Bir olayın çok yönlülüğü ve boyutluluğu, olgu, görüş, genelge, kavram

[Sosyal Bilgiler1]

Dünya'da ve çevremizde meydana gelen hiçbir olay tek boyutlu, tek yönlü değildir. Hem Dünya'da hem de çevremizde meydana gelen her olay yaşamın birçok alanını etkiler. Yaşadığımız olayın sadece kendimizi ilgilendirdiğini düşünmek de doğru değildir. Birçok olay bizimle birlikte annemizi, babamızı, kardeşlerimizi, akrabalarımızı ve arkadaşlarımızı da etkilemektedir. Hastalandığımızda sadece kendimiz değil yakın çevremiz de bu durumdan zarar görür. Bu durumu biraz daha genele yayacak olursak 17 Ağustos 1999'da Gölcük (Kocaeli/Ýzmit) merkezli deprem sadeceİzmit'i değil beraberinde Marmara bölgesini dolayısıyla aynı zamanda tüm Türkiye'yi, hatta tüm Dünya'yı etkilemiştir.
Etkileme-etkilenme durumunu sadece varlık boyutunda da düşünmek doğru değildir. Meydana gelen olaylar aynı zamanda içerik açısından da değişik boyutlar, yönler ortaya çıkarabilirler. Olaylar beraberlerinde sosyal, siyasal, ekonomik, kültürel, dinsel gibi değişik yönlerden de etkilenmeleri beraberlerinde ortaya çıkarabilirler.
Örnek: Mahallemize açılan yeni bir okul sadece bizi değil, aynı zamanda bütün mahalleyi, şehrimizi ve ülkemizi etkiler. Bunun yanı sıra o çevrede eğitimi (kültürel yönden)etkiler, orada iş kollarının gelişmesini sağlar (ekonomik yönden), insani ilişkiler yönünden insanların yaşamını da etkiler (sosyal yönden).

OLGU: Kolayca anlaşılabilir, kanıtlanabilir ve bilimsel verilere dayanan bilgidir. Olgu kişiden kişiye değişmez.
Örnekler: Türkiye'nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'tür.
Türkiye'nin başkenti Ankara'dır.İnsan canlı bir varlıktır.
Adana Akdeniz bölgesindedir.

GÖRÜŞ: Kişiden kişiye değişen ve insanların kendi düşüncelerini yansıtan bilgidir.
Örnekler: En çalışkan insanlar Türklerdir.
Dünya'nın en güzel kenti Adana'dır.
Sarı en hoş renktir.

Olgu ve Görüş Arasındaki Farklar:
OLGU   GÖRÜŞ
        Herkes tarafından kabul edilir.   Herkes tarafından kabul edilmez.
        Kesinlik belirtir.   Kesinlik belirtmez.
        Herkese göre aynıdır.   Kişiden kişiye değişir.
        Doğruluğu tartışılmaz.   Doğruluğu tartışılır.
        Bence, sence gibi sözcükler içermez.   Bence, sence gibi sözcükler içerir.
         
KAVRAM: Basit bir fikri veya gerçeği veya bir grup şeyi soyutlayarak ifade eden terim. Bir nesnenin veya düşüncenin zihinden soyut ve genel tasarımıdır.
Örnekler: Sarı, kırmızı, mavi..... bunların hepsini "renk " olarak ifade ederiz. Renk kavramdır.
Bir sınıfta Öğrenciler Ali, Ayşe vs. Hepsini birden  "öğrenci" olarak ifade ederiz. Öğrenci kavramdır.
Yürümek, koşmak, oturmak kelimelerinin kavramı ise "hareket"tir.
Matbaa – Kağıt, Makineleşme -İşsizlik

GENELLEME: Olgu ve kavramlardan daha kapsamlı bilgiler elde etmektir. Kavramlar arasındaki ilişkiyi yorumlayan bir düşüncedir.
Örnekler: Erkekler futbol oynamayı severler.
Kızlar pembe renkli elbiselerden çok hoşlanırlar.
Akdeniz bölgesinde yağmurlar kışın yağar.

[PeRi]

sağolunn