Yeniliklerle Osmanlı devleti ders notu

[soscu]

OSMANLI DEVLETÝNDE YENÝLÝK (ISLAHAT) HAREKETLERÝ:
Osmanlı Devleti  18.yy'dan itibaren Avrupa'nın gerisinde kaldığını anlamış ve batı tarzında yenilikler yapmaya başlamıştır. ıslahat =yenilik anlamına gelir. Osmanlı devletinde yenilik hareketleri şu alanlarda olmuştur: *yönetim, *ordu, *eğitim, *ekonomi, *kültür.  Osmanlı devletinde yenilik hareketleri şu padişah dönemlerinde olmuştur :
III.SELÝM DÖNEMÝ:  Bu dönemde yapılan yenilik hareketlerinin genel adı  NÝZAM-I CEDÝT'TÝR. III. selim dönemindeki bazı yenilikler şunlardır :
* Avrupa'da  sürekli  elçilikler kuruldu.    *kara mühendishanesi kuruldu.(mühendishane-i berr-i hümayun)              *yerli malı ürünler kullanılması teşvik edildi.
* NÝZAM-I CEDÝT adlı ordu kuruldu.   * nizam-ı cedit ordusunun ihtiyaçları içinİRAD-I CEDÝT   hazinesi  oluşturuldu.
Not:  III. Selim dönemi Kabakçı Mustafa ayaklanması ile sona erdi.(1807)
II. MAHMUT   DÖNEMÝ  YENÝLÝKLERÝ:
ASKERÝ ALANDA   YÖNETÝM ALANINDA   EÐÝTÝM-KÜLTÜR ALANINDA

•   1826- YENÝÇERÝ OCAÐI kaldırıldı. Devlet otoritesine karşı koyan yeniçeri ocağının kaldırılmasıyla padişah otoritesi güçlendi.
•   Yeniçeri ocağı yerine ASAKÝR-Ý MANSURE-Ý MUHAMMEDÝYE adlı ordu kuruldu.
•   Orduya subay yetiştirmek için: HARP OKULU açıldı.
•   Ordunun doktor ihtiyacı için: TIBBÝYE açıldı.   *Divan kaldırıldı yerine NAZIRLIKLAR(BAKANLIKLAR) kuruldu.
*tımar sistemi kaldırıldı yerine devlet memurlarına maaş bağlandı.
*Askeri amaçlı ilk nüfus sayımı yapıldı.
*POSTA VE POLÝS teşkilatı kuruldu.
*Devletin aldığı kararları yayımlamak için  ilk resmi gazete  TAKVÝM-Ý VEKAY-Ý çıkarıldı.
*devlet memurlarına ceket, pantolon, fes giyme zorunluluğu getirildi.
*divan-ı ahkam-ı  adliye adlı yardımcı danışma meclisi kuruldu.   
*Ýstanbul'da ilköğretim zorunlu hale getirildi.
*Avrupa-i tarzda okullar açılmış ve Avrupa'ya öğrenciler gönderilmiştir.
*medreselerin yanında batılı tarzında eğitim veren okullar açıldı.
*ortaokul düzeyinde olan RÜŞTÝYELER açıldı.
NOT: II. Mahmut döneminde ayrıca ekonomik gelişme için yerli malı kullanımı teşvik edilmiş; kumaş ve deri atölyeleri açılmıştır.

ABDÜLMECÝT DÖNEMÝ YENÝLÝK HAREKETLERÝ:
       Abdülmecit   dönemindeki en önemli yenilikler TANZÝMAT VE ISLAHAT FERMANLARI'NIN yayımlanmasıdır. Bu fermanların yayınlama nedenleri şunlardır:
*Avrupalı   Devletlerin  Osmanlı devletinin içişlerine karışmasını önlemek      *Osmanlı devletinde yaşayan tüm halkların haklarını korumak   *Osmanlı devletinin parçalanmasını önlemek.
TANZÝMAT FERMANI(GÜLHANE HATT-I HÜMAYUNU)
YAYINLANMA TARÝHÝ:   1839 (Mustafa reşit paşa tarafından hazırlandı)   ISLAHAT FERMANI
YAYINLANMA TARÝHÝ:    1856
ÖNEMLÝ MADDELERÝ:
*Herkes kanunlar önünde eşittir.
*Tüm  Osmanlı halkının ırz, namus,mal ve can  güvenliği devletin güvencesi altına alınacaktır.
*Herkesten gelirine göre vergi alınacaktır.
*Herkes mal ve mülk hakkına sahiptir; bunları miras bırakabilir.
*Mahkemeler herkese açık olacak; kimse yargılanmadan cezalandırılmayacaktır.   ÖNEMLÝ MADDELERÝ:
*Azınlıklara din ve mezhep özgürlüğü tanınacak, kilise ve okul açmalarına izin verilecek.
*Gayrimüslimleri(Müslüman olmayan) küçük düşürecek ifadeler kullanılmayacak.
*Gayrimüslimlerde Müslümanlar gibi devlet memuru olabilecek.
*Azınlıklar askerlik hizmetlerini bedelli olarak yapabileceklerdir.
TANZÝMAT FERMANIN ÖNEMÝ:
*Bu ferman ile padişah ilk kez kanun gücünün üstünlüğünü kabul etmiştir. hukukun üstünlüğü ilkesi kabul edilmiştir. Bu ferman anayasacılık hareketlerinin ilk adımı sayılır.
*can ve mal güvenliği, mülkiyet hakkı   yasal güvence altına alındı.
*Bu dönemde batılı aydın ve devlet adamları yetişmiştir.
*Avrupa hukuk kurallarına göre yargılama yapan mahkemeler kuruldu.
*Osmanlı devleti Tanzimat ile birlikte batılılaşma yönünde önemli bir adım attı.   ISLAHAT FERMANININ ÖNEMÝ:

*Bu ferman ile daha çok gayrimüslimlerin yani Hristiyan, Yahudi gibi azınlıkların hakları düzenlenmiştir.
*Azınlıklara devlet memuru olma hakkı verilmiştir.
*Azınlıklara   verilen  geniş haklar Müslüman halkın tepkisini çekmiştir.