BÜYÜK MÝLLET MECLÝSÝNE KARŞI AYAKLANMALAR

[Sosyal Bilgiler1]

BÜYÜK MÝLLET MECLÝSÝNE KARŞI AYAKLANMALAR:

TBMM’ye Karşı Tepkiler
*Damat Ferit Paşa, şeyhülislamın emriyle Kuva-i Milliye-cileri vatan haini ilan etti.
*M. Kemal ve arkadaşları idama mahkûm edildi.
*Azınlık cemiyetleri iki hükümet arasındaki gerginliği kullanarak çıkarları için isyan etmeye başladılar.
*Osmanlı Hükümeti bu ayaklanmaları destekleyerek, asilere bile rütbe dağıttı.

TBMM’ye Karşı Çıkarılan Ayaklanmalar
Sebepleri
*Ýngilizlerin Boğazlara sahip olmak için halkı isyana kış-kırtması
*Halkın savaşmak istememesi
*Ýstanbul Hükümeti’nin, halkı M. Kemal ve arkadaşlarına karşı kışkırtması
*Kuva-i Milliye’nin olumsuz hareketleri (halktan zorla para almaları, malzeme toplamaları vs.)
*Bazı Kuva-i Milliye şeflerinin düzenli orduya katılma-mak için ayaklanmaları
*Bağımsız devlet kurmak isteyen azınlıkların faaliyetleri

TBMM’ye Karşı Çıkan Ayaklanmalar(Sayfa 47 deki haritaya bakılacak)
Ýstanbul Hükümeti’nin Çıkardığıİsyanlar
*Bu isyanlarİstanbul Hükümeti’nin, hilafet ve saltanatı korumak, Boğazlar ve çevresinin güvenliğini sağlamak amacıyla çıkardığı isyanlardır.
*Aznavurİsyanı: Balıkesir, Gönen ve Susurluk civarın-da, dini alet eden Ahmet Aznavur isminde biri tarafından çıkarıldı. Kuva-i Milliye birlikleri tarafından bastırıldı (16 Nisan 1920)
*Kuva-iİnzibatiye Ayaklanması: Hilafet Ordusu diye de adlandırılan bu ordu Sakarya’nın doğusundan ve Gey-ve Boğazı’ndan milli kuvvetlere saldırdılar.İsyan Ali Fuat Paşa komutasındaki birlikler tarafından bastırıldı.
Ýstanbul Hükümetiİleİşgal Devletlerinin Birlikte Çı-kardığıİsyanlar
*Bolu-Düzce-Hendek ve Adapazarı Ayaklanmaları: Halkın dini duygularını kullanarak çıkarılan bir isyandır.İsyan, Ali Fuat Paşa ve Refet Bey tarafından bastırıldı.
*Konya Ayaklanması: Delibaş Mehmet adında biri Çumra’da halkı isyana kışkırtmıştır. Konya’yı işgal etmiştir.İsyan ulusal güçler tarafından bastırıldı.
*Yozgat Ayaklanması: Yozgat ve Zile dolaylarında, Çapanoğulları ve Aynacıoğulları aşiretleri tarafından baş-latıldı. Boğazlayan, Şarkışla, Yıldızeli, Tokat, Zile ve Çorum bölgelerinde yayılmıştır. Ayaklanma Çerkez Et-hem tarafından bastırıldı.
*Afyon Ayaklanması:İsyan Yunanlıların kışkırtması sonucu Çopur Musa tarafından çıkarıldı.İsyanı Refet Bey bastırdı.
Ali Batı Ayaklanması: Haziran 1919’da Cizre ve Nusay-bin’de başladı. Kuva-i Milliye birlikleri tarafından bastı-rıldı.
Koçkiri Ayaklanması: Sivas ve çevresinde Ekim 1920’de çıkarıldı. Kuva-i Milliye birlikleri tarafından bastırıldı.

Kuva-i Milliye Yanlısıİken Sonradan Ayaklananlar                                                                                               
*Milli Aşireti Ayaklanması: Anze Aşireti önceleri, Ur-fa’da Fransız işgaline karşı başarılı mücadelelerde bulun-du. TBMM kurulunca, bu aşiret Fransızların da kışkırtmasıyla TBMM’ye başkaldırdı. Milli kuvvetlere yenilerek Suriye’ye çekildi.
*Demirci Mehmet Efe Ayaklanması: Demirci Mehmet Efe düzenli ordunun kurulmasına ve otoriteye karşı çıktı. Refet Bey bu ayaklanmayı Aralık 1920’de bastırdı.
*Çerkez Ethem Ayaklanması: Kurulduğunda Kuva-i Milliye’ye büyük katkıları olan Çerkez Ethem, düzenli ordunun kurulmasına karşı çıktığı için isyan etti.

Azınlıkların Çıkardığıİsyanlar                                                                                                                                 
*Ermeni Ayaklanması: Bu ayaklanma, Doğu Anadolu ve Adana civarındaki Ermenileri içine alarak yayıldı. Ayaklanmalar Gümrü Antlaşması’nın imzalanması ile sona erdi.
*Rum Ayaklanması: Doğu Karadeniz Rumlarının Pontus Rum Devleti kurma amacıyla başlattıkları isyandır.  Kur-tuluş Savaşı’nın kazanılmasıyla son buldu.