Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Siyasi ve Sosyal Hayatı Etkileyen Başlıca F

[velikz]

   Osmanlı Devleti’nin Son Dönemlerinde Siyasi ve Sosyal Hayatı Etkileyen Başlıca Fikir Akımlar
   Ümmetçilik (Ýslamcılık- Panislamizm)
Fransızİhtilali’nin etkisi ile Balkanlarda ortaya çıkan ayrılıkçı fikirler Osmanlı aydınları arasında yeni anlayışlara neden oldu. Bu kişilerİslamcılık, Batıcılık, Türkçülük ve Osmanlıcılık gibi fikir akımlarına yöneldiler.
   Bu görüştekiler, bütün Müslümanların halifenin etrafında birleşmesiyle devletin kurtarılabileceğini savundular.
   Bu düşünce özellikle II. Abdülhamit döneminde devlet politikası olarak uygulanmıştır.
Uyarı: 1. Dünya Savaşı’nda Arap liderlerininİngilizlerle işbirliği yapması sonucunda ümmetçilik düşüncesinin imparatorluğu ayakta tutmak için yeterli olmayacağı anlaşılmıştır.

   Türkçülük
   Bu düşüncenin sahipleri Türk milliyetçiğinin devlet yönetiminde daha etkin bir şekilde uygulanmasını savundular.
   Dünyadaki bütün Türklerin bir yönetim altında toplanmasını ve Türkleri milli bir duygu ile bilinçlendirmeyi amaçlayan düşünce akımıdır.
   1. Balkan Savaşı sonrasında Osmanlı devlet yönetiminde etkili hale gelmiştir.
   Bu düşüncenin savunucuları öncelikle Rus hâkimiyeti altında Türkler olmuştur.
   Yusuf Akçura,İsmail Gaspıralı, Ziya Gökalp, Enver Paşa bu düşüncenin önemli savunucularıdır.
Uyarı: Türkçülük akımı içerisindeki bütün Türklerin birleştirilmesi düşüncesi de “ Turancılık” olarak isimlendirilir. Ancak Sarıkamış Harekatı’nın başarısız olması Turancılık düşüncesinin gerçekleştirilmesini engellemiştir.

   Osmanlıcılık
   Osmanlı sınırları içerisinde yaşayan herkesi, hiçbir ayrım yapmadan Osmanlı vatandaşı olarak kabul eden düşünce akımıdır.
   Tanzimat Fermanı ve Islahat Fermanı’nın yayımlanması Osmanlıcılık akımını destekleyen adımlardır.
   Milliyetçilik isyanlarının devam etmesi nedeniyle Osmanlıcılık akımı da geçerliliğini yitirmiştir.

   Batıcılık
   Devletin kurtuluşunu Batılı olmakta gören düşünce akımıdır.
   Çağın fikir ve ihtiyaçlarına uygun medeni bir millet ve devlet haline gelinmelidir.
   Batıcılık fikri, Tanzimat döneminde yoğunlaşsa da Lale Devri’nden itibaren etkili olduğu söylenebilir.
   En önemli temsilcileri Tevfik Fikret, Abdullah Cevdet, Celal Nuri’dir.
Uyarı: Bu akımların ortak amacı, devleti içinde bulunduğu kötü durumdan kurtarmak olsa da hiçbiri Osmanlı Devleti’ni dağılmaktan kurtaramamıştır.