Bireyi tanıma teknikleri kpss ders notu

BÎREYİ TANIMA TEKNÎKLERİ

Bireyin tanınması gereken yönleri;

1. Yetenekler

2. İlgiler _s

3. Kişilik

4. Benlik

5. Sağlık

6. Başarı

7. Sosyal Destek sistemi

Yetenek; Bir işi ya da aktiviteyi ustalıkla yapabilme gücü

İlgi; Bireyin bir uğraştan hoşlanıp hoşlanmama derecesi

Kişilik; Bireyin ilgileri, yetenekleri, mizacı duygusallığı, alışkanlıkları, tavırları, işbirljği gücü gibi çok sayıda özelliğin dinamik örgüsüdür. Bir diğer deyişle Bireyin süreklilik arzeden özellikleri bütünüdür.

Algı; Bireyin kendini nasıl gördüğüdür. Birey kendini yüzlerce sıfatla değerlendirebilir. Bazılan olumlu, bazılan olumsuz olabilir. Örnek; “Zeki biriyim ama insan ilişkilerim kötü” gibi. Öğrencinin geliştirdiği benlik algısı onun ruh sağlığı, meslek seçimi ve okul başansı ile anlamlı olarak ilişkilidir. Beklenen, her bireyin kendini çeşitli yönleriyle daha çok olumlu olarak algılamasıdır.

Sağlık; Beden sağlığıdır. Başanyı etkileyen önemli bir özelliktir.

Başarı; Başarı durumu geçmiş ve şimdi olmak üzere bilinmelidir.

Bireyin zihinsel, duygusal ve sosyal yönlerden bir bütün olarak gelişmesini sağlamak, uyum sorun-larının çözümüne yardımcı olmak, eğitsel ve mesleki olarak doğru karar vermesine destek olmak işin öncelikle bireyi iyi tanımak gerekir Bireyi tanımada amaç bireyin kendine has

özelliklerini ortaya çıkararak, sürekli gelişimi ve uyumunu sağlamaktır.

arak evrendeki kişi sayısı kadar da kişilik bulunduğu bilinmektedir. Bireyin kişiliği, çok sayıdaki bireysel ve farklı özelliklerden oluşan karmaşık ve dinamik bir bütündür.

Bireyin tanınması için, bireylerin ilgj ve yetenekleri, başarı ve başarısızlıkları, kişisel ve sosyal uyum sorunları, zayıf ve güçlü yönleri, değer yargılan, yetiştikleri çevrenin geliştirici ve engelleyici etkileri gibi pek çok özelliklerinin aynntılı olarak bilinmesi gerekir

Bireyi tanımada kullanılan tekniklerin uygulanmasının bir amaç değil araç olduğu unutulmamalıdır. Asıl amaç kişinin kendisini tanımasına yardımcı olmaktır. Bir diğer önemli nokta bu tekniklerin, uygulanan tekniğin özellikleri, sonuçların yorumlanması ve bireyi tanımada göz önüne alınacak ilkeleri bilen alanın uzmanı kişilerce uygulanması gerekliliğidir. Tek bir tekniği kullanarak bireyi bütün yönleri ile tanımak mümkün değildir. Her tekniğin ayrı bir amacı vardır. Dolayısıyla teknikleri kullanmadan önce bireyin hangi yönü hakkmda bilgi edinilmek istendiği ortaya konmalıdır.

Sonuçlar bireyin kendini daha iyi tanıması amacıyla kullanılmayacaksa bu teknikleri uygulamaya gerek yoktur.

2. Psikolojik danışma ve rehberlikte uygulanacak test ve test dışı tekniklerin geçerli ve güvenilir ölçme araçları olmasına özen gösterilmelidir. Araçların geçerlik ve güvenirlik özellikleri ne kadar İyi olursa olsun bireyi tanımada tek bir teknikle bilgi toplamak yeterli olmadığından eldeki bilgilerle başka tekniklerle toplanan bilgiler birleştirilmeli ve birlikte ele alınmalıdır. Birey sürekli değişen bir varlıktır. Bu nedenle bireyi tanımada kullanılan tekniklerin uygulamasında süreklilik olmalıdır. Olay kaydı (anekdot)

3. Derecelendirme ölçekleri

4. Oyun terapisi

5. Vak’a incelemesi
II.Kendini anlatma teknikleri

1. Anket

2. Görüşme

3. Otobiyografi

4. Problem tarama listeleri

5. Psikodrama

6. Arzu listeleri
IILSosyometrik teknikler

1. Sosyometri

2. Kimdir bu?

3. Sosyodrama

TESTLER

Testler, bireylerin ilgileri, yetenekleri, kişilik özellikleri, uyumları, tutumlan vb. psikolojik özellikleri hakkında bilgi toplamaya yarayan ölçme araçlarıdır.

Testlerde, bireyin ölçülmek istenen niteliğine
ilişkin davranış ifadeleri veya sorular bulunur.
Bireylerin bu uyarıcılara verdikleri cevaplar
değerlendirilerek yorumlanır.Testler

profesyonel kişilerce uygulanmalıdır

1. Yetenek testleri

Maksimum performansı ölçen testlerdir. Bireylerin zihinsel ve akademik yeteneklerini saptamak amacıyla kullanılır. Çoğu araştırmacıya göre zeka bir yetenektir. Yetenek testleri;

a) Genel Yetenek Testleri: Bireyin her çeşit
performansı ve davranışı için gerekli olan
genel güce verilen isimdir. Bireyin geleceğe
yönelik başansını yordamak amacıyla da
kullanılmaktadır.

Stanford-Binet Zeka Testi

Thurstone Temel Kabiliyetler Testi

(TKT)

VVechsler Zeka Testi

b) Öze Yetenek Testleri: Bireyin bazı özel
alanlardaki başarısı için gerekli güçtür.
Daha çok özel sanatlarda yetenekli olan
bireyleri teşhis ve seçme, yerleştirme

Bireyi tanıma teknikleri testler ve test dışı teknikler olarak sınıflanmaktadır.

A. Testler

1. Yetenek testleri

2. İlgi Envanterleri
Kişilik Envanterleri
Tutum Envanterleri
Başarı testleri

B. Test dışı teknikler

I.Gözleme dayalı teknikler 1. Gözlem

amacıyla kullanılmaktadır. Örnek; mekanik,
resim, müzik

• Farklı Yetenekler Testi

2. İlgi Envanterleri, Envanterler

Bireyin kişilik, ilgi ve tutumları ile ilgili tipik davranışlan ölçen araçlardır. Envanterler “kendini anlatma” yaklaşımına sahiptir.

Envanterler içinde ilgi, envanterleri sayılabilir.

İlgi envanterleri ise; Bireylerin hoşlandıkları ve hoşlanmadıkları alanlan belirleyerek mesleki ve eğitsel konularda uygun kararlar vermelerini sağlamak amacıyla kullanılır.

• Kuder İlgi Alanları Tercihi Envanteri

• Akademik Benlik Kavramı Ölçeği (Yetenek ve
ilgiyi ölçer. İlköğretim 8. sınıfta kullanılması
uygundur)

• Kendini Değerlendirme Envanteri (Lise I. Sınıf
düzeyinde Yetenek, ilgi ve değerleri ölçer

• Strong Meslekî İlgi testi

• Bildemer (Bilgisayar destekü meslek tercih
programı)

Kişinin sevdiği, ilgi duyduğu ve sevmediği nesne ve etkinlikleri tanımak için uygulanan, çoğunlukla da akademik ve mesleki eğilimleri saptamaya yarayan testlere ilgi testleri (ilgi envanterleri) denir Kişinin bir alanda başarılı olması o işin gerektirdiği yeteneklere sahip olması yanında işe ilgi duymasmı da gerektirir.

Yetenek ve ilgilerine uygun alanlarda etkinlik gösteren bireylerin daha başarılı oldukları gözlenmektedir.

3. Kişilik Envanterlerî

Bireyin kişilik özellikleri hakkında bilgi toplamak amacıyla kullanılır. Kişilik bireyin doğuştan getirdiği ve sonradan edindiği tüm özelliklerinin etkileşiminin oluşturduğu bir bütündür.

Bireyin genel ve özel zihinsel yetenekleri, fıziksel Özellikleri, ilgi, tutum, alışkanlık, ihtiyaç ve uyum düzeyi gibi özeliklerinin hepsi kişiliği meydana getiren yapılardır. Kişiliğin bu karmaşıklığı ölçülmesini güç kılmaktadır. Kişilik testlerini uygulamak, değerlendirmek ve yorumlamak ölçme teknikleri ve psikoloji konularında yeterli eğitimi almış uzman kişilerce yapılmalıdır.

• Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri

• Edvvards Kişilik Envanteri

• Hacettepe Kişilik Envanteri

• Rorschach Mürekkep Lekeleri Testi

• Good Enough Resim Çizme Testi.

4. Tutum Envanterleri

Tutum, bireyin bir şeye yönelik olarak hoşlanıp-hoşlanmama, değer verip-vermeme şeklinde