.Bu yasalar çok sayıda deney gözlem ve inceleme sonucu ortaya konulmuştur. ÖR:Suyun sıfır basınç altında yani deniz hizasında; 100derecede kaynaması,ısınan metallerin genişlemesi,suyun kaldırma kuvveti sayesinde gemilerin yüzmesi, gece ve gündüzün dünyanın kendi etrafında dönmesi sonucu gerçekleşmesi                    Not: FÝZÝKSEL YASALAR:'' MADDE''İLEİlgilenir ''CANLI '' Yapısıylaİlgilenmez
BÝYOLOJÝK YASALAR NEDÝR: Canlıların yapısı,üremesi,solunumu beslenmesi,büyümesi ve gelişmesindeki ölçü ve düzeni, neden sonuç ilişkisi içinde inceleyen yasalara ‘’BÝYOLOJÝK YASALAR’’ denir. ÖR:Etle beslenen hayvanlar ile otla beslenen hayvanların çene yapısının farklı olması,sıcak iklime dayanıklı olan devenin vücudunda su depolayarak günlerce yürüyebilmesi, kutuplarda yaşayan tilkinin çevresine uyum sağlayabilmesi için kürkünün beyaz olması, suda yaşayan balıkların(Yunus yada balina hariç) solungaç sistemine sahip olması, bitkilerin fotosentez yapması, hücrenin bölünmesi, çoğalması, vücudun dolaşım ve boşaltım sistemi gibi canlı yaşamıyla ilgili birçok örnek verebiliriz.                         NOT: BÝYOLOJÝK YASALAR ''CANLI'' YAŞAMIYLAİLGÝLENÝR
TOPLUMSAL YASALAR NEDÝR:İnsanlar arasındaki ilişkileri, etkileşimleri,  toplumda meydana gelen değişimleri, olayları ve bu olayların sonuçlarını inceleyen yasalara ''TOPLUMSAL'' yasalar denir. Aslında toplumsal yasalar ALLAH'ın; insanların ve toplumun mutlu olması için koyduğu davranış kurallarıdır. (ALLAH'IN toplum için koyduğu kurallardır). Dini terim olarak SÜNNETULLAH  denir.ÖR:Toplumsal etkileşimin çoğunlukla olumlu yönde olduğu toplumlarda sürekli ilerleme ve huzur ortamı görülür. Ama, toplumsal etkileşim olumsuz yönde olursa toplum ilerleyemez ve huzursuzluk, karmaşa, kaos meydana gelir bu da toplumun geleceğini tehlikeye sokar. ÖR: Eğitim düzeyinin yüksek olduğu, çalışmaya ve dürüstlüğe önem  verilen toplumların daha fazla ilerlemeye, medeniyete, ve refaha sahip olması, hoşgörünün sevgi ve saygının olduğu toplumlarda; huzurun, birlik ve beraberliğin daha çok olması, Adaletin olmadığı, eşitsizliğin olduğu toplumlarda barışın ve huzurun olmaması   NOT: Toplumsal yasalar insanlar arasındaki DAVRANIŞLARI ve toplumda meydana gelen DEÐÝŞÃMLERÝ inceler.
ÝNSANIN ÖZGÜRLÜÃÜ VE SORUMLULUÐU (CÜZ-ÝİRADE) NEDÝR:İnsan davranışlarına özgür iradesi(cüz-i irade yani kısıtlı irade) ile yön verebilir. Ancak insan her ne kadar özgür irade sahibiyse de sınırsız bir özgürlüğe ve her şeyi yapma gücüne sahip değildir. (Ýnsan iradesiyle, doğum ve ölüm tarihlerini belirleyemez. Anne babasını,cinsiyetini, kardeşini, ırkını ten rengini, göz rengini seçemez) Sınırları Allah tarafından çizilmiş bir alanda(Başkalarının haklarını ihlal etmemek kaydıyla) kendi iradesiyle, çevresinde istediği gibi hareket edebilir.İnsanın sınırları çizilmiş bu kısıtlı iradesine CÜZ-ÝİRADE denir.İrade sahibi olmakla yani özgürlükle, sorumluluk arasında sıkı bir ilişki vardır. Sorumlu olmak kişinin kendi davranışları veya yetki alanına giren olayların sonuçlarını üstlenmesi demektir.Ýnsanın en büyük sorumluluğu bir kul olarak; Allaha karşı olan sorumluluğudur.Anne babasına, komşularına, ailesine, akrabalarına çevresine karşı sorumlulukları vardır.İnsan ancak aklı ve iradesiyle seçerek yaptığı davranışlardan sorumludur. (Günahından da sevabından da sorumludur). Hiç bir özgürlük başka birisinin özgürlüğüne, hakkına, hukukuna , insanca yaşamasına engel olmamalı, zarar vermemelidir.
KÜLL-ÝİRADE NEDÝR: Allahın her şeyi kapsayan iradesine, sonsuz ve sınırsız yapabilme ve dileyebilme gücüne denir.(Sadece Allah’a aiddir) Çünkü Allah sonsuz, sınırsız, her şeyi yapabilen,  güç ve kuvvet sahibidir. O'na hiç bir şey zor gelmez.
CÜZ-Ý İRADE NEDÝR: Kısıtlı sınırlı irade demektir.İnsana ait olan iradedir.Ýnsan davranışlarında özgür olmakla beraber sonsuz bir iradeye, yapabilme gücüne ve  seçebilme hakkına sahip değildir.İnsan işini, eşini, elbisesini seçebilir ama anne babasını seçemez. Cinsiyetine karar veremez, ten rengini, ırkını, saç rengini, kardeşlerini seçemez. Bunlar insanın zorunlu kaderidir
‘’ALLAH BÖYLE YAZMIŞ, ALIM YAZIM BUYMUŞ, BEN KADER MAHKUMUYUM DEMEK  DOÐRU BÝR ŞEY MÝ?
Bazı insanların başlarına gelen olumsuzlukları kadere bağlamaları doğru değildir. Çünkü insanın verdiği kararlar yaptığı işler kendi tercihidir. Allah insanın tercihi doğrultusunda o işi yaratır.İnsan; iyi ya da kötü iş yapmaya kendisi karar verdiği için yaptıklarından sorumludur.Ýnsan ‘’Ben kader mahkumuyum, alın yazım buymuş,Allah böyle yazmışâ€™â€™ gibi kaderi yanlış yorumlayarak, **Özgür iradesini, dileyebilme gücünü **dikkate almayarak sorumluluktan kurtulamaz. ÖR: Sınava yeterince çalışmayan öğrencinin zayıf not almasını, başarısızlığını ‘’Alım yazım buymuş diyerek’’ kadere bağlaması doğru bir şey değildir. Böyle bir kader anlayışı: Hatasını, tembelliğini, umursamazlığını ya da yeterince  sınava hazırlanmamasını’’görmezden gelmek, suçu kendinde değil; başka yerde aramak demektir.
SORUMLULUK NEDÝR: Kişinin kendi davranışları veya yetki alanına giren olayların sonucunu üstlenmesine sorumluluk denir
ÝNSAN KADERÝ NASIL ANLAMALI, KADERÝN EVRENDEKÝ YASALARLAİLÝŞKÝSÝ NEDÝR: Dini bir terim olarak KADER:’’ Allah’ın sonsuz bilgisiyle, olacak şeylerin zamanını, yerini ve niteliklerini önceden bilmesi ve takdir etmesidir’’. Başka bir ifade ile kader:’’Bir işin planı ve programıdır.’’ÖR:İnsan temizliğine dikkat etmez yeterli ve dengeli beslenmez, sigara, içki ve zararlı maddeler kullanırsa, sağlığını, hatta hayatını tehlikeye atmış olur.İşte bu biyolojik bir sonuçtur.(Biyolojik yasayla ilgilidir)
Başka bir örnek ise: Kişi hakkını savunacağım diye, çevresine zarar verirse, masum insanların canına, malına kast ederse, haklı olduğu meselede, haksız duruma düşer ve bu durum, toplum tarafından kabul edilmez, ayıplanır ve cezalandırılır. Bu da toplumsal bir sonuçtur.(Toplumsal yasa ile ilgilidir).Ýnsanın başına gelen olumsuzluklar, kendi sorumluluğundadır. Bu durum Kur’an’da: ''Başınıza gelen herhangi bir musibet, kendi ellerinizle işledikleriniz yüzündendir'' ifadesiyle dile getirilmiştir. Allah olayların ve varlıkların bağlı olduğu yasayı belirlemiştir. Akıllı bir varlık olan insan evrendeki bu yasaları kavrayabilir ve bu yasalara uygun bir şekilde iradesiyle, özgürlüğü oranında hayatını sürdürür.İnsan; akıllı, irade sahibi ve özgür bir varlık olması sebebiyle davranışlarından sorumludur.Sonuç olarak hayatta karşılaşılan olumlu ya da olumsuz her durumda insan iradesinin ve özgürlüğünün önemli bir etkisi vardır.
ÝNSANIN ÇABASI EMEK VE RIZIK NE DEMEKTÝR:İnsanın bir amaca ulaşması bir yarar elde etmesi için zihinsel ve bedensel olarak çaba sarf etmesine ''Emek'' denmektedir. RIZIK ise:Yüce Allah’ın canlılara yiyip,içmek ve yararlanmak için verdiği her şeye denir.Rızkı elde etmek için çok çalışmalı emek harcanmalıdır. Onurlu ve üstün bir varlık olan insan, tembellik etmemeli ve başkalarına yük olmamalıdır. Çalışmadan gayret göstermeden karşılık bekleyemeyiz.İslam dini tembelliği ve başkalarının sırtından geçinmeyi hoş görmez.Ýslam dini çalışıp emek harcamayı, gelir elde etmeyi emreden bir dindir.
Çalışan emeğinin karşılığını muhakkak alır. Bu durum Kur’an’da:’’Bilsin ki insan için kendi çalışmasından başka bir şey yoktur.’’ Şeklinde belirtilmiştir. Başka bir ayette ise:’’Orada hem sizin için hem de rızıkları size ait olmayanlar için gerekli geçim vasıtaları yarattık’’ buyurularak, ancak çalışıp çaba göstererek, emek harcayarak RIZIK elde edebileceğimiz  bizlere hatırlatılmıştır.
DÜNYA HAYATININ SONU: ECEL VE ÖMÜR NE DEMEKTÝR: Canlılara verilen ,yaşam hayat süresine ÖMÜR denir.(Her  canlıya ayrı bir ömür yani yaşam süresi verilmiştir).Hayatın son bulmasına ölüm vaktinin gelmesine ise ECEL denir.Her canlı dünyaya gelir, belirli bir süre yaşadıktan sonra ölür. Kur’an-ı Kerim de:’’Her can ölümü tadacaktır. Sonunda bize döndürüleceksiniz(Hesap vermek için)’’ buyrularak ömür ve ecele bunu yanında hesaba dikkat çekilmektedir.
ALLAH’A GÜVENMEK: TEVEKKÜL NE DEMEKTÝR: Kişinin; bir iş için gerekli tedbirleri alıp, elinden gelen çabayı, çalışmayı, emeği gösterdikten sonra işin sonucunu  Allah’dan beklemesine TEVEKKÜL  denir. Tevekkülde, tembelliğe, tedbirsizliğe, ciddiyetsizliğe yer yoktur. Tevekkül ancak; çalışmayla, çaba göstermeyle ve o iş gerekli olan bütün tedbirlerin alınmasıyla olabilir. ÖR:Devesini bağlamayıp salıveren ve Allah’a tevekkül ettim diyen bir kişiye, Sevgili Peygamberimiz:’’Önce deveni bağla sonra Allah’a tevekkül  et’’ diyerek uyarmıştır.Sınava girecek öğrencinin sınava iyi bir şekilde çalışması tevekküldür.İş yerlerinde, inşaatlarda, kömür madenlerinde çalışanların ve iş yeri sahiplerinin güvenlik tedbirlerini alması tevekküldür. Demek ki önce elimizden geleni yapmalı sonrada Allah’a tevekkül etmeliyiz. Yapacağımız bir iş için bütün gücümüzle çalışıp elimizden geleni yaptıktan sonra Allah’a tevekkül etmeliyiz.
Ayete'l  Kürsi'de  Ne Anlatılmaktadır: Ayete'l Kürsi Bakara suresinin 255. Ayetidir. Bu ayet Allah'ın yüce sıfatlarını, eşsiz kudretini,sonsuz ve sınırsız güç ve kuvvetiyle her şeyin hakimi olduğunu  konu edinir. içinde ''Kursi'' kelimesi geçtiği için bu ayete ''Ayete'l Kürsi'' denilmiştir. Kürsi, Allahın sonsuz gücü kudreti ve hükümdarlığı anlamına gelir. Yalnızca Allah'dan istenir ve medet umulur.
ALLAH HERŞEYÝ BELLÝ BÝR ÖLÇÜYE GÖRE YARATMIŞTIR: Evrende yer alan canlı cansız tüm varlıklar eşsiz bir uyum ve düzen içindedir. Her varlığın bir amacı vardır. Evrendeki hiçbir varlık tesadüfen ve amaçsız yaratılmamıştır. Evrende gerçekleşen olaylar bazı yasalar çerçevesinde gerçekleşmektedir. Bu durum ALLAH’ın evrendeki bütün varlıklar için belirlediği bir kader olduğunu açıkça göstermektedir. Öyleyse Kader, Yüce ALLAH’ın evrende koyduğu ölçü ve düzene verilen addır. Örnek verecek olursak; uzayın ortalama ısısı eksi 270 derecedir. Bu ısıda insanın ya da herhangi bir canlının yaşaması imkansızdır. Dünyamızın ortalama ısısı ise 15-20 derece arasındadır. Dünyada canlı hayatına uygun ısının oluşması ve korunması güneş ve dünya arasındaki uzaklığın adeta matematiksel hesapla hesaplanmış gibi  ALLAH’ın her şeyi belli bir ölçüye göre yaratmasıyla ilgilidir.
ÝNSANIN PAYLAŞMA VE YARDIMLAŞMAİHTÝYACI:İnsan toplumsal bir varlıktır. O yaşamak için bir çok şeye ihtiyaç duyar. Yemek içmek barınmak, sevmek , sevilmek bunlardan bazılarıdır. Bu ihtiyaçların karşılanması için insanların bir arada yaşaması gerekir. Çünkü insan maddi ve manevi ihtiyaçlarını karşılayabilmek için başkalarına muhtaçtır.Toplum içinde yaşayan insanların bir kısmı zengin, bir kısmı da yoksul ve muhtaçtır. Bir kısmı da kendi ihtiyaçlarını başkalarına muhtaç olmadan karşılayabilecek durumdadır.Varlıklı insanlar ekonomik olarak zor durumda olan insanlara yardım etmelidir. Yoksul ve muhtaç insanlar çaresizlik içinde bırakılmamalı, maddi ve manevi açıdan desteklenmelidir. Ancak bu şekilde toplumdaki ekonomik ve sosyal dengesizliğin giderilmesine katkı sağlamış olur. Bir toplumda  paylaşma iyi ve dengeli olursa  toplumsal barış da o kadar sağlam olur
YARDIMLAŞMANIN BÝREYSEL VE TOPLUMSAL YARARLARI  NELERDÝR:
Ýslamiyet toplumda bir arada yaşayan insanların  yardımlaşma ve ellerindeki imkanları paylaşmalarına önem vermiştir. Yakınlarımızdan başlayarak  yoksul ve muhtaç durumda olanlara  yardım etmememizi öğütlemiştir.peygamberimiz (s.a.v) toplumda yaşayan insanları bir vucudun organlarına benzetmiştir. O bununla ilgili bir hadisinde:''Mü'minler birbirini sevmekte ve korumakta bir vücut gibidir.Vücudun herhangi bir organı rahatız olursa diğer organları da bu yüzden rahatsız olur.'' demiştir. Yardımlaşmanın olduğu, zekat ve sadaka verilen toplumda yoksulların ihtiyaçları giderilmiş olur, karşılıklı sevgi ve saygı bağları gelişir, yardımlaşma ve dayanışma güçlenir.Toplumun barışına ve birlik, beraberliğine  katkı sağlar. Zekat ve sadaka veren kişi  mutlu ve huzurlu olur, malının şükrünü yerine getirir, cimrilik ve bencillik hastalığından kurtulur, kendini ALLAH’a yakın hisseder. Toplumda zengin ve fakir arasındaki ayrışma azalır kin ve nefret duygularından arındır, insanlar birbirine hoş görüyle bakar.
                                                                      Hazırlayan: Murat ŞEN (D.K.A.B)  ŞŞehit Hüseyin Başaran Ortaokulu ÜNYE     
Doğrudan doğruya Kurandan alıp ilhamı
Asrın idrakine anlatmalıyızİslam'
Kuru dava ile olmaz  bu, fakat ilm ister
Ben o kudrette adam görmüyorum, sen göster?
Ýnmemiştir hele Kur'an şunu hakkıyla bilin         
   Ne mezarlıkta ölüye okunmak  ne de fal bakmak için       
                                                                                                                           MEHMET AKÝF ERSOY (Mekanın cennet olsun)

                                                                                                                                                           
           


www.egitimhane.com