5.SINIF SOSYAL BÝLGÝLER BÝR ÜLKE BÝR BAYRAK

[Sosyal Bilgiler1]

ÜNÝTE VII: BÝR ÜLKE BÝR BAYRAK
Yasalar Bizimİçin
Toplum hayatını düzenleyen kurallar uymak gerekir.E-ğer bu kurallara uymazsak değişik sorunlar ortaya çı-kar.Kurallara uymayanları uyarmalıyız.Zaten kurallara uymazsak çeşitli cezalarla karşı karşıya kalırız.Bu ceza ları bazen kabul ederiz; bazen de bu cezalara itiraz e-deriz.Ýtiraz gerekçemiz çoğu zaman adil davranılmadı-ğıdır.
Kurallar yazlı ve sözlü olmak üzere ikiye ayrılır.Yazılı kurallar;
-Kanunlarla belirlenmiş, devlet tarafından düzenlenir.
-Yaptırım gücü daha fazladır.
- Kişiden kişiye değişmez.
-Yasalara uymayanlar cezalandırılır.
Yazılı kurallara örnek;Askerlik yapmak, vergi vermek, trafik kurallarına uymak
Sözlü kurallar ise;
-Yazısız kurallardır.
-Toplumda kendiliğinden oluşur, saygı ve sevgiyi temel alır.
- Gelenek, görenek ahlak kuralları sözlü kuralardır.
Sözlü kurallara örnek;hoşgörülü olmak, yaşlılara yar-dım etmek, doğru sözlü olmak ….
Anayasa;Yazılı kuralların en önemlisi anayasadır.Ülke mizde anayasa TBMM tarafından hazırlanır.Ýlk anaya-sa 1921’de hazırlanmış; ancak  toplumun ihtiyaçları doğrultusunda çeşitli tarihlerde anayasa hazırlanmıştır.
  Anayasalar;
1- 1921 Anayasası:23 Nisan 1920 TBMM’nin açılma-sından sonra hazırlanan ilk anayasasıdır.Milli mücade-le dönemimde hazırlanan bu anayasa 24 maddelik kı-sa ve özet bir anayadır.3 yıl yürürlükte kalmıştır.Ege-menlik millete verilmiş, olağanüstü durumdan dolayı ya sama-yürütme-yargı gücü (güçler birliği) TBMM’ye bıra kılmıştır.Esasları Atatürk tarafından belirlenen anayasa ya 1923’te Türkiye Devleti’nin bir Cumhuriyet olduğu hükmü konulmuştur.   
2- 1924 Anayasası:Türkiye Cumhuriyetinin ikinci ana-yasası olup; en uzun süreli anayasadır.Yasama-yürüt-
me-yargı organları (güçler ayrılığı) birbirinden ayrılmış-
tır.Atatürk ilkeleri anayasaya girmiş; seçmen yaşı 22’ye
çıkarılmış, kadınlara seçme-seçilme hakkı verilmiştir.
3- 1961 Anayasası:Temel hak ve özgürlüklerin kapsa mı genişletilmiş; sosyal devlet özelliği ön plana çıkarıl-mıştır.
4- 1982 Anayasası:Günümüzde yürürlükte olan ana-yasadır.
Yasama:Yasa yapmak demek olup; ülkemizde bu gö-revi TBMM yürütmektedir.
Yürütme:Yasaları uygulama anlamına gelir; ülkemizde bu görevi Cumhurbaşkanı, Başbakan ve Bakanlar Ku-rulu yürütmektedir.
Yargı:Yasalarla belirlenmiş çerçeve de karar vermek -tir; ülkemizde bu görevi Bağımsız Mahkemeler yürüt-mektedir.
*Anayasamızın ilk dört maddesi anayasamızın bağ-layıcılığı, devamlılığı ve önemi ile ilgili bilgiler ver-mektedir.
1- Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
2- Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanış ma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir.
3- Türkiye Devleti, ülkesi ve milleti ile bölünmez bir bü-tündür.Dili Türkçedir.Bayrağı, şekli kanunda belirtilen beyaz ay yıldızlı al bayraktır.Milli Marşıİstiklal Marşıdır.
Başkenti Ankara’dır.
4- Anayasının1. maddesindeki devletin şeklinin cumhu- riyet olduğu hakkındaki hüküm ile 2. maddesindeki cumhuriyetin nitelikleri ve 3. maddesindeki hükümler değiştirilemez değiştirilmesi teklif edilemez.
Ülkemizin Yönetim Yapısı
“Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.” diyen Atatürk, 23 Nisan 1920’de TBMM’yi açtı.Halk egemenliğine da yanan yönetim şeklinden sonra 29 Ekim 1923’te Cum-huriyet ilan edilerek yeni devletin yönetim şekli belirlen- di.Halk kendini yönetecekleri seçimle belirlemeye baş-ladı.Demokrasinin temel ilkeleri;
-Kişisel haklara saygı    -Yasalar önünde eşitlik                     -Çoğunluğun yönetimi   -Ýfade özgürlüğü                     
-Hukukun üstünlüğü      -Serbest ve düzenli seçimler 
Meclisimiz;Ülkemizde seçimler düzenli bir şekilde 4 yılda bir yapılır.Halkın oyuyla seçilen milletvekilleri mil-leti temsil eder.Kanun çıkartmak, değiştirmek, ve kaldır mak görevidir.Bakanlar Kurulunu denetlemek, para ba-sılmasına, savaş ilanına karar vermek meclisimizin gö-rev ve yetkileri arasındadır.                 
Cumhurbaşkanımız;Devletin başı olup; Türk devleti- nin ve milletinin birliğinin temsilidir.Anayasanın uygulan ması, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışması-nı gözetir.
Cumhurbaşkanı olabilmek için; 40 yaşını doldurmuş olmak, yüksek öğrenim görmüş olması gerekmektedir. Görev süresi 5 yıl olup; en fazla iki defa seçilebilir.
Ülkede seçimlerin yapılmasına, yasaların kabulüne,baş- bakanın ataması, istifasının kabulüne karar verir.Yurt dışına çıktığı zaman, görevlerini TBMM başkanına dev- reder.
Başbakan ve Bakanlar Kurulumuz;Ülkemizde bakan- lar ve yürütme kurulunun başıdır.Başbakan genel seçim-ler sonucunda 4 yıl için seçilir.Cumhurbaşkanınca millet- vekilleri arasından seçilir.Başbakan da birlikte çalışacağı bakanları milletvekilleri ya da milletvekili yeterliliğine sa-hip olanlar arasından seçer.Bakanların atamasını da Cumhurbaşkanı yapar.Bakanlar Kurulu oluştuktan sonra 1 hafta içinde hükümet programı TBMM’de okunduktan sonra güvenoyuna sunulur.Güvenoyu aldıktan sonra ül-keyi yönetmeye başlar.
Milli Eğitim Bakanlığı;Eğitim-öğretim işlerini yürütür ve denetler.
Sağlık Bakanlığı;Vatandaşların hayatını sağlıklı sürdür-meleri için çalışır.
İçiİşleri Bakanlığı;Yurdun ve halkın güvenliğini, nüfus ve vatandaşlık işlemlerini yürütür.
Adalet Bakanlığı;Mahkemeleri açar, yargı işlemelerini yapar.
Dışİşleri Bakanlığı;Ülkenin yabancı devletlerle ilişkile-
rini yürütür.
Kültür ve Turizm Bakanlığı;Milli, manevi, kültürel de-ğerlerini yaşatır, tanıtır, bu saye ekonomiye katkıda bulu-nur.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı;Tarım, hayvan-cılık, su ürünleri, çiftçilere destek verir.
Ýl veİlçemizin Yönetim Yapısı
Başbakanlık ve bakanlıklar; görev ve sorumluluklarını yerine getirmek ve daha iyi hizmet vermek için, ülkenin coğrafi, ekonomik ve toplumsal   yapısı dikkate alınarak il ve ilçelerde yönetim birimleri oluşturmuştur.Merkezi yö netim birimlerinin ildeki temsilcisi vali, ilçedeki temsilcisi
kaymakamdır.
Vali atamasıİçİşleri Bakanlığının önerisi, Bakanlar Ku rulunun kararı ve Cumhurbaşkanın onayıyla yapılır.Vali. ili yöneten en yetkili kişi olup; bütün bakanlıkların temsil cisidir.Ýlde yasaları, hükümet programını uygular.Kamu kurum ve kuruluşlarının düzenli çalışmasını yürütür ve bütün yazışmaları yapar.
Milli Eğitim Müdürü, Emniyet Müdürü, Sağlık Müdürü, Tarımİl Müdürü,İl Nüfus ve Vatandaşlık Müdürü,İl Kül-tür ve Turizm Müdürü, Defterdar, Jandarma Komutanı valiye karşı sorumludur.
Kaymakam valiye bağlı olarak görev yapan ilçedeki en yetkili kişidir.Ýlçede yasaları uygular.Kamu kurum ve ku ruluşlarının düzenli çalışmasını yürütür ve bütün yazış -maları yapar.
Milli Eğitim Müdürü, Emniyet Amiri, Sağlık Müdürü, Ta- rım Müdürü, Yazıİşleri Müdürü, Mal Müdürü kaymaka-ma karşı sorumludur.
Ortak Değerlerimiz
Bir ülkenin bağımsız olduğunu kanıtlayan semboller vardır.Türkiye Cumhuriyetin bağımsız olduğunu tem-
sil eden semboller; bayrağımız,milli marşımız, başkentimiz
dilimiz, Atatürk ve Anıtkabir, paramız ve Cumhurbaşkanlı- ğı forsu.
Bayrağımız;Ülkemizin en önemli bağımsızlık sembolüdür. Her yıl milletçe kutladığımız bayramlar, özel gün ve hafta-lar vardır.Coşkuyla kutladığımız milli bayramlarda bir çok değerimize vurgu yapılır.Bu nedenle bağımsızlık ve ege-menliğin sembollerinden olan bayrağımızı milli bayramlar -da bir çok yerde görürüz.Rengini vatan için can veren şe-hitlerimizin kanından alır.
22 Eylül 1983’te “Türk Bayrağı Kanunu” çıkarılmıştır.Bu kanunla bayrağımızın şekli, boyutları, hilal ve yıldızın duruşu nerelerde ve nasıl kullanılacağı belirtilmiştir.
Milli Marşımız;Bağımsızlığımızın simgesi olup; Mehmet Akif Ersoy tarafından yazılmış; 12 Mart 1921’de TBMM’-de kabul edilmiştir.
Başkentimiz;Kurtuluş savaşının merkezi konumunda olmasından dolayı ayrı bir öneme sahiptir.13 Ekim 1923’te başkent olmasından dolayı hızla modern ve çağdaş bir şehir  haline geldi.
Dilimiz;Milletimizin ortak ve resmi dili olan Türkçe ulu- sal simgelerimizden biridir.Anayasamızın 3. Maddesin- de ülkemizin resmi dilinin Türkçe olduğu vurgulanmıştır.