5.SINIF SOSYAL BÝLGÝLER ÜRETTÝKLERÝMÝZ

[Sosyal Bilgiler1]

ÜNÝTE IV: ÜRETTÝKLERÝMÝZ
Bölgelerimizde Ekonomik Faaliyetler
  Üretilen bir malın alım, satımı dağıtım aşamalarından
ge çerek tüketiciye ulaşmasına kadar yapılan tüm faali-yet lere ekonomi denir.Bir bölgede yapılan ekonomik faa- liyetleri, o bölgenin coğrafi özellikleri, yer şekilleri, iklimi nüfus ve yerleşmesi belirler.Ekonomik faaliyetler o bölge-de yaşayan insanların meslek seçimleri üzerinde etkili o-lur.Ekonomik faaliyetler deyince sanayi, ticaret, ulaşım, tarım, hayvancılık, ormancılık, turizm,  madencilik ve e-nerji kaynakları aklımıza gelir.
Ýç Anadolu Bölgesi:Anadolu’nun ortasında  geniş ova ve platolara sahip bölgedir.Bu yüzden tarım alanları geniş yer tutar.Ekonomisi tarıma  dayanır.Tarım ürünleri, buğ-day, arpa, patates, şekerpancarı ve elmadır.
Ayrıca; bitki örtüsünün bozkır olması ve geniş düzlük-ler nedeniyle küçükbaş havyacılık (tiftik keçisi ve Kara-man koyunu) yaygındır.
Ormancılık fazla gelişmemiştir.Maden bakımından tuz, bor, manganez yaygındır.Enerji kaynakları bakımından Ankara ve Sivas’ta linyitle çalışan termik santral ve Sa-rıyar, Hirfanlı ve Kesikköprü önemli barajlarıdır.
Kapadokya’da Peribacaları, Konya’da Mevlana ve Sel-çuklulara ait eserler turizm açısından önemlidir.
Sanayi; tahıl üretimi nedeniyle, un, makarna, bisküvi fabrikaları, Ankara’da mobilya atölyeleri vardır. 
Karadeniz Bölgesi:Her mevsim yağışlı olması nede-niyle ormanlar geniş yer kaplamış bu yüzden ormancı-lık önemli bir geçim kaynağı olmuştur.Odun, kağıt, in-şaat ve atölyelerde pek çok ihtiyacımızı karşılamakta-dır.Batı ve Doğu Karadeniz’de kereste, tomruk ve kağıt fabrikaları vardır.
Bölgede tahıl tarımı her mevsim yağışlı olası nedeniy-le tahıl tarımı pek gelişmemiştir.Çay(%100), fındık, mı-sır, pirinç, tütün ve şekerpancarı yaygındır.Ayrıca balık çılık ve büyük baş havyacılık yaygındır.
Maden bakımından Zonguldak’ta taş kömürü (%100), Artvin ve Kastamonu’da çıkarılan bakır, Samsundaki fabrikada işlenmektedir.Ayrıca Ereğli ve Karabük’te de-mir-çelik fabrikaları vardır.Samsun ve Trabzon limanı gelişmiştir.
Akdeniz Bölgesi:Kışların ılık, yazların uzun geçmesi nedeniyle 2-3 kez ürün alınmakta ve seracılık gelişmiş-tir.
Bölgede kış ılıklığına bağlı olarak muz (%100), turunç-gil, haşhaş, gül (%100), yer fıstığı, mısır, pamuk, tütün ve şekerpancarı yaygındır.Ayrıca küçük baş havyacılık (kıl keçisi ve koyun) yaygındır.
Ayrıca bölgede gerek plajları gerekse de tarihi doğal güzellikleri nedeniyle turizm gelişmiştir.
Bölgedeİskenderun Demir-Çelik fabrikası ve krom, boksit, kükürt madenleri çıkarılır.
Güneydoğu Anadolu Bölgesi:Ülkemizin güneydoğu-sunda bulunan ova ve platolarıyla halkın geçim kayna-ğı tarımdır.Hayata geçirilen GAP ile Fırat ve Dicle ne-hirleri verimli toprakları sulamakta ve bölge ekonomisi-ni canlandırmaktadır.Antep fıstığı, kırmız mercimek, pamuk, üzüm, karpuz, nohut, susam, buğday, arpa ve zeytin yetiştirilir.Küçük baş hayvancılık (koyun, kıl keçi-si) yaygındır.
ÇATOM kurularak, kadınlara ve kızlara meslek edin-dirme kursları verilmektedir.
Pamuk nedeniyle tekstil fabrikaları vardır.Petrolün çı-karıldığı tek bölge (1955’te Batman Petrol Rafinerisi) olup; barajlar ile enerji üretilir.
Doğu Anadolu Bölgesi:Yüksek ve engebeli olması se bebiyle tarım alanları oldukça azdır.Tarım Elazığ, Ma-latya, Erzurum, Iğdır, Erzincan ve Bingöl gibi ovalarda yapılır.Şekerpancarı, arpa, buğday ve patates yetiştiri-lir.En önemli ihraç ürünü kaysıdır.
Erzurum-Kars platosunda yüksek otlaklar ve yaz yağış ları sebebiyle büyük baş hayvancılık ve arıcılık yapılır.
Bölge maden üretimi bakımından 1.sıradadır.Demir, bakır, krom, çinko, linyit ve gümüş çıkarılır.
Enerji üretiminde de 1.sıradadır.Türkiye üretiminin %35’ni karşılar.Keban (Elazığ), Karakaya (Malatya) hidroelektrik santralleri ile Afşin-Elbistan termik santral-ler bölgenin elektrik üretim merkezleridir.
Ege Bölgesi:Deniz kıyısından iç kısımlara doğru deği-şen iklimi ve coğrafi özellikleriyle tarımdan, hayvancılı-ğa, madencilikten sanayiye, ticaretten turizme bir çok ekonomik faaliyet yapılmaktadır.   
Ancak ekonominin temelini tarım oluşturur.Nüfusun ya rısı tarım sektöründe çalışmaktadır.Ýncir, zeytin, tütün, haşhaş üretiminde1.sıradır.Ayrıca pamuk, üzüm, turinç gil, şekerpancarı üretilir.
Hayvancılık olarak koyun, kıl keçisi, arcılık yapılır.
Krom üretimde önemli bir yere sahiptir.Ayrıca demir, mermer, zımpara taşı, bor ve tuz çıkarılır. 
Enerji kaynağı olarak; linyit önemlidir.Linyit, termik
santrallerde yakılarak elektrik üretilir.Manisa, Kütahya,

Muğla’da termik santraller vardır.
Bodrum, Fethiye, Marmaris, Çeşme, Diidm deniz turiz-minin, Pamukkale, Efes Antik Kenti doğal ve tarihi gü-zellikleriyle, Afyon ve Kütahya ise kaplıcalarıyla meş-hurdur.
Marmara Bölgesi:Engebesi ve yükseltisi az olduğu i-çin tarımsal ürün çeşitliliğinin en fazla olduğu bölgemiz-dir.Yüzölçümün küçüklüğüne rağmen ekili-dikili alanları en fazla olduğu bölgemizdir.Düz ve verimli topraklar ne deniyle modern ve makineli tarım yapılmaktadır.Ayçiçe ği ve pirinç üretiminde de 1.sıradadır.Ayrıca, zeytin, fın dık, mısır, buğday, şekerpancarı, şeftali üretilir.
Mandıracılık-besi, kümes hayvancılığı, ipek böcekçiliği (Bursa-Bilecik), Merinos koyunu (Bursa) yapılır.
  Bor madeni ve doğal gaz çıkarılmaktadır.Ýç-dış ticare-tin, sanayinin en fazla geliştiği bölgemizdir.
Ýnsan ve Doğa
İhracat:Bir ülkenin dışarıya mal satmasına denir.
İthalat:Bir ülkenin dışarıdan mal almasına denir.
Yaşamamızı sürdürebilmek için karşılamak zorunda ol duğumuz ihtiyaçlarımız vardır.Yemek, içmek, giyinmek, barınmak temel ihtiyaçlarımızdır.Ýnsan üretimin her nok tasında vardır.Örneğin buğdayın ekmeğe dönüşümü-nün her aşamasında insanın emeği vardır.Ekonominin üretim, dağıtım ve tüketim aşamalarının gerçekleşebil-mesi için insan emeğine ihtiyaç vardır.Bu ekonomik faa liyetler insanın istek ve ihtiyaçları doğrultusunda yapı-lır.
İsraf: gereksiz yere para, zaman, emek vb. harcamala rına denir.Ýsraf ülke ekonomisine nasıl zarar veriyorsa girişimcilik de ekonomiyi bir o kadar olumlu yönde etkili yor.
Üretime Katılalım,  Geleceğimizi Kurtaralım
 İnsanların hayatlarını sürdürebilmek için yapmış ol-dukları uğraşlara meslek denir.Ýnsanlar yaşamlarını en uygun şekilde devam ettirebilmek için kendilerine uy-gun bir meslek seçmelidirler.Meslek seçiminde etkili olan faktörler; yaşanılan bölgedeki ekonomik faaliyet-ler, kişinin ilgi alanları ve sahip olunan kişisel beceriler.
Bazı meslek ve onların ekonomik faaliyetleri;İşçi (Sa-nayi), tüccar (ticaret), çiftçi (tarım), doktor, öğretmen (hizmet)
  Üretime katkımız bazen yeni fikir ve projelerimizle ba-zen yaptığımız uygulamalarla bazen de kamuoyu oluş-turarak üretim ve ekonomiye katkıda bulunuruz.Üreti -me katkı sağlamak, sadece herhangi bir ekonomik faa-liyet alanında çalışmak değildir.   
  Ürettiğimiz atık miktarlarını azaltılmalı, kalıcı olan ve yapay bileşimlerin yerine doğada kolayca çözünenleri tercih edilmeli, toplumun ürettiği her ürünü verimli bir şekilde kullanmalıyız.Böylelikle üretime katkıda bulun â€"muş oluruz. 
  Ülkemizde sık sık bilim şenlikleri, proje yarışmaları, çeşitli dallarda üretim etkinlikleri düzenlenmektedir.
KAYNAK:HAYDEW