Ýnkılap Tarihi Kurtuluş Savaşı Dönemi Ders Notu

[velikz]

ÜNÝTE 3:YAİSTÝKLAL YA ÖLÜM


KONU: 1. DOÐU VE GÜNEY DÜŞMANA DÝRENÝYOR
A- DOÐU CEPHESÝ
Ermeni Meselesi
   Ermeniler XIX. yy ortalarına kadar Osmanlıhâkimiyetinde barış içinde yaşamışlar, devlete olan bağlılıklarından dolayı kendilerine "milletâ€"i sadıka" denilmiştir.
   Fransız ihtilalinin etkisi ve Avrupalı devletlerin kışkırtmaları sonucu XIX. yy'ın sonlarına doğru Ermeniler bağımsız olma fikrine sahip olmuşlardır.

I. Dünya Savaşı'nda Ermeni Sorunu ve Tehcir Kanunu
   Rusya, Doğu Anadolu’dan Akdeniz kıyılarına uzanan bir Ermeni Devleti kurdurup bu devlet üzerinden Akdeniz’e inmek ve güç sahibi olmak istiyordu.
   Ãngiltere ise Rusya’nın bu hedeflerini engellemek amacıyla Ermenileri kendi çıkarları doğrultusunda kullanmayı hedeflemişti. Bu durum Ermenilerin Doğu Anadolu başta olmak üzere, ülkenin pek çok yerinde çete eylemleri başlatmasına ve Ermeni sorununun ortaya çıkmasına neden oldu.
   Ermenilerin doğuda sivil halka ve Türk ordusuna yönelik sal¬dırılarıüzerineİttihatâ€"Terakki Hükümeti "Tehcir Kanunu"nu (1915) çıkararak katliamlara karışan Ermenileri Suriye ve Lübnan'a gönderdi.
   Rusya, 3 Mart 1918'de imzaladığıBrestLitovvsk antlaşması ile Kars, Artvin, Ardahan ve Batum'u Osmanlı Devleti'ne bırakmıştı.
   Fakat daha sonra Kars ve çevresini Ermeniler, Ardahan ve Batum'u Gürcüler işgal etti.
   Ãtilaf Devletleri, Mondros Ateşkes Antlaşması’na Ermeniler lehine 2. maddeyi ekleyerek Doğu Anadolu’yu Ermenilere vermeyi planlamışlardı.
NOT: ABD asıllı General James Harbord (CeymsHarbırt) başkanlığında bir heyetin hazırladığı “General Harbord Raporu” ile Ermenilerin Doğu Anadolu’da çoğunlukta olmadıkları ve iddia edildiği gibi haksızlığa uğramadıkları belgelenmiştir.
   Buna rağmen Sevr antlaşmasıyla bu durum onaylandı.
   Bu girişimlerden cesaret alan Ermenistan “HINÇAK â€" TAŞNAK VE SÜTYUN” adlı Çetelerle saldırıya geçti. Kars ve çevresini işgal edip bölgede yaşayan Türkleri göçe zorladı.
   TBMM, Osmanlı Devleti'nden kalan ve başında Kazım Karabekir Paşa'nın bulunduğu 15. kolorduya hareket emri verdi.
   Böylece TBMM Hükümeti, Kurtuluş Savaşı’ndaki ilk cephesini Ermenilere karşı açmış oldu.

Ermenistan Savaşı
   TBMM, Ermeni meselesini çözmek için Kâzım Karabekir Paşa'yı Doğu cephesi komutanlığına tayin etti.
   9 haziran 1920’ de Ermenilerle savaş başladı.
   28 Eylül 1920'de taarruza geçen Türk ordusu Ermenileri ye¬nilgiye uğrattı.



GÜMRÜ ANTLAŞMASI 3 ARALIK 1920
+TBMM ile Ermenistan arasında yapıldı.
1.  Aras Nehriâ€"Çıldır Gölü hattı sınır olacak
2.  Kars, Sarıkamış, Kağızman ve Iğdır TBMM'ye verilecek
3.  Ermenistan Sevr'i tanımayacak, Misakımilli’yi tanıyacak
Önemi:
   TBMM'yi ve Misak-ıMilli'yi ilk tanıyan devlet Ermenistan’dır.
   Ermeni meselesi sona erdi.
   Doğu cephesi kapandı. Ve buradakibirlikler batı cephesine kaydırıldı.
   TBMM’ninilk sıyası ve askeribaşarısıdır.
Not:1 cephenin kapanmasıyla sınırların kesinleşmesi farklı şeylerdir. DoğuCephesiGümrü ant. Kapandı. Doğu sınırı Kars ant. Kesinleşti.
Not2: Doğu sınırını ilgilendirenantlaşmaları Gazı Büyük Mustafa Kemal olarak kodluyoruz
Gümrü â€" Batum â€" Moskova - Kars

Batum Antlaşması23 Şubat 1921
   TBMM ile Gürcistan arasında yapıldı.
   Artvin ve Batumçevresi TBMM'ye bırakıldı.
   Bu antlaşmalardan kısa bir süre sonra Ermenistan ve Gür¬cistan Sovyet Rusya'nın egemenliğine girdi.
   Bu antlaşmaların yerine daha sonra Moskova ve Kars ant¬laşmaları imzalandı.

B- GÜNEY CEPHESÝ
   Mondros Mütarekesi’nden sonra Musul, Antep, Maraş ve Urfa önceİngilizlerin işgaline uğramış, Paris Konferansından sonra Musul karşılığında Fransızlara devredilmiştir.
   Ayrıca Osmaniye, Adana ve Mersin’i Fransızlar;
   Antalya ve çevresiniİtalyanlar işgal etmiştir.
   Ãngilizler bölge halkına yönelik baskılar yapmadıkları için cid¬di bir direnişle karşılaşmadılar.
   Fransızlar, Tehcir Kanunu ile Suriye’ye göç ettirilen Ermenileri de yanlarına alarak bölgede yaşayan Türklere saldırgan ve onur kırıcı davranışlarda bulundular. Bu durum halkın tepkisine neden oldu.
   Sivas Kongresi'nde bölgeye komutanlar tayin edildi. Bölgede bütün halkın katıldığı bir Kuvay-ı Milliye hareketi başladı. Ve Kilikyalılar cemiyeti kuruldu
   MARAŞâ€™TA: Sütçüİmam(YK),
   ANTEP’TE:ŞAHIN BEY(YK), KARAYILAN(YK), ALÝ KILIÇ BEY
   ADANA VE MERSÝN’DE: TAYYAR RAHMÝYE HANIM(YK), YÜZBAŞI OSMAN BEYİLE YÜZBAŞI RATÝP BEY
NOT: (5 ağustos 1920’de ADANA’DA Fevzi paşa ve M. Kemal’in katıldığı POZANTI KONGRESÝ düzenlenmiştir.)
   URFA’DA: ALÝ SAÝP BEYhalkı örgütlemiştir.
   Ãşgallere karşı ilk direniş, güney illerinde kendiliğinden başlamıştır. Bu yüzden Güney Cephesi, Kuvayımilliye’nin ilk cephesidir.İşgallere karşı ilk silahlı direniş, Dörtyol’un Fransızlar tarafından işgali üzerine başlamış ve “Kara Hasan Müfrezesi” adıyla ilk Kuvayımilliye birliği 1919’un başında kurulmuştur.
   Uzun mücadelelerden sonra;
   11 Şubat 1920'de Maraş,
   10 Nisan 1920'de Urfa kurtarıldı, fakat
   9Şubat 1921'de Antep teslim olmak zorunda kaldı.
   Fransızlar Sakarya Savaşı'ndan sonra imzalanan Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) ile Anadolu'yu terk ettiler. Hatay hariç Güney sınırımız bu antlaşmayla çizilmiştir.
TBMM tarafından
   6 Şubat 1921’de Antep'e "Gazi",
   7 Şubat 1973’te Maraş'a "Kahraman",
   12 Haziran 1984’te Urfa'ya "Şanlı" unvanları verildi.

C- KURTULUŞ SAVAŞI VEİTALYANLAR
   Birinci Dünya savaşı sırasındaİtalya'ya gizli anlaşmaylaİz¬mir verilmişti.
   Paris Konferansı'nda (18 Ocak 1919)İngilizler Akdeniz'de güçlü birİtalya istemedikleri içinİzmir'in Yunanlılara verilme¬sini sağladılar. Bu olay anlaşmazlığa neden oldu.
   Ãtalyanlar Muğla, Antalya ve çevresini işgal ettiler.
   Ãtalyanlarla TBMM arasında ciddi bir savaş olmadı. Çünküİtalyanların hemİngilizlerle arasının açılması hem de bu dö¬nemdeİtalya'da iç karışıklık olması savaş ihtimalini azalttı.
   Ãtalyanlar II.İnönü savaşından sonra Anadolu'dan çekilmeye başladılar (5 Temmuz 1921) Sakarya savaşından sonra ta¬mamen çekildiler.

D- DOÐU TRAKYA'NINİŞGALÝ ve KURTULUŞU
   15 Mayıs 1919'daİzmirve Doğu Trakya Yunanlılar tarafından işgal edildi.
   Ãtilaf devletleri Sevr Antlaşması'nı kabul ettirmek için Yunan¬lıların tekrar taarruz etmelerini sağladılar.
   22 Haziran 1920'den itibaren Yunanlılar Batı Anadolu'daki bazı yerlerle birlikte Doğu Trakya'yı da işgal ettiler.
   Boğazların işgal altında olması nedeniyle Anadolu'dan Doğu Trakya'ya yardım gönderilemedi.
   Bölgedeki Türkler Trakya-Paşaeli Cemiyeti'nin öncülüğünde kendi imkanlarıyla mücadele ettiler.
   Doğu Trakya, Mudanya Ateşkesi'nden (11 Ekim 1922) sonra savaş yapılmadan kurtarıldı.

KONU 2: BATI CEPHESÝ’NDE TÜRK HALKININ MÜCADELESÝ VE DÜZENLÝ ORDUNUN BAŞARILARI
   Batı cephesi, Kurtuluş Savaşının en uzun süren ve en şiddet¬li savaşların yapıldığı cephesidir. Sebebi;
   Yunan işgalinin diğerlerine göre daha kanlı olması
   Yunan işgalinin kalıcı nitelik taşıması
   1. Dünya savaşı öncesiİtalyanlara verilenİzmir Paris barış konferansında Yunanlılara verilmiştir.
   Mondros ateşkesinden sonra 15 Mayıs 1919'daİzmir'i Yunanlıların işgali üzerine açılmıştır.
   Yunanlılar işgalden sonra Wilson ilkelerine dayanarak MAVRI MIRA VE ETNIKI ETERYA CEMIYETLERI ile birlikte oranın kendilerineaitolduğununispatlamak amacıyla doğudaErmenilerin yaptıklarını yapmaya başlamışlardır.
   Bunu üzerine halkı kuvayımilliye birliklerinikurmuştur. Ve IZMIR MHC VE REDDI ILHAK CEMIYETINI kurmuşlardır. Ayrıca bu BALIKESIR VE ALASEHIR KONGRELERINI düzenlemişlerdir.
   SEVR BARIS ANT. Taslağı SAN REMO KONFERANSINDA Hazırlanmış ve Osmanlı devletinesunulmuştur. Osm. Hükûmeti bunu kabul etmeyince
   Yunanlılar 22 Haziran 1920'de saldırıya geçerek Balıkesir, Bursa, Uşak ve D. Trakya'yı işgal etmişlerdir.
   Bunun üzerine SIVAS KONGRESINDEN sonra batı Cephesi kuvayımilliye birliklerinin basına atanan Ali Fuat Paşa TBMM'den izinsiz olarak Yunanlılara karşı24 EKÝM 1920’DE GEDÝZ'DE TAARRUZA geçti. Ancak birliklerimiz yenilgiye uğradı.
Sonuçta;
-   Bu durum düzenli ordunun gerekliliğini ortaya çıkardı.
-   Ali Fuat Paşa görevden alınarak Moskova büyükelçiliğine gönderildi.
-   Batı cephesi ikiye ayrıldı. Asıl Batı cephesineİsmet Bey, Ba¬tı cephesinin güney kısmına Refet (Bele) Paşa tayin edildi. Her iki cephede genel kurmaybaşkanlığınabağlandı.

DÜZENLÝ ORDUNUN KURULMASI 9 KASIM 1920
Sebepleri
+ Kuvay-ı Milliye birliklerinin halktan zorla para ve yardım top¬lamaları ve bu durumun halkın tepkisine yol açması.
+ Yunan ilerleyişini durduramamaları
+ Kuvay-ı Milliye komutanlarının merkezi otoriteden uzak, başÂ¬larına buyruk hareket etmeleri
+  Bölgesel kurtuluşu hedef almaları
+ Askerlikbilgi ve tekniğinden yoksun olmaları
+ Yeterli silah ve cephaneye sahip olmamaları.
+ Gediztaarruzununbaşarısızlıklasonuçlanması.

I.   ÃNÖNÜ SAVAŞI 6-10 OCAK 1921
**Savunma savasıdır
**Düzenli ordunun yaptığı ilk savaştır.

Sebepleri
1.  Yunanlıların Çerkez Ethem ayaklanması sonucu milli kuvvet¬lerin birbirleriyle mücadelelerinden yararlanmak istemesi
2.  Türk ordusunun güçlenmesini engelleme düşüncesi
3.  Sevr Antlaşması'nı Türk milletine zorla kabul ettirmek iste¬meleri
4. yunanlılarınkutahya, eskısehırı ve ankarayı ele gecırıpsevrı zorla kabul ettırmedusuncelerı
Sonuçları  (TALÝM-MÝLAT)
   TBMM, kazandığı güçle, Teşkilat-ıEsasiye'yi hazırladı.(20 Ocak 1921)
   Afganistan ile Ankara Dostluk Antlaşması imzalandı.
(1 Mart 1921)
   Ãtilaf devletleri TBMM'yi Londra Konferansı'na çağırdılar.(12 Mart 1921)
   Ãstiklal Marşı kabul edıldı. (12 Mart 1921)
   Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalandı
(16 Mart 1921)
Ayrıca:
   TBMM'nin kurduğu düzenli ordunun ilk başarısıdır.
   TBMM'nin otoritesi ve halkın TBMM'ye olan güveni arttı.
   Ãsmet Bey generalliğe terfi etti.
   Çerkez Ethem isyanı bastırıldı.
   Düzenli orduya geçiş hızlandı.







LONDRA KONFERANSI(23 ŞUBAT-12 MART 1921)
Katılan devletler
Ýngiltere -  İtalya          -    İstanbul Hükümeti
Fransa - Yunanistan    -     TBMM
(Toplanmasında Etkili Olan Devletler: Fransa-ltalya
TBMM temsilcisi       : Bekir Sami Bey(Dışişleri bakanı)
Ýstanbul Hükümeti Temsilcisi: Tevfik Paşa(Sadrazam)
Konferanstaki Türk Tezi             : Misak-ı Milli
Ýtilaf Devletlerinin Tezi             : Sevr Antlaşması

Londra Konferansı'nın Toplanmasında Etkili Olan Sebepler
•   TBMM'nin doğuda Ermenileri yenilgiye uğratması
•   Güneyde Fransızlara karşı başarı kazanılması
•   Ãnönü Savaşı'nda Yunanlıların yenilmesi
•   TBMM'nin Sovyet Rusya ile yakınlaşması
Not:İstanbul hukumetıdogrudan, TBMM dolaylı yoldan cagrılmıstır. M. Kemal dogrudancagrılmadıkcakatılmayacaklarını  bıldırdi. Daha sonraİtalyanındogrudandavetıuzerıne TBMM konferansa katıldı.

Ýtilaf Devletlerinin Amaçları
•   Yunan kuvvetlerinin yeniden toparlanması için zaman kazan¬dırmak
•   TBMM konferansa katılmazsa Türklerin barışa karşı oldukla¬rışeklinde propaganda yapmak
•   Konferansa TBMM ile birlikteİstanbul hükümetini de çağıra¬rak ikilik çıkarmak
•   Barış yolu ile Sevr Antlaşması’nın şartlarını yumuşatarak ka¬bul ettirmek
•   
TBMM'nin Londra Konferansı'na Katılma Sebepleri
•   TBMM'nin barış taraftarı olduğunu göstermek.
•   Misak-ıMilli'yi dünyaya duyurmak
•   Türk ulusunu yasal temsilsinin TBMM olduğunu kanıtlamak.
Londra Konferansındaİstanbul Hükümeti temsilcisi Tevfik " Paşa "Sözü Türk milletinin yegane temsilcisi olan TBMM heyetine bırakıyorum" demiş, böylece itilaf devletlerinin iste¬dikleri ikilik önlenmiştir.

Londra Konferansının Sonuçları
•   Ãtilaf devletleri TBMM'yi resmen tanıdılar.
•   TBMM ilk defa uluslararası bir kurulda varlığını gösterdi.
•   Yunan kuvvetleri zaman kazanarak yeniden toparlandılar.
•   TBMM barış yanlısı olduğunu ispatladı.
•   Misak-ı Milli dünyaya duyuruldu.

TÜRK-AFGAN DOSTLUK ANTLAŞMASI
•   1 Mart 1921'de Moskova'da imzalandı.
•   Ãlk kez birİslam ülkesi TBMM'yi tanıdı.
•   Anlaşmaya göre taraflardan biri saldırıya uğrarsa diğeri ona yardım edecektir.
•   TBMM Afganistan’a subay ve Öğretmen gönderecektir.






ÝSTÝKLAL MARŞI’NIN KABULÜ (12 MART 1921'DE)
   Milli eğitim bakanlığı tarafından düzenlenen yarışmada Mehmet Akif’in şiiri 724 şiir arasından 1. Seçilmiştir.
   Milli eğitim bakanı Hamdullah Suphi TANRIÖVER’dir.
   Milli marş ülkelerin bağımsızlık sembolüdür.
   Mehmet Akif ERSOY milli marsı kahraman ordumuza ıthafen yazmıştır.
   1924’ten 1930’a kadar Ali Rıfat Çağatay’ın bestesiyle çalındı. 1930’dan beri o dönemde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası şefi olan Osman eki Üngör’ün bestesiyle çalınmaktadır.

MOSKOVA ANTLAŞMASI 16 MART 1921
Türk-Rus Yakınlaşmasının Nedenleri
   TBMM'nin doğuda Ermenilere karşı başarı kazanması
   Fransızlara karşı güneydeki halk direnişinin etkili olması
   Yunanlılara karşı I.İnönü zaferinin kazanılması
   Ãki ülke arasında karşılıklı elçilikler açılarak iyi ilişkilerin başÂ¬laması
   Mustafa Kemal Paşa'nın diplomatik çabaları
   Her iki ülkenin de düşmanlarının ortak olması
Maddeleri
   Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusya arasındaki anlaşmalar ge¬çersiz sayılacak
   Ãki taraftan birinin tanımadığı bir anlaşmayı diğeri de tanımayacak
   Sovyet Rusya Sevr'i reddedecek, Misak-ıMilli'yi tanıyacak
   Kapitülasyonların kalktığını Sovyet Rusya kabul edecek
   Rusya, TBMM ile Ermenistan ve Gürcistan arasında imzalanan antlaşmaları Batum'un Gürcistan'a verilmesi şartıyla tanıyacak
   Kars, Ardahan ve Artvin Türkiye’ye,  Batum Gürcistan’a, Nahcivan Azerbaycan’a bırakıldı.
ÖNEMÝ
   Batum'un verilmesi Misak-ıMilli'den ilk tavizdir.
   Rusya, TBMM'yi tanıyan ilk Büyük ve Avrupa devletidir.
   Sovyet Rusya milli mücadeleye destek vermeyi kabul etti.
   Doğu sınırımız güvence altına alındı.

NOT:20 Ocak 1921 'de Teşkilat-ı Esasiye Kanunu kabul edildi.1921 Anayasası Yeni Türk devletinin ilk anayasasıdır.

II.İNÖNÜ SAVAŞI     23-31 MART 1921
Sebepleri
   TBMM'nin Londra Konferansı'nda Sevr'i kabul etmemesi
   Yunanlıların I.İnönü mağlubiyetinin öcünü almak istemesi
   Türk ordusunun güçlenmeden yok edilmek istenmesi
   Ãngilizlerin Yunanlıları teşvik etmesi
   Yunanlıların işgallerini devam ettirmek istemesi








Sonuçları
   Savaşı Türk ordusu kazandı.
   Ãtalyanlar işgal ettikleri yerlerden çekilmeye başladılar.
   Fransızlar Yunanlıları desteklemekten vazgeçti. TBMM ile anlamsa yolları aramaya başladılar. Yanı ıtılafdevletlerı arasında görüş ayrılıkları cıktı.
   Mustafa Kemal Paşa,İsmet Paşa'ya çektiği telgrafla "Siz ora¬da yalnız düşmanı değil, milletin makus talihini de yendiniz" demiştir.
   Yunanlılar Türkleri yenmek için daha büyük kuvvetlere ihti¬yaçları olduğunu anladılar.
   Ãngiltere'nin Yunanistan'a olan güveni sarsıldı.
   Halkın Türk ordusuna ve TBMM’ye duyduğu güven arttı.

KONU 3: KÜTAHYA - ESKÝŞEHÝR SAVAŞLARI VE EÐÝTÝM ORDUSU 15-21 TEMMUZ 1921
Sebepleri
   Yunanlılarınİnönü savaşlarıyla kaybettikleri prestijlerini tek¬rar kazanmak istemeleri
   Türk ordusunun toparlanmasına fırsat vermeden ortadan kal¬dırma düşüncesi
   Ankara'yı alarak TBMM'yi dağıtmak ve Sevr'i Türklere kabul ettirmek istemeleri
   Ãtilaf devletlerinin desteğini yeniden kazanmak istemeleri
--Ýsmet Paşa komutasındaki Türk ordusu Yunanlıların takviye kuvvetlerle aniden saldırmalarıüzerine yenilgiye uğradı. Mustafa Kemal Paşa'nın tavsiyesiyle Türk ordusu Sakarya ır¬mağının doğusuna çekildi.
Sakarya’nın doğusuna çekilmekle:
---Yunan kuvvetleri ile aramızda mesafe oluşturma.
---Türk ordusunun daha fazla kayıp vermesini önleme.
---Taarruz gücüne ulaşana kadar zaman kazanmayı amaçlamıştır.
Sonuçları
   Sakarya ırmağı iki ordu arasında sınır oldu.
   Afyon, Kütahya, Eskişehir işgale uğradı.
   Ãtalyanlar Anadolu'dan geri çekilme işlemini durdular.
   Fransızlar barış yapmaktan vazgeçtiler.
   TBMM'de tartışmalar başladı.
   **TBMM'nin Kayseri'ye taşınması gündeme geldi.
   **Düzenli ordunun kaldırılarak Kuvay-ıMilliye'ye geçilmesi fik¬ri ortaya çıktı.

MAARÝF (EÐÝTÝM KONGRESÝ) 16TEMMUZ 1921
   Kütahya â€" Eskişehir savaşı devam ettiği sırada toplanmıştır.
   Ankara’da Darül Muallimin Mektebinin (Erkek Öğretmen Okulu) konferans salonunda Maarif (Eğitim) Kongresi’ni topladı.Ýki yüz elli kadar erkek ve kadın öğretmen bulunuyordu.
   M. Kemal “cehaletle savaş düşmanla savatsan daha az önemlideğildir.” Diyerekeğitimeverdiğiönemigöstermiştir.









KONU 4: SAKARYA’DA DÝRÝLEN ULUS

Mustafa Kemal Paşa'nın Başkomutan Olması
5 Ağustos 1921
   Yunan ilerleyişini durdurmak için Mustafa Kemal Paşa'nın or¬dunun başına geçmesi fikri gündeme geldi.
   TBMM'deki milletvekillerinin çoğunluğunun isteğiyle Mustafa Kemal Paşa başkomutanlığa seçildi.
   Savaşın kazanılması amacıyla daha hızlı kararlar alabilme¬si ve uygulayabilmesi için Mustafa Kemal Paşa'ya TBMM'nin bütün yetkileri üç ay süre ile verildi. (Bu yetki daha sonra uza¬tıldı.)     
   Böylece Mustafa Kemal Paşa Erzurum Kongresi öncesi isti¬fa ettiği askerlik mesleğine geri döndü.


Tekalif-Ý Milliye Emirleri (Ulusal Vergi Buyrukları veya Millî Yükümlülükler)7- 8 Ağustos 1921
Ordunun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla aşağıdaki olasılıkları gündemine alındı: 
   Tarım Vergilerinin Arttırılması: Toprakların bir kısmının işgal altında bulunması ve köylünün geçim sıkıntısı içinde olması nedeniyle bu yol tercih edilmedi. 
   Gümrük Vergilerinin Arttırılması:İstanbul,İzmir,İskenderun ve Mersin gibi önemli limanlar işgal altındaydı. Dolayısıyla bu öneri de bir yarar sağlamayacaktı.
***Bunun üzerine M. Kemal Başkomutan olan vakit geçirmeden ordunun silah, cephane, yiyecek, araç-gereç ve çeşitli donatım ihtiyaçlarını karşılamak için Tekâlif-i Milliye Emirleri’ni yayımladı.
***Tekalif-i Milliye emirlerini sağlıklı bir şekilde uygulanabilmesi içinİstiklal Mahkemeleri yaygınlaştırıldı.
NOT: Tekâlif-i Milliye Emirleri’nin Türk milletinin millî birlik, beraberlik ve dayanışmasının bir örneğidir.

Sakarya Savaşı23 Ağustos-13 Eylül 1921
Sebepleri:
   Yunanlıların Türk ordusunu kesin olarak yok ederek Anka¬ra'yı işgal etmek istemeleri
22 gün 22 gece savaş sürdü.
   Mustafa Kemal Paşa, "hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır, o satıh da bütün vatandır vatanın her karış toprağı va¬tandaşın kanıyla sulanmadıkça terk olunamaz" sözünü söyledi.
Sonuçları
   Sakarya Savaşı Türk ordusunun zaferiyle sonuçlandı.
   1683 2. Viyana kuşatmasından bu yana beri devam eden Türk ordusunun geri çekilişi sona erdi.
   Milli mücadelenin son savunma savaşıdır.
   Yunanlılar savunmaya çekilirken taarruz sırası Türklere geç¬ti.
   Ãtalyanlar Anadolu'dan tamamen çekildiler.
   Fransızlarla Ankara antlaşması imzalandı.
   TBMM ile Sovyet Rusya hâkimiyetindeki Kafkas Cumhuriyet¬leri arasında Kars antlaşması imzalandı.
   Ukrayna ile dostluk anlaşması yapıldı. (2 Ocak 1922) Mosko¬va Antlaşmasının hükümleri tekrarlandı
   TBMM tarafından Mustafa Kemal Paşa'ya "Gazilik" unvanı ve "Mareşallik" rütbesi verildi.
   Türk ordusunun Kurtuluş Savaşı'ndaki en büyük kaybı Sa¬karya Savaşı'nda oldu.
   Savaşta, yedisi tümen komutanı olmak üzere 350 subay şehit düşmüş, 800 subay yaralanmıştır. Bu nedenle Sakarya Savaşı “subay savaşı” olarak adlandırılır.
   Ãtilaf devletleri Sevr'i hafifleterek kabul ettirme girişiminde bu¬lundular.
   Yunanlılar Doğu Trakya'danİstanbul'a yapmak istedikleri saldırıdan vazgeçtiler.

Kars Antlaşması 13 Ekim 1921
   TBMM ile Azerbaycan - Gürcistan - Ermenistan arasında imzalandı.
   Sovyet Rusya'nın hâkimiyetine giren bu cumhuriyetlerle im¬zalanan, Moskova Antlaşmasının tekrarı niteliğinde bir ant¬laşmadır.
   Doğu sınırımız kesin olarak güvence altına alınmıştır.

Ankara Antlaşması 20 Ekim 1921
Sebepleri:
•   Fransızların işgal bölgelerinde büyük bir direnişle karşılaşÂ¬maları
•   Yunanlıların Türkleri yenemeyeceklerinin anlaşılması
•   TBMM'nin Ermeni meselesini çözmesi
•   Londra Konferansı'ndaİtilaf devletlerinin aralarındaki anlaşÂ¬mazlıkları giderememeleri
Antlaşmanın Maddeleri
•   Taraflar arasındaki savaş hali sona erecek
•   Savaş esirleri karşılıklı olarak serbest bırakılacak
•   Hatay Fransızlarda kalacak ancak burada özel bir yönetimkurulacak. Ayrıca buradaki Türklere kültürlerini geliştirme hakkı verilecek ve resmi dil Türkçe olacaktı.
•   Fransa, Suriye’den çekilmesi durumunda Hatay halkının kendi geleceğini halkoylaması ile belirleyebileceğini kabul etti.
•   Fransa, Sevr Antlaşması'nı tanımayacak.
Önemi:
•   Güney cephesi kapandı.
•   Hatay'ın kaybıyla Misak-ıMilli'den2. taviz verildi.
•   Suriye sınırı güvenlik altına alındı.
•   Güney illerimizdeki Ermeni meselesi sona erdi.
•   Ãlk kez bir itilaf devleti Misak-ıMilli'yi ve TBMM’YÝ tanıdı.
•   Ãtilaf devletleri grubu parçalandı.

KONU 5: BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI26-30 AÐUSTOS 1922
Yapılan Hazırlıklar
   Bir yıla yakın hızlı ve gizli olarak savaş hazırlıkları yapıldı.
   Doğu ve güney cephelerinden takviye birlikler getirildi.
   Tekalif-i Milliye Kanunu bütün yurtta uygulandı.
   Orduya taarruz eğitimi verildi.
   Mustafa Kemal Paşa'nın başkomutanlık süresi uzatıldı.
   Türk ordusu 26 Ağustos 1922'de Afyon'dan taarruza geçti.
Sonuçları:
   Yunanlılar büyük bir yenilgiye uğradı.
   2 Eylül’de Uşak 9 Eylül'deİzmir, 11 Eylül'de Bursa düşmandan kurtarıldı.
   Mustafa Kemal Paşa "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri" sözünü söyledi.
   Yunan başkomutanı esir alındı.
   Kurtuluş Savaşı başarıya ulaştı.
   Kurtuluş Savaşı'nın sıcak savaş dönemi bitti, diplomatik mü¬cadele dönemi başladı.
   Yunanlıların çekilmesi üzerine Türk ordusuylaİngiliz kuvvet¬leri karşı karşıya geldiler.
   Ãtilaf devletleri ateşkes teklifinde bulundular.

MUDANYAATEŞKES ANTLAŞMASI 11 EKÝM 1922
  Katılan Devletler:
Ýngiltere -İtalya - Fransa <-> TBMM
   Yunanlılar katılmadı.
   Yunanistan'ıÝngiltere temsil etti.
   TBMM'nin temsilcisi ismet Paşa'dır.
Maddeleri
   Türk ve Yunan kuvvetleri arasındaki savaş hali sona erecek
   Doğu Trakya 15 gün içinde Yunanlılarca boşaltılacak ve TBMM'ye teslim edilecek
   TBMM, barış antlaşması imzalanıncaya kadar Doğu Trak¬ya'ya asker göndermeyecek ancak sekiz bin kadar jandarma kuvveti bulundurabilecek
   Ãstanbul ve Boğazların yönetimi TBMM'ye bırakılacak ancak barış yapılıncaya kadarİtilaf kuvvetleriİstanbul'da kalacak
   Türk kuvvetleri barış yapılıncaya kadar Çanakkale-lzmitçiz¬gisinde bekleyecek
Önemi
   Kurtuluş savaşının silahlı mücadele bölümü sona erdi.
   Ãstanbul ve Doğu Trakya savaş yapılmadan kurtarıldı.
   Osmanlı devleti hukuken sona erdi.
   Lozan Antlaşması'na zemin hazırlandı.
   Ãngiltere'de Yunan yanlısıLyod George Hükümeti istifa etti.
   Ãsmet Paşa'nın prestiji arttı.

KONU 6: MÝLLÃŽ MÜCADELE’NÝN SANATA VE EDEBÝYATA YANSIMALARI

ROMAN
1)   Halide Edip Adıvar’ın “Türk’ün Ateşleİmtihanı” Ve “Ateşten Gömlek”
2)   Tarık Buğra’nın “Küçük Ağa”
3)   Kemal Tahir’in “Esir Şehrinİnsanları” Ve “Yorgun Savaşçı”,
4)   Samim Kocagöz’ün “Kalpaklılar” Ve “Doludizgin”,
5)   Aka Gündüz’ün “Dikmen Yıldızı”,
6)   Mithat Cemal Kuntay’ın “Üçİstanbul”,
7)   Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun “Yaban”,
   Turgut Özakman’ın “Şu Çılgın Türkler” Adlı Romanları

ANI
9)   Şevket Süreyya Aydemir’in Yazmış Olduğu Üç Ciltlik “Tek Adam” Dizisi
10)   Falih Rıfkı Atay’ın “Çankaya” Adlı Anıları
11)   Mustafa Kemal’in “Nutuk” Adlı Eseri

ŞÃÃR
12)   Kemalettin Kamu’nun “Dumlupınar Önünde”,
13)   Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın “Üç Şehitler Destanı”,
14)   Nâzım Hikmet’in “Kuvayımilliye Destanı”,
15)   Cahit Külebi’nin “Atatürk Kurtuluş Savaşı’nda” Adlı Şiirleri

RESÝM â€" HEYKEL
16)   Resim Ve Heykel Sanatçıları “Ruhi Arel”, Nejat Çelik, Ali Çelebi,İbrahim Çallı, Zühtü Müridoğlu, Hüseyin Özkan Veİlhan Kocaman.

DÝZÝ â€" FÝLM
17)   Millî Mücadele, sinemaya ve dizi filmlerine de konu olmuştur. Bu konudaki ilk eserler, Fuat Uzkınay’ın “Ýstiklal” (1922) ve “Zafer Yolları” (1923) isimli belgesel filmleridir.
18)   Halide dip Adıvar’ın aynı adlı romanından uyarlanan “Ateşten Gömlek” (1923),  senaryo yazarlığını ve yönetmenliğini Muhsin Ertuğrul’un yaptığı Millî Mücadele’yi konu edinen ilk uzun metrajlı filmdir.
19)   â€œAnkara Postası” (1928),
20)   â€œBir Millet Uyanıyor” (1932),
21)   â€œÃstiklal Madalyası” (1948),
22)   â€œKalpaklılar” (1959),
23)   â€œDağ Başını Duman Almışâ€ (1964),
24)   â€œSon Osmanlı Yandım Ali” (2006),
25)   â€œMustafa” (2008),
26)   â€œDersimiz Atatürk” (2009),
27)   â€œVeda” (2001) ve
28)   â€œTaş Mektep” (2013) bu konuyu işleyen ya da bu konuya değinen filmlerden bazılarıdır.
29)   Bu konuda dizi filmler de çekilmiştir. Yönetmenliğini Yücel Çakmaklı’nın yaptığı “Küçük Ağa” (1983),
30)   Ziya Öztan’ın “Kurtuluşâ€ (1994) ve
31)   Cafer Özgül’ün “Esir Şehrinİnsanları” (2003) bu eserlerden bazılarıdır.