Bulmaca Kullanımı
İlköğretim Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler derslerindeki kavramların öğretiminde uygulanabilecek yöntemlerden bir diğeri de ‘Bulmaca Kullanımı’dır. Bu yöntemi uygulayabilmek için öğretmen önce kavramların listesini belirlemelidir. Daha sonra bu kavramları, kavram bulmacası içine gizlemelidir. Kavramların yerleştirilmesinde, klasik bulmacalarda olduğu gibi soldan sağa, yukarıdan aşağıya sıralama sistemi takip edilebilir. Bulmaca ile gerçekleştirilecek etkinlikti işbirlikli öğrenme grupları ile sürdürülebilecektir (Taşlı, 2005). Böylece hem ^iıiikli hem de aktif öğrenme uygulanmış olduğu için, yaparak ve yaşayarak öğrenme süreci de gerçekleşmiş olacaktır.
Bulmaca ile yapılacak kavram öğretiminde aşağıdaki aşamaların takip edilmesi gerekmektedir.
• Öğrenciler öncelikle işbirlikli öğrenme gruplarına ayrılmalıdır. Bunun için çoklu zekâ kuramı dikkate alınarak, farklı özellikteki çocuklardan grup oluşturmaya dikkat edilmelidir.
• Bulmacada geçen kavramların içinde yer aldığı bir ön testle, öğrencilerin bilgi düzeyleri belirlenip, bireysel notlar grup puanına dönüştürülmelidir.
• Grupları bağımsız olarak çalıştırarak, kendilerine verilen süre içinde bulmaca içindeki kavramların bulunması sağlanmalıdır.
• Öğrencilerin ihtiyaç hissetmesi halinde, ilgili kaynaklardan faydalanılmasına izin verilmelidir.
• Öğretmen yukarıdaki aşamalar gerçekleştirildikten sonra, bulmacada geçen kavramları dikkate alarak son test uygulamalıdır.
• Bireysel notları grup puanına dönüştürerek, gruplar arasında başarı sıralaması yapılmalıdır. Ön test ile son test arasında anlamlı bir fark olup olmadığı istatistiksel olarak belirlenmelidir.
Bu aşamaların gerçekleşmesi esnasında öğrencilerin şunları yapmış olma-rekmektedir (Taşlı, 2005: 177):
• Bulmacadaki kavramlar bulunmuş olmalıdır.
• Kavramların tanımları araştırılmış olmalıdır.
• Kavramlara ait belirleyici özellikler yazılmalıdır.
• Kavramlara ait belirleyici olmayan özellikler yazılmış olmalıdır.
• Kavramlara ait somut birer örnek yazılmalıdır.