Yeryüzü Şekilleri

[velikz]

Yeryüzü şekillerini kısaca inceleyelim:
Dağ: Çevresine göre
yüksek olan yeryüzü
şekilleridir. Kimi dağlar
bulunduğu yerde tek
başına yükselirler. Bu
dağlara tek dağlar denir.
Bazı dağlar ise sıralar
hâlinde uzanırlar. Bu
dağlara da sıradağlar
denir.
Yurdumuz dağlık bir
ülkedir. Dağların önemli bir
kısmı genç ve yüksektir.
Yurdumuzda yükseklik batıdan doğuya doğru artar. iç ve Doğu Anadolu'da sönmüş volkanlar
vardır.
Ülkemizde Akdeniz ve Karadeniz bölgelerinde dağlar kıyıya paralel olarak, Ege Bölgesi'nde de
kıyıya dik olarak uzanır.
Geçit: Dağlık bölgelerde ulaşım oldukça zordur. Dağlık alanlarda ulaşıma imkân veren
bölümlere geçit denir.
Kamber EKÝNCÝ
~ 14 ~
Ova: Çevresine göre alçakta kalmış ve vadilerle derin yarılmamış düzlüklerdir. Bu yerlerde
akarsular, derin vadiler açmadan yüzeyden akar. Yurdumuzda çoğunlukla kıyı ovaları olduğu gibi, iç
kısımlarda yüksekte olan ovalar da vardır.
Plato:Çevresine göre yüksekte kalmış ve derin akarsu vadileri ile yarılmış düzlüklerdir.
Yurdumuzun iç ve Güneydoğu Anadolu bölgeleri geniş platolarla kaplıdır.
Körfez: Denizlerin karaların içine doğru uzanmış durumudur.
Akarsu: Yağmurların, eriyen kar sularının ve kaynaklarda oluşan suların hemen hemen hepsi
yeryüzünde eğim boyunca akar. Bu sular bir yatakta akmaya devam eder ve akarsuları oluşturur.
Akarsuların bir kısmı denizlere, bir kısmı göllere dökülür. Bir kısmı ise buharlaşarak kaybolur veya
bir bataklıkta sona erer. Yurdumuzun akarsuları hızlı akışlıdır. Baraj yapmaya elverişlidir. Suları
bazen çok, bazen az aktığı ve eğim fazla olduğu için akarsularımızda taşımacılık yapılamaz.
Boyları kısa, suları az olan akarsulara dere denir. Derelerin birleşmesiyle çaylar, çayların
birleşmesiyle ırmaklar (nehirler) oluşur.
Delta: Denize birkaç ağızla ulaşan bazı akarsuların kıyıda ve denizde oluşturduğu üçgen veya
çatal biçiminde alanlar.
Göl: Yeryüzündeki çukurların bazılarında sular birikir ve gölleri oluşturur. Meydana gelen bu
göllerin bazılarının suyu tatlı, bazılarının tuzlu ve bazılarınınki sodalı veya acıdır.
Su taşkınlarını önlemek, elektrik santralleri kurmak ve sulama yapmak amacıyla akarsular üzerinde
barajlar yapılmıştır. Barajların gerisinde çukurluklarda su birikir. Buna baraj gölü
Kamber Ekinci