Yunan Medeniyeti

[Sosyal Bilgiler1]

YUNAN MEDENÝYETÝ: Yunan medeniyeti, Akalar, Dorlar ve yerli halkın kaynaşması sonucunda ortaya çıkmıştır. MÖ. 1200'lerde Ege Göçleri meydana gelmiş ve Yunanistan'a gelen Dorlar, burada yaşayan Akaların şehirlerini yakıp yıkmış ve onları Anadolu'ya kaçmaya mecbur etmiştir. Akalar, Batı Anadolu'daİyon adını alarak yaşamlarını sürdürmüşlerdir.

SÝYASÝ YAPI: Dorlar, Yunanistan'a hakim olunca Polis adı verilen şehir devletleri halinde yaşamaya başlamışlardır. Atina, Isparta (Sparta), Korint ve Larissa en önemli şehir devletleridir. Yunan şehir devletleri önceleri krallar tarafından yönetiliyordu. Ancak bu krallar bir işi yapmakla görevlendirilmiş sıradan memurlar gibiydi. Sonraları krallara devlet işlerinde yardıma olan asiller kralları ortadan kaldırarak asillerin yönetici olduğu Oligarşik  yönetim dönemini başlattılar. Yunan şehir devletleri krallık ve oligarşiden başka çeşitli dönemlerde Tiranların  yönetime hakim oldukları görülmüştür. Yunan şehir devletleri bu aşamalardan sonra ilkel bir demokrasi uygulamaya başlamışlar ve Cumhuriyet yönetimine geçmişlerdir. Ancak bugünkü demokrasilerden farklı olarak Yunan demokrasisinde sadece soyluların seçme ve seçilme hakkı vardır. Yunan şehir devletleri bağımsızlıklarına çok düşkün oldukları için siyasi bir birlik kuramamışlardır. MÖ. IV. Yüzyıl'da Makedon krallığının hakimiyetine girmişlerdir.
EKONOMÝK YAPI: Bu şehir devletleri bölgenin dağlık yapısından, tarıma elverişli arazilerin azlığından dolayı deniz ticaretine ve koloniciliğe yönelmişlerdir. Yunan kolonileri Fenikelilerde olduğu gibi sadece ticari amaca dayanmaz. Yunan kolonileri yurt amaçlı olarak da kurulmuştur, kolonilere yerleşenler buraları vatan olarak görmüşlerdir. Deniz ticaretinin yanında bağcılıkta yapmışlar, şaraplık üzüm ve zeytin yetiştirmişlerdir.

SOSYAL Y AŞAM: Yunanlılarda halk; Aristokratlar , Tüccarlar ve Küçük toprak sahipleri ve Köleler olmak üzere üç sınıfa ayrılıyordu. Aristokratlar toprak gelirlerini kullanarak ülke yönetiminde söz sahibi olmuşlardır. Tüccarlar da zamanla ticaret sayesinde servet sahibi olmuş ve yönetimde birtakım haklara sahip o1muşlardır. Küçük toprak sahibi diye bahsedilen kişiler ise Köylülerdir. Köleler ise hiçbir hakka sahip değildi ve alınıp satılabilirdi.
DÝN:  Yunanlılar çok tanrılı bir inanca sahipti. Tanrılarını insan şeklinde tasvir ederlerdi. Önemli tanrıları şunlardır, Zeus (tanrıların babası), Afrodit(güzellik tanrıçası), ApolIon (aydınlık tanrısı). Tanrılarının, Yunanistan'ın en yüksek dağı olan Olimpos'da oturduklarına inanırlardı. MÖ. 776'da tanrı Zeus adına ilk kez Olimpiyat denilen spor yarışmaları düzenlenmiş ve bundan sonra her dört yılda bir bu yarışmalar tekrarlanmıştır. Olimpiyatların yapılması siyasi birlikten yoksun olan Yunan şehir devletlerinde kültürel birliğin oluşmasını sağlamıştır. Şehir devletlerinde inanç özgürlüğü olduğu için rahipler önemli bir güce sahip olamamış din işlerini yürüten sıradan memurlar olarak kalmışlardır.

YAZIDÝL VE EDEBÝYAT:  Yunanlılar, Fenikelilerden aldıkları alfabeyi geliştirerek kullanmışlardır. Destanlara büyük önem vermişlerdir. Bu destanlar içerisinde Homeros'unİlyada ve Odise destanları en eskisi ve en önemlisidir.İlyada destanında; Akaların Çanakkale boğazına hakim olabilmek için Truvalılara karşı yaptıkları sefer anlatılmaktadır. Odise destanında ise Tanrılar tarafından arkadaşlarıyla birlikte cezalandırılanı ve denizlerde kaybolan kurnaz kral Odise'nin eve dönüş maceraları anlatılır. Ayrıca komedi piyesleri hazırlanmış, ünlü şairler yetişmiştir.

Felsefe, tarih, tıp, edebiyat, geometri ve matematik gibi birçok bilimde önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Yunanlı Heredot dokuz tarih kitabi hazırlamış ve tarihin babası olarak anılmaya başlanmıştır. Yine tarihçi Tukidides olayları neden-sonuç ilişkisi- içerisinde inceleyerek bilimsel siyasi tarihin öncüsü olmuştur.