OSMANLI'YI KURTARMA AKIMLARI
1- Osmanlıcılık: Ülkede yaşayan herkesin din farkı gözetilmeden eşit tutulması halinde devletin dağılmaktan kurtulacağını savunan düşünce akımıdır.
Meşrutiyet'i ilan ettirmek için Selanik'te örgütlendiler. Sonuçta 1908 de İkinci Abdülhamit'e meşrutiyet'i ilan ettirdiler.
2- İslamcılık: Bütün Müslümanların halife egemenliği altında toplanmasını amaçlayan düşünce akımıdır.
3- Batıcılık: Osmanlı'nın kurtuluşunun tek yolunun batıya ayak uydurmak olduğunu belirten düşünce akımıdır.
4- Türkçülük (Turancılık): Bütün Türkleri tek bir devlet ve bayrak altında toplamak isteyen düşünce akımıdır.
NOT: Yukarıdaki düşünce akımlarının hiçbiri Osmanlı devletini içinde bulunduğu kötü durumdan kurtaramamıştır. Sadece Türkçülük fikri Kurtuluş Savaşının kazanılmasında etkili olmuştur.
Meşrutiyet: Padişahla birlikte, padişahın seçtiği (Ayan Meclisi) ve halkın seçtiği (Mebusan Meclisi) meclislerin yer aldığı yönetim biçimine meşrutiyet denir.
Mustafa Karakuş