Deontolojik Kuram Nedir?

Deontolojik Kuram Nedir?

Deontolojik kuram, ahlak felsefesinde şöyle bişe: “Doğru olanı yap, başka şeye bakma.” Yani bi eylemin doğru mu yanlış mı olduğuna karar verirken, sonuçlarına değil, eylemin kendisine odaklanıyosun. Mesela, “Yalan söylemek yanlıştır,” der, nokta. Diyelim yalan söyledin ve sonuçta iyi bişi oldu, yine de yanlışsın. Kurallar var, o kurallara uyacan, başka çaren yok.
Bu fikri bulan adam, Kant diye bi filozof. Kant demiş ki: “Eylemlerini öyle yap ki, herkesin uymasını isteyebileceğin bi kural haline gelsin.” Yani düşün bak, “Ben şunu yaparsam, herkes yapsın mı isterdim?” Mesela, “Yalan söylesem, herkes yalan söylesin mi?” Hayır, istemezsin. O zaman yalan söyleme. Basit ama baya katı bi mantık.

Bunu Nası Anlarsın, Mesela Sınavda?

Sınavda falan karşına çıkarsa, deontolojik kuramı tanımak için şunlara dikkat et:
Kurallar Önemli: “Her durumda geçerli” bi kuraldan bahsediyosa, mesela “Ne olursa olsun dürüst ol,” diyosa, bu deontolojik olabilir.
Sonuçları Takmaz: Eylemin sonucu güzel bile olsa, kurala uymadıysan yanlış der. “Yalan söyledim ama hayat kurtardım,” desen, “Yok, yalan yanlış,” der.
Görev Vurgusu: “Bu benim görevim,” ya da “Bunu yapmam gerekir,” gibi şeyler varsa, deontolojik kurama yakınsın.
Esneklik Yok: Duruma göre değişmez. Kural neyse odur, “Bi bakalım duruma,” demez.
Bi Örnek Verelim
Diyelim sınavda şöyle bi soru var: “Arkadaşını kurtarmak için yalan söylüyosun, bu doğru mu?” Deontolojik kuram net cevap verir: “Yalan söylemek yanlıştır, arkadaşını kurtarsan bile yanlış.” Ama başka bi kuram, mesela teleolojik, “Sonuç iyi, o zaman tamam,” derdi. Deontolojik kuramda sonuçlar重要的 değil, eylemin kendisi önemli.
Kısa Bi Özet
Kısaca şöyle: Deontolojik kuram, kurallara bağlı bi ahlak anlayışı. “Ne olursa olsun kurala uy,” der. Sınavda “Sonuç önemli değil, kurala bak,” gibi bişi görürsen, işte bu o. Katı ama net bi yaklaşım.
Umarım kafana yatmıştır, bişi sorarsan yaz, burdayım! Bol şans, yırtarsın umarım!