YERYÜZÜNDE YAŞAM

[PeRi]

KONU: Dört Mevsim


Geniş bir sahada uzun yıllar boyunca (en az 33 yıl) görülen hava olaylarının (sıcaklık, basınç, rüzgar, nemli-lik, yağış vb.) ortalamasına iklim denir.

Hava Durumu: Dar bir alanda, kısa süre içerisinde değişen atmosfer olaylarına hava durumu denir. Hava durumunu inceleyen bilim dalına meteoroloji denir.


Ýklim ve hava durumunun karşılaştırılması;

a)İklim geniş sahalarda (ör. Akdeniz havzası), uzun yıllar boyunca (30-40 yıl) aynı kalan ortalama hava hali iken; hava durumu dar bir alanda (ör.İstanbul-Kadıköy), kısa sürede (bir iki saat) değişen hava olaylarıdır.

b)İklimde bir kararlılık söz konusu iken, hava durumu gün ve saat içerisinde değişme gösterir.

Türkiye'de çok çeşitli iklimler görülür.İklim çeşitlili­ğine sebep olan faktörler şunlardır:

1- Denize göre konum (Üç tarafının denizlerle çevrili olması)

2- Yükseltisinin fazla olması

3- Enlem (ılıman iklim kuşağında bulunması)

4- Yer şekillerinin çeşitlilik göstermesi

5- Kuzeyinde ve güneyinde dağların denize para­lel uzanması

1) Enlemin etkisi: Türkiye bulunduğu konumdan dolayı kışın kutuplardan gelen soğuk hava kütlelerinin, yazın da sıcak kuşaktan gelen sıcak hava kütlelerinin etkisindedir. Ayrıca güneş ışınlarının düşme açısında yıl boyunca büyük farklar vardır. Bunun sonucu olarak yıllık sıcaklık farkı da fazladır.

2) Yer şekilleri (Yükselti, dağların uzanış doğrultusu ve bakı): Yurdumuzun kuzeyinde ve güneyinde dağlar kıyıya paralel uzandığından kıyı ile iç kesim arasında buralarda iklim farklılığı fazladır. Ege bölgesinde ise dağlar kıyıya dik uzandığından farklılık azdır.

Yükseltinin etkisiyle sıcaklık Türkiye'de batıdan doğuya doğru azalır.
Bakı etkisinden dolayı dağlarımızın güneye bakan yamaçları bütün yıl kuzey yamaçlarına göre daha sıcaktır.
Not: Türkiye'de aynı tarihlerde farklı mevsim özellikleri yaşanabilmektedir. Bunun sebebi; yer şekillerinin çeşitlilik göstermesidir.
3) Denize göre konum: Kıyı bölgelerde nem fazla olduğunda buralarda kışlar ılık, yağışlar fazla ve sıcaklık farkları azdır.
4) Rüzgarların esme yönü: Türkiye'ye kuzeyden gelen rüzgarlar sıcaklığı düşürürken, güneyden gelenler sıcaklığı artırır (enlem etkisinden dolayı).
                    (ALINTIDIR)