İnkılap Tarihi Kurtuluş Savaşı Dönemi Ders Notu

[velikz]

ÜNİTE 3:YA İSTİKLAL YA ÖLÜM


KONU: 1. DOАU VE GÜNEY DÜŞMANA DİRENİYOR
A- DOАU CEPHESİ
Ermeni Meselesi
   Ermeniler XIX. yy ortalarına kadar Osmanlıhakimiyetinde barış içinde yaşamışlar, devlete olan bağlılıklarından dolayı kendilerine "millet-i sadıka" denilmiştir.
   Fransız ihtilalinin etkisi ve Avrupalı devletlerin kışkırtmaları sonucu XIX. yy'ın sonlarına doğru Ermeniler bağımsız olma fikrine sahip olmuşlardır.

I. Dünya Savaşı'nda Ermeni Sorunu ve Tehcir Kanunu
   Rusya, Doğu Anadolu'dan Akdeniz kıyılarına uzanan bir Ermeni Devleti kurdurup bu devlet üzerinden Akdeniz'e inmek ve güç sahibi olmak istiyordu.
   İngiltere ise Rusya'nın bu hedeflerini engellemek amacıyla Ermenileri kendi çıkarları doğrultusunda kullanmayı hedeflemişti. Bu durum Ermenilerin Doğu Anadolu başta olmak üzere, ülkenin pek çok yerinde çete eylemleri başlatmasına ve Ermeni sorununun ortaya çıkmasına neden oldu.
   Ermenilerin doğuda sivil halka ve Türk ordusuna yönelik saldırılarıüzerine İttihat-Terakki Hükümeti "Tehcir Kanunu"nu (1915) çıkararak katliamlara karışan Ermenileri Suriye ve Lübnan'a gönderdi.
   Rusya, 3 Mart 1918'de imzaladığıBrestLitovvsk antlaşması ile Kars, Artvin, Ardahan ve Batum'u Osmanlı Devleti'ne bırakmıştı.
   Fakat daha sonra Kars ve çevresini Ermeniler, Ardahan ve Batum'u Gürcüler işgal etti.
   İtilaf Devletleri, Mondros Ateşkes Antlaşması'na Ermeniler lehine 2. maddeyi ekleyerek Doğu Anadolu'yu Ermenilere vermeyi planlamışlardı.
NOT: ABD asıllı General James Harbord (CeymsHarbırt) başkanlığında bir heyetin hazırladığı "General Harbord Raporu" ile Ermenilerin Doğu Anadolu'da çoğunlukta olmadıkları ve iddia edildiği gibi haksızlığa uğramadıkları belgelenmiştir.
   Buna rağmen Sevr antlaşmasıyla bu durum onaylandı.
   Bu girişimlerden cesaret alan Ermenistan "HINÇAK â€" TAŞNAK VE SÜTYUN" adlı Çetelerle saldırıya geçti. Kars ve çevresini işgal edip bölgede yaşayan Türkleri göçe zorladı.
   TBMM, Osmanlı Devleti'nden kalan ve başında Kazım Karabekir Paşa'nın bulunduğu 15. kolorduya hareket emri verdi.
   Böylece TBMM Hükümeti, Kurtuluş Savaşı'ndaki ilk cephesini Ermenilere karşı açmış oldu.

Ermenistan Savaşı
   TBMM, Ermeni meselesini çözmek için Kazım Karabekir Paşa'yı Doğu cephesi komutanlığına tayin etti.
   9 haziran 1920' de Ermenilerle savaş başladı.
   28 Eylül 1920'de taarruza geçen Türk ordusu Ermenileri yenilgiye uğrattı.



GÜMRÜ ANTLAŞMASI 3 ARALIK 1920
+TBMM ile Ermenistan arasında yapıldı.
1.  Aras Nehri-Çıldır Gölü hattı sınır olacak
2.  Kars, Sarıkamış, Kağızman ve Iğdır TBMM'ye verilecek
3.  Ermenistan Sevr'i tanımayacak, Misakımilli'yi tanıyacak
Önemi:
   TBMM'yi ve Misak-ıMilli'yi ilk tanıyan devlet Ermenistan'dır.
   Ermeni meselesi sona erdi.
   Doğu cephesi kapandı. Ve buradakibirlikler batı cephesine kaydırıldı.
   TBMM'ninilk sıyası ve askeribaşarısıdır.
Not:1 cephenin kapanmasıyla sınırların kesinleşmesi farklı şeylerdir. DoğuCephesiGümrü ant. Kapandı. Doğu sınırı Kars ant. Kesinleşti.
Not2: Doğu sınırını ilgilendirenantlaşmaları Gazı Büyük Mustafa Kemal olarak kodluyoruz
Gümrü â€" Batum â€" Moskova - Kars

Batum Antlaşması23 Şubat 1921
   TBMM ile Gürcistan arasında yapıldı.
   Artvin ve Batumçevresi TBMM'ye bırakıldı.
   Bu antlaşmalardan kısa bir süre sonra Ermenistan ve Gürcistan Sovyet Rusya'nın egemenliğine girdi.
   Bu antlaşmaların yerine daha sonra Moskova ve Kars antlaşmaları imzalandı.

B- GÜNEY CEPHESİ
   Mondros Mütarekesi'nden sonra Musul, Antep, Maraş ve Urfa önce İngilizlerin işgaline uğramış, Paris Konferansından sonra Musul karşılığında Fransızlara devredilmiştir.
   Ayrıca Osmaniye, Adana ve Mersin'i Fransızlar;
   Antalya ve çevresini İtalyanlar işgal etmiştir.
   İngilizler bölge halkına yönelik baskılar yapmadıkları için ciddi bir direnişle karşılaşmadılar.
   Fransızlar, Tehcir Kanunu ile Suriye'ye göç ettirilen Ermenileri de yanlarına alarak bölgede yaşayan Türklere saldırgan ve onur kırıcı davranışlarda bulundular. Bu durum halkın tepkisine neden oldu.
   Sivas Kongresi'nde bölgeye komutanlar tayin edildi. Bölgede bütün halkın katıldığı bir Kuvay-ı Milliye hareketi başladı. Ve Kilikyalılar cemiyeti kuruldu
   MARAŞ'TA: Sütçü İmam(YK),
   ANTEP'TE:ŞAHIN BEY(YK), KARAYILAN(YK), ALİ KILIÇ BEY
   ADANA VE MERSİN'DE: TAYYAR RAHMİYE HANIM(YK), YÜZBAŞI OSMAN BEY İLE YÜZBAŞI RATİP BEY
NOT: (5 ağustos 1920'de ADANA'DA Fevzi paşa ve M. Kemal'in katıldığı POZANTI KONGRESİ düzenlenmiştir.)
   URFA'DA: ALİ SAİP BEYhalkı örgütlemiştir.
   İşgallere karşı ilk direniş, güney illerinde kendiliğinden başlamıştır. Bu yüzden Güney Cephesi, Kuvayımilliye'nin ilk cephesidir. İşgallere karşı ilk silahlı direniş, Dörtyol'un Fransızlar tarafından işgali üzerine başlamış ve "Kara Hasan Müfrezesi" adıyla ilk Kuvayımilliye birliği 1919'un başında kurulmuştur.
   Uzun mücadelelerden sonra;
   11 Şubat 1920'de Maraş,
   10 Nisan 1920'de Urfa kurtarıldı, fakat
   9Şubat 1921'de Antep teslim olmak zorunda kaldı.
   Fransızlar Sakarya Savaşı'ndan sonra imzalanan Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921) ile Anadolu'yu terk ettiler. Hatay hariç Güney sınırımız bu antlaşmayla çizilmiştir.
TBMM tarafından
   6 Şubat 1921'de Antep'e "Gazi",
   7 Şubat 1973'te Maraş'a "Kahraman",
   12 Haziran 1984'te Urfa'ya "Şanlı" unvanları verildi.

C- KURTULUŞ SAVAŞI VE İTALYANLAR
   Birinci Dünya savaşı sırasında İtalya'ya gizli anlaşmayla İzmir verilmişti.
   Paris Konferansı'nda (18 Ocak 1919) İngilizler Akdeniz'de güçlü bir İtalya istemedikleri için İzmir'in Yunanlılara verilmesini sağladılar. Bu olay anlaşmazlığa neden oldu.
   İtalyanlar Muğla, Antalya ve çevresini işgal ettiler.
   İtalyanlarla TBMM arasında ciddi bir savaş olmadı. Çünkü İtalyanların hem İngilizlerle arasının açılması hem de bu dönemde İtalya'da iç karışıklık olması savaş ihtimalini azalttı.
   İtalyanlar II. İnönü savaşından sonra Anadolu'dan çekilmeye başladılar (5 Temmuz 1921) Sakarya savaşından sonra tamamen çekildiler.

D- DOАU TRAKYA'NIN İŞGALİ ve KURTULUŞU
   15 Mayıs 1919'da İzmirve Doğu Trakya Yunanlılar tarafından işgal edildi.
   İtilaf devletleri Sevr Antlaşması'nı kabul ettirmek için Yunanlıların tekrar taarruz etmelerini sağladılar.
   22 Haziran 1920'den itibaren Yunanlılar Batı Anadolu'daki bazı yerlerle birlikte Doğu Trakya'yı da işgal ettiler.
   Boğazların işgal altında olması nedeniyle Anadolu'dan Doğu Trakya'ya yardım gönderilemedi.
   Bölgedeki Türkler Trakya-Paşaeli Cemiyeti'nin öncülüğünde kendi imkanlarıyla mücadele ettiler.
   Doğu Trakya, Mudanya Ateşkesi'nden (11 Ekim 1922) sonra savaş yapılmadan kurtarıldı.

KONU 2: BATI CEPHESİ'NDE TÜRK HALKININ MÜCADELESİ VE DÜZENLİ ORDUNUN BAŞARILARI
   Batı cephesi, Kurtuluş Savaşının en uzun süren ve en şiddetli savaşların yapıldığı cephesidir. Sebebi;
   Yunan işgalinin diğerlerine göre daha kanlı olması
   Yunan işgalinin kalıcı nitelik taşıması
   1. Dünya savaşı öncesi İtalyanlara verilen İzmir Paris barış konferansında Yunanlılara verilmiştir.
   Mondros ateşkesinden sonra 15 Mayıs 1919'da İzmir'i Yunanlıların işgali üzerine açılmıştır.
   Yunanlılar işgalden sonra Wilson ilkelerine dayanarak MAVRI MIRA VE ETNIKI ETERYA CEMIYETLERI ile birlikte oranın kendilerineaitolduğununispatlamak amacıyla doğudaErmenilerin yaptıklarını yapmaya başlamışlardır.
   Bunu üzerine halkı kuvayımilliye birliklerinikurmuştur. Ve IZMIR MHC VE REDDI ILHAK CEMIYETINI kurmuşlardır. Ayrıca bu BALIKESIR VE ALASEHIR KONGRELERINI düzenlemişlerdir.
   SEVR BARIS ANT. Taslağı SAN REMO KONFERANSINDA Hazırlanmış ve Osmanlı devletinesunulmuştur. Osm. Hükûmeti bunu kabul etmeyince
   Yunanlılar 22 Haziran 1920'de saldırıya geçerek Balıkesir, Bursa, Uşak ve D. Trakya'yı işgal etmişlerdir.
   Bunun üzerine SIVAS KONGRESINDEN sonra batı Cephesi kuvayımilliye birliklerinin basına atanan Ali Fuat Paşa TBMM'den izinsiz olarak Yunanlılara karşı24 EKİM 1920'DE GEDİZ'DE TAARRUZA geçti. Ancak birliklerimiz yenilgiye uğradı.
Sonuçta;
-   Bu durum düzenli ordunun gerekliliğini ortaya çıkardı.
-   Ali Fuat Paşa görevden alınarak Moskova büyükelçiliğine gönderildi.
-   Batı cephesi ikiye ayrıldı. Asıl Batı cephesine İsmet Bey, Batı cephesinin güney kısmına Refet (Bele) Paşa tayin edildi. Her iki cephede genel kurmaybaşkanlığınabağlandı.

DÜZENLİ ORDUNUN KURULMASI 9 KASIM 1920
Sebepleri
+ Kuvay-ı Milliye birliklerinin halktan zorla para ve yardım toplamaları ve bu durumun halkın tepkisine yol açması.
+ Yunan ilerleyişini durduramamaları
+ Kuvay-ı Milliye komutanlarının merkezi otoriteden uzak, başlarına buyruk hareket etmeleri
+  Bölgesel kurtuluşu hedef almaları
+ Askerlikbilgi ve tekniğinden yoksun olmaları
+ Yeterli silah ve cephaneye sahip olmamaları.
+ Gediztaarruzununbaşarısızlıklasonuçlanması.

I.   İNÖNÜ SAVAŞI 6-10 OCAK 1921
**Savunma savasıdır
**Düzenli ordunun yaptığı ilk savaştır.

Sebepleri
1.  Yunanlıların Çerkez Ethem ayaklanması sonucu milli kuvvetlerin birbirleriyle mücadelelerinden yararlanmak istemesi
2.  Türk ordusunun güçlenmesini engelleme düşüncesi
3.  Sevr Antlaşması'nı Türk milletine zorla kabul ettirmek istemeleri
4. yunanlılarınkutahya, eskısehırı ve ankarayı ele gecırıpsevrı zorla kabul ettırmedusuncelerı
Sonuçları  (TALİM-MİLAT)
   TBMM, kazandığı güçle, Teşkilat-ıEsasiye'yi hazırladı.(20 Ocak 1921)
   Afganistan ile Ankara Dostluk Antlaşması imzalandı.
(1 Mart 1921)
   İtilaf devletleri TBMM'yi Londra Konferansı'na çağırdılar.(12 Mart 1921)
   İstiklal Marşı kabul edıldı. (12 Mart 1921)
   Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması imzalandı
(16 Mart 1921)
Ayrıca:
   TBMM'nin kurduğu düzenli ordunun ilk başarısıdır.
   TBMM'nin otoritesi ve halkın TBMM'ye olan güveni arttı.
   İsmet Bey generalliğe terfi etti.
   Çerkez Ethem isyanı bastırıldı.
   Düzenli orduya geçiş hızlandı.







LONDRA KONFERANSI(23 ŞUBAT-12 MART 1921)
Katılan devletler
İngiltere -   İtalya          -     İstanbul Hükümeti
Fransa - Yunanistan    -     TBMM
(Toplanmasında Etkili Olan Devletler: Fransa-ltalya
TBMM temsilcisi       : Bekir Sami Bey(Dışişleri bakanı)
İstanbul Hükümeti Temsilcisi: Tevfik Paşa(Sadrazam)
Konferanstaki Türk Tezi             : Misak-ı Milli
İtilaf Devletlerinin Tezi             : Sevr Antlaşması

Londra Konferansı'nın Toplanmasında Etkili Olan Sebepler
•   TBMM'nin doğuda Ermenileri yenilgiye uğratması
•   Güneyde Fransızlara karşı başarı kazanılması
•   İnönü Savaşı'nda Yunanlıların yenilmesi
•   TBMM'nin Sovyet Rusya ile yakınlaşması
Not: İstanbul hukumetıdogrudan, TBMM dolaylı yoldan cagrılmıstır. M. Kemal dogrudancagrılmadıkcakatılmayacaklarını  bıldırdi. Daha sonra İtalyanındogrudandavetıuzerıne TBMM konferansa katıldı.

İtilaf Devletlerinin Amaçları
•   Yunan kuvvetlerinin yeniden toparlanması için zaman kazandırmak
•   TBMM konferansa katılmazsa Türklerin barışa karşı olduklarışeklinde propaganda yapmak
•   Konferansa TBMM ile birlikte İstanbul hükümetini de çağırarak ikilik çıkarmak
•   Barış yolu ile Sevr Antlaşması'nın şartlarını yumuşatarak kabul ettirmek
•   
TBMM'nin Londra Konferansı'na Katılma Sebepleri
•   TBMM'nin barış taraftarı olduğunu göstermek.
•   Misak-ıMilli'yi dünyaya duyurmak
•   Türk ulusunu yasal temsilsinin TBMM olduğunu kanıtlamak.
Londra Konferansında İstanbul Hükümeti temsilcisi Tevfik " Paşa "Sözü Türk milletinin yegane temsilcisi olan TBMM heyetine bırakıyorum" demiş, böylece itilaf devletlerinin istedikleri ikilik önlenmiştir.

Londra Konferansının Sonuçları
•   İtilaf devletleri TBMM'yi resmen tanıdılar.
•   TBMM ilk defa uluslararası bir kurulda varlığını gösterdi.
•   Yunan kuvvetleri zaman kazanarak yeniden toparlandılar.
•   TBMM barış yanlısı olduğunu ispatladı.
•   Misak-ı Milli dünyaya duyuruldu.

TÜRK-AFGAN DOSTLUK ANTLAŞMASI
•   1 Mart 1921'de Moskova'da imzalandı.
•   İlk kez bir İslam ülkesi TBMM'yi tanıdı.
•   Anlaşmaya göre taraflardan biri saldırıya uğrarsa diğeri ona yardım edecektir.
•   TBMM Afganistan'a subay ve Öğretmen gönderecektir.






İSTİKLAL MARŞI'NIN KABULÜ (12 MART 1921'DE)
   Milli eğitim bakanlığı tarafından düzenlenen yarışmada Mehmet Akif'in şiiri 724 şiir arasından 1. Seçilmiştir.
   Milli eğitim bakanı Hamdullah Suphi TANRIÖVER'dir.
   Milli marş ülkelerin bağımsızlık sembolüdür.
   Mehmet Akif ERSOY milli marsı kahraman ordumuza ıthafen yazmıştır.
   1924'ten 1930'a kadar Ali Rıfat Çağatay'ın bestesiyle çalındı. 1930'dan beri o dönemde Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası şefi olan Osman eki Üngör'ün bestesiyle çalınmaktadır.

MOSKOVA ANTLAŞMASI 16 MART 1921
Türk-Rus Yakınlaşmasının Nedenleri
   TBMM'nin doğuda Ermenilere karşı başarı kazanması
   Fransızlara karşı güneydeki halk direnişinin etkili olması
   Yunanlılara karşı I. İnönü zaferinin kazanılması
   İki ülke arasında karşılıklı elçilikler açılarak iyi ilişkilerin başlaması
   Mustafa Kemal Paşa'nın diplomatik çabaları
   Her iki ülkenin de düşmanlarının ortak olması
Maddeleri
   Osmanlı Devleti ile Çarlık Rusya arasındaki anlaşmalar geçersiz sayılacak
   İki taraftan birinin tanımadığı bir anlaşmayı diğeri de tanımayacak
   Sovyet Rusya Sevr'i reddedecek, Misak-ıMilli'yi tanıyacak
   Kapitülasyonların kalktığını Sovyet Rusya kabul edecek
   Rusya, TBMM ile Ermenistan ve Gürcistan arasında imzalanan antlaşmaları Batum'un Gürcistan'a verilmesi şartıyla tanıyacak
   Kars, Ardahan ve Artvin Türkiye'ye,  Batum Gürcistan'a, Nahcivan Azerbaycan'a bırakıldı.
ÖNEMİ
   Batum'un verilmesi Misak-ıMilli'den ilk tavizdir.
   Rusya, TBMM'yi tanıyan ilk Büyük ve Avrupa devletidir.
   Sovyet Rusya milli mücadeleye destek vermeyi kabul etti.
   Doğu sınırımız güvence altına alındı.

NOT:20 Ocak 1921 'de Teşkilat-ı Esasiye Kanunu kabul edildi.1921 Anayasası Yeni Türk devletinin ilk anayasasıdır.

II. İNÖNÜ SAVAŞI     23-31 MART 1921
Sebepleri
   TBMM'nin Londra Konferansı'nda Sevr'i kabul etmemesi
   Yunanlıların I. İnönü mağlubiyetinin öcünü almak istemesi
   Türk ordusunun güçlenmeden yok edilmek istenmesi
   İngilizlerin Yunanlıları teşvik etmesi
   Yunanlıların işgallerini devam ettirmek istemesi








Sonuçları
   Savaşı Türk ordusu kazandı.
   İtalyanlar işgal ettikleri yerlerden çekilmeye başladılar.
   Fransızlar Yunanlıları desteklemekten vazgeçti. TBMM ile anlamsa yolları aramaya başladılar. Yanı ıtılafdevletlerı arasında görüş ayrılıkları cıktı.
   Mustafa Kemal Paşa, İsmet Paşa'ya çektiği telgrafla "Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makus talihini de yendiniz" demiştir.
   Yunanlılar Türkleri yenmek için daha büyük kuvvetlere ihtiyaçları olduğunu anladılar.
   İngiltere'nin Yunanistan'a olan güveni sarsıldı.
   Halkın Türk ordusuna ve TBMM'ye duyduğu güven arttı.

KONU 3: KÜTAHYA - ESKİŞEHİR SAVAŞLARI VE EАİTİM ORDUSU 15-21 TEMMUZ 1921
Sebepleri
   Yunanlıların İnönü savaşlarıyla kaybettikleri prestijlerini tekrar kazanmak istemeleri
   Türk ordusunun toparlanmasına fırsat vermeden ortadan kaldırma düşüncesi
   Ankara'yı alarak TBMM'yi dağıtmak ve Sevr'i Türklere kabul ettirmek istemeleri
   İtilaf devletlerinin desteğini yeniden kazanmak istemeleri
--İsmet Paşa komutasındaki Türk ordusu Yunanlıların takviye kuvvetlerle aniden saldırmalarıüzerine yenilgiye uğradı. Mustafa Kemal Paşa'nın tavsiyesiyle Türk ordusu Sakarya ırmağının doğusuna çekildi.
Sakarya'nın doğusuna çekilmekle:
---Yunan kuvvetleri ile aramızda mesafe oluşturma.
---Türk ordusunun daha fazla kayıp vermesini önleme.
---Taarruz gücüne ulaşana kadar zaman kazanmayı amaçlamıştır.
Sonuçları
   Sakarya ırmağı iki ordu arasında sınır oldu.
   Afyon, Kütahya, Eskişehir işgale uğradı.
   İtalyanlar Anadolu'dan geri çekilme işlemini durdular.
   Fransızlar barış yapmaktan vazgeçtiler.
   TBMM'de tartışmalar başladı.
   **TBMM'nin Kayseri'ye taşınması gündeme geldi.
   **Düzenli ordunun kaldırılarak Kuvay-ıMilliye'ye geçilmesi fikri ortaya çıktı.

MAARİF (EАİTİM KONGRESİ) 16TEMMUZ 1921
   Kütahya â€" Eskişehir savaşı devam ettiği sırada toplanmıştır.
   Ankara'da Darül Muallimin Mektebinin (Erkek Öğretmen Okulu) konferans salonunda Maarif (Eğitim) Kongresi'ni topladı.İki yüz elli kadar erkek ve kadın öğretmen bulunuyordu.
   M. Kemal "cehaletle savaş düşmanla savatsan daha az önemlideğildir." Diyerekeğitimeverdiğiönemigöstermiştir.









KONU 4: SAKARYA'DA DİRİLEN ULUS

Mustafa Kemal Paşa'nın Başkomutan Olması
5 Ağustos 1921
   Yunan ilerleyişini durdurmak için Mustafa Kemal Paşa'nın ordunun başına geçmesi fikri gündeme geldi.
   TBMM'deki milletvekillerinin çoğunluğunun isteğiyle Mustafa Kemal Paşa başkomutanlığa seçildi.
   Savaşın kazanılması amacıyla daha hızlı kararlar alabilmesi ve uygulayabilmesi için Mustafa Kemal Paşa'ya TBMM'nin bütün yetkileri üç ay süre ile verildi. (Bu yetki daha sonra uzatıldı.)     
   Böylece Mustafa Kemal Paşa Erzurum Kongresi öncesi istifa ettiği askerlik mesleğine geri döndü.


Tekalif-İ Milliye Emirleri (Ulusal Vergi Buyrukları veya Millet Yükümlülükler)7- 8 Ağustos 1921
Ordunun ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla aşağıdaki olasılıkları gündemine alındı: 
   Tarım Vergilerinin Arttırılması: Toprakların bir kısmının işgal altında bulunması ve köylünün geçim sıkıntısı içinde olması nedeniyle bu yol tercih edilmedi. 
   Gümrük Vergilerinin Arttırılması: İstanbul, İzmir, İskenderun ve Mersin gibi önemli limanlar işgal altındaydı. Dolayısıyla bu öneri de bir yarar sağlamayacaktı.
***Bunun üzerine M. Kemal Başkomutan olan vakit geçirmeden ordunun silah, cephane, yiyecek, araç-gereç ve çeşitli donatım ihtiyaçlarını karşılamak için Tekalif-i Milliye Emirleri'ni yayımladı.
***Tekalif-i Milliye emirlerini sağlıklı bir şekilde uygulanabilmesi için İstiklal Mahkemeleri yaygınlaştırıldı.
NOT: Tekalif-i Milliye Emirleri'nin Türk milletinin milli birlik, beraberlik ve dayanışmasının bir örneğidir.

Sakarya Savaşı23 Ağustos-13 Eylül 1921
Sebepleri:
   Yunanlıların Türk ordusunu kesin olarak yok ederek Ankara'yı işgal etmek istemeleri
22 gün 22 gece savaş sürdü.
   Mustafa Kemal Paşa, "hattı müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır, o satıh da bütün vatandır vatanın her karış toprağı vatandaşın kanıyla sulanmadıkça terk olunamaz" sözünü söyledi.
Sonuçları
   Sakarya Savaşı Türk ordusunun zaferiyle sonuçlandı.
   1683 2. Viyana kuşatmasından bu yana beri devam eden Türk ordusunun geri çekilişi sona erdi.
   Milli mücadelenin son savunma savaşıdır.
   Yunanlılar savunmaya çekilirken taarruz sırası Türklere geçti.
   İtalyanlar Anadolu'dan tamamen çekildiler.
   Fransızlarla Ankara antlaşması imzalandı.
   TBMM ile Sovyet Rusya hakimiyetindeki Kafkas Cumhuriyetleri arasında Kars antlaşması imzalandı.
   Ukrayna ile dostluk anlaşması yapıldı. (2 Ocak 1922) Moskova Antlaşmasının hükümleri tekrarlandı
   TBMM tarafından Mustafa Kemal Paşa'ya "Gazilik" unvanı ve "Mareşallik" rütbesi verildi.
   Türk ordusunun Kurtuluş Savaşı'ndaki en büyük kaybı Sakarya Savaşı'nda oldu.
   Savaşta, yedisi tümen komutanı olmak üzere 350 subay şehit düşmüş, 800 subay yaralanmıştır. Bu nedenle Sakarya Savaşı "subay savaşı" olarak adlandırılır.
   İtilaf devletleri Sevr'i hafifleterek kabul ettirme girişiminde bulundular.
   Yunanlılar Doğu Trakya'dan İstanbul'a yapmak istedikleri saldırıdan vazgeçtiler.

Kars Antlaşması 13 Ekim 1921
   TBMM ile Azerbaycan - Gürcistan - Ermenistan arasında imzalandı.
   Sovyet Rusya'nın hakimiyetine giren bu cumhuriyetlerle imzalanan, Moskova Antlaşmasının tekrarı niteliğinde bir antlaşmadır.
   Doğu sınırımız kesin olarak güvence altına alınmıştır.

Ankara Antlaşması 20 Ekim 1921
Sebepleri:
•   Fransızların işgal bölgelerinde büyük bir direnişle karşılaşmaları
•   Yunanlıların Türkleri yenemeyeceklerinin anlaşılması
•   TBMM'nin Ermeni meselesini çözmesi
•   Londra Konferansı'nda İtilaf devletlerinin aralarındaki anlaşmazlıkları giderememeleri
Antlaşmanın Maddeleri
•   Taraflar arasındaki savaş hali sona erecek
•   Savaş esirleri karşılıklı olarak serbest bırakılacak
•   Hatay Fransızlarda kalacak ancak burada özel bir yönetimkurulacak. Ayrıca buradaki Türklere kültürlerini geliştirme hakkı verilecek ve resmi dil Türkçe olacaktı.
•   Fransa, Suriye'den çekilmesi durumunda Hatay halkının kendi geleceğini halkoylaması ile belirleyebileceğini kabul etti.
•   Fransa, Sevr Antlaşması'nı tanımayacak.
Önemi:
•   Güney cephesi kapandı.
•   Hatay'ın kaybıyla Misak-ıMilli'den2. taviz verildi.
•   Suriye sınırı güvenlik altına alındı.
•   Güney illerimizdeki Ermeni meselesi sona erdi.
•   İlk kez bir itilaf devleti Misak-ıMilli'yi ve TBMM'Yİ tanıdı.
•   İtilaf devletleri grubu parçalandı.

KONU 5: BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKOMUTANLIK MEYDAN SAVAŞI26-30 AАUSTOS 1922
Yapılan Hazırlıklar
   Bir yıla yakın hızlı ve gizli olarak savaş hazırlıkları yapıldı.
   Doğu ve güney cephelerinden takviye birlikler getirildi.
   Tekalif-i Milliye Kanunu bütün yurtta uygulandı.
   Orduya taarruz eğitimi verildi.
   Mustafa Kemal Paşa'nın başkomutanlık süresi uzatıldı.
   Türk ordusu 26 Ağustos 1922'de Afyon'dan taarruza geçti.
Sonuçları:
   Yunanlılar büyük bir yenilgiye uğradı.
   2 Eylül'de Uşak 9 Eylül'de İzmir, 11 Eylül'de Bursa düşmandan kurtarıldı.
   Mustafa Kemal Paşa "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir, ileri" sözünü söyledi.
   Yunan başkomutanı esir alındı.
   Kurtuluş Savaşı başarıya ulaştı.
   Kurtuluş Savaşı'nın sıcak savaş dönemi bitti, diplomatik mücadele dönemi başladı.
   Yunanlıların çekilmesi üzerine Türk ordusuyla İngiliz kuvvetleri karşı karşıya geldiler.
   İtilaf devletleri ateşkes teklifinde bulundular.

MUDANYAATEŞKES ANTLAŞMASI 11 EKİM 1922
  Katılan Devletler:
İngiltere - İtalya - Fransa <-> TBMM
   Yunanlılar katılmadı.
   Yunanistan'ıİngiltere temsil etti.
   TBMM'nin temsilcisi ismet Paşa'dır.
Maddeleri
   Türk ve Yunan kuvvetleri arasındaki savaş hali sona erecek
   Doğu Trakya 15 gün içinde Yunanlılarca boşaltılacak ve TBMM'ye teslim edilecek
   TBMM, barış antlaşması imzalanıncaya kadar Doğu Trakya'ya asker göndermeyecek ancak sekiz bin kadar jandarma kuvveti bulundurabilecek
   İstanbul ve Boğazların yönetimi TBMM'ye bırakılacak ancak barış yapılıncaya kadar İtilaf kuvvetleri İstanbul'da kalacak
   Türk kuvvetleri barış yapılıncaya kadar Çanakkale-lzmitçizgisinde bekleyecek
Önemi
   Kurtuluş savaşının silahlı mücadele bölümü sona erdi.
   İstanbul ve Doğu Trakya savaş yapılmadan kurtarıldı.
   Osmanlı devleti hukuken sona erdi.
   Lozan Antlaşması'na zemin hazırlandı.
   İngiltere'de Yunan yanlısıLyod George Hükümeti istifa etti.
   İsmet Paşa'nın prestiji arttı.

KONU 6: MİLLŞ MÜCADELE'NİN SANATA VE EDEBİYATA YANSIMALARI

ROMAN
1)   Halide Edip Adıvar'ın "Türk'ün Ateşle İmtihanı" Ve "Ateşten Gömlek"
2)   Tarık Buğra'nın "Küçük Ağa"
3)   Kemal Tahir'in "Esir Şehrin İnsanları" Ve "Yorgun Savaşçı",
4)   Samim Kocagöz'ün "Kalpaklılar" Ve "Doludizgin",
5)   Aka Gündüz'ün "Dikmen Yıldızı",
6)   Mithat Cemal Kuntay'ın "Üç İstanbul",
7)   Yakup Kadri Karaosmanoğlu'nun "Yaban",
   Turgut Özakman'ın "Şu Çılgın Türkler" Adlı Romanları

ANI
9)   Şevket Süreyya Aydemir'in Yazmış Olduğu Üç Ciltlik "Tek Adam" Dizisi
10)   Falih Rıfkı Atay'ın "Çankaya" Adlı Anıları
11)   Mustafa Kemal'in "Nutuk" Adlı Eseri

ŞİİR
12)   Kemalettin Kamu'nun "Dumlupınar Önünde",
13)   Fazıl Hüsnü Dağlarca'nın "Üç Şehitler Destanı",
14)   Nazım Hikmet'in "Kuvayımilliye Destanı",
15)   Cahit Külebi'nin "Atatürk Kurtuluş Savaşı'nda" Adlı Şiirleri

RESİM â€" HEYKEL
16)   Resim Ve Heykel Sanatçıları "Ruhi Arel", Nejat Çelik, Ali Çelebi, İbrahim Çallı, Zühtü Müridoğlu, Hüseyin Özkan Ve İlhan Kocaman.

DİZİ â€" FİLM
17)   Millet Mücadele, sinemaya ve dizi filmlerine de konu olmuştur. Bu konudaki ilk eserler, Fuat Uzkınay'ın "İstiklal" (1922) ve "Zafer Yolları" (1923) isimli belgesel filmleridir.
18)   Halide dip Adıvar'ın aynı adlı romanından uyarlanan "Ateşten Gömlek" (1923),  senaryo yazarlığını ve yönetmenliğini Muhsin Ertuğrul'un yaptığı Millet Mücadele'yi konu edinen ilk uzun metrajlı filmdir.
19)   "Ankara Postası" (1928),
20)   "Bir Millet Uyanıyor" (1932),
21)   "İstiklal Madalyası" (1948),
22)   "Kalpaklılar" (1959),
23)   "Dağ Başını Duman Almış" (1964),
24)   "Son Osmanlı Yandım Ali" (2006),
25)   "Mustafa" (2008),
26)   "Dersimiz Atatürk" (2009),
27)   "Veda" (2001) ve
28)   "Taş Mektep" (2013) bu konuyu işleyen ya da bu konuya değinen filmlerden bazılarıdır.
29)   Bu konuda dizi filmler de çekilmiştir. Yönetmenliğini Yücel Çakmaklı'nın yaptığı "Küçük Ağa" (1983),
30)   Ziya Öztan'ın "Kurtuluş" (1994) ve
31)   Cafer Özgül'ün "Esir Şehrin İnsanları" (2003) bu eserlerden bazılarıdır.