Batı Cephesi
* Kuvayı milliye nedir? Ortaya çıkışını sağlayan etkenler nelerdir? Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar ve Sonuçları
Memleketlerinin kurtuluşu için silahlı mücadeleye girişen gönüllü-vatansever insanlardan oluşan birliklerdir.
Ortaya çıkışı işgaller karşısında İstanbul hükümetinin sessiz kalması ve Türk ordusunun terhis edilmesi etkilidir. Ayrıca azınlık çetelerinin Türklere yönelik saldırıları, İzmir’in Yunanlılarca işgali de çok etkilidir. Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar ve Sonuçları
Kuvayı milliye’nin kesin başarıya ulaşması mümkün değildi. Kuvayımilliye’nin kaldırılıp yerine Düzenli ordunun kurulması zorunlu olacaktır. Çünkü:
* Düşmanı ülkeden atabilecek yada işgalleri durdurabilecek güç ve kabiliyete sahip değillerdi. Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar ve Sonuçları
* Kuvayı milliye birliklerinin, askerlik bilgi ve tekniğinden uzak olmaları
* Kuvayı milliye birliklerinin, silah ve cephane yönünden yetersiz olmaları
* Belli bir merkezden emir almadıkları için askeri disiplinden uzak olmaları
* Bazı Kuvayı milliye birliklerinin keyfi davranışları, kendilerine yardımcı olmayan kişileri cezalandırmaları nedeniyle halkı milli mücadeleden soğutması…
* Karşımızda silah-cephane ve asker sayısı bizden daha üstün olan düzenli Yunan ordusu vardı.
* TBMM açıldıktan sonra ülkede devlet otoritesinin kurulmasının zorunlu hale gelmesi.
Efelik geleneğinden gelen, emir-disiplin altına girmek istemeyen Çerkez Ethem ve Demirci Mehmet Efe çeteleri isyan etseler de, düzenli ordu karşısında başarısız oldular. I. İnönü Savaşı’na dek Kuvayı milliye birlikleri, düzenli ordu çatısı altında birleştirildi. Ancak Kuvayımilliye ruhu, Kurtuluş savaşının sonuna kadar yaşamıştır.
Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar ve Sonuçları
Kuvayımilliye’nin milli mücadeleye katkıları;
Düşman ilerleyişini durduramadılar ama yavaşlatmışlardır böylece düzenli ordunun kurulması için zaman kazandırmışlardır.
TBMM’yi isyanlar karşısında, Türk halkını Azınlık çeteleri karşısında korudular.
Milli bilincin uyanmasını ve halkın direnme gücünü artırmışlardır.
Batı Cephesi; Kurtuluş Savaşı’nın kaderini belirleyen, en büyük savaşların yapıldığı cephedir. Cephede hangi savaşların yapıldığını kronolojik olarak belirtiniz?
I.İnönü, II. İnönü,
Kütahya- Eskişehir Muharebeleri,
Sakarya Meydan Muharebesi,
Başkomutan Meydan Muharebesi(Büyük Taarruz)
Yunanlıların amacı; önce Eskişehir’i alıp (Ankara’ya demiryolu ile getirilen yardımı silah-cephane kesmek için), Ankara’yı işgal etmekti (TBMM’yi kapatıp, Milli mücadeleyi yok etmek için), böylece Sevr’i zorla kabul ettirilecekti.
İtilaf devletleri, Yunan ordusunun Anadolu içlerine ilerlemesine izin verdiler. neden?
İşgallerini direnişle karşılaşmadan yapabilmek için, Yunanlılara Milli Hareketi yok etme görevi verdiler.
Yeni kurulmakta olan düzenli Türk ordusunun güçlenmeden ortadan kaldırmak istiyorlardı.
İşgalden sonra İzmir’e Yunanistan’dan gemilerle Rum göçmenler taşınmıştır. neden?
İzmir ve çevresinde Rum nüfusun fazla olduğunu göstererek, işgallerini haklı çıkarmaya çalışıyorlardı.
I.İnönü Savaşı (6-10 Ocak 1921); Türk düzenli ordusunun Yunanlılar karşısındaki ilk savaşı ve ilk zaferidir.
Türklerin Çerkez Ethem İsyanı- Düzenli ordu kurmakla uğraşmasından da yararlanan Yunanlılar, İngilizlerin de desteğini alarak; Bursa üzerinden Eskişehir’e doğru taarruza geçtiler. Türk savunması karşısında kayıplar veren Yunanlılar geri çekildi. Bu arada Çerkez Ethem isyanı da bastırıldı. Yeni kurulan düzenli ordunun ilk askerî başarısı oldu.
* Yunan ordusunun sayı ve teçhizat üstünlüğü ve Çerkes Ethem isyanına rağmen Türk tarafının bu savaşı kazanmasındaki en önemli etken ne olabilir?
Düzenli ordu ile savaşılması, kadını erkeği çocuğu ile birlik olup topyekûn mücadele edilmesi
Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar ve Sonuçları
I. İnönü Zaferi’nin sonuçları;
- Sevr’i zorla kabul ettiremeyeceğini anlayan İtilaf devletleri ne yapacaktır?
(Sevr şartlarını yumuşatarak antlaşma teklif ettiler.)
TBMM’yi Londra Barış Konferans’ına davet ettiler - Sovyet Rusya ile Moskova Ant.’ın imzalanmasında etkili oldu.
Türk milletinin Kurtuluş savaşının kazanılacağına olan umudu arttı, buna bağlı olarak TBMM’ye güven, düzenli orduya katılımlar arttı.
Londra Konferansı (21Şubat–12 Mart 1921)
Hem İnönü’de Yunan yenilgisi, Türklerin doğuda Ermenilere, güneyde Fransızlara karşı kazandığı başarılar, İtilaf devletlerini telaşa düşürdü. Savaş meydanında başaramadıklarını masa başında kazanmak için Sevr Ant.nın maddelerini yumuşatarak Türk tarafına kabul ettirmek istediler. (İzmir’i Türklere geri verecekler, ama kapitülasyonlar devam edip, doğuda Ermeni devleti kurulacaktı.)
Konferansa İstanbul Hükmeti ve TBMM Hükmeti birlikte çağrıldı. Neden?
İki hükümet arasındaki anlaşmazlıklardan yararlanıp masada istedikleri kararların alınmasını sağlamaktı.
* İtilaf Devletleri’nin Sevr’den vazgeçmeyeceğini biliniyordu, peki TBMM neden konferansa katılmış olabilir?
Barış yanlısı olduğumuzu göstermek için, Türk milletinin haklı davasını dünya kamuoyuna anlatabilmek için
Konferansta ilk sözü alan İst. Hükümeti temsilcisi Tevfik Paşa; “Türk milletinin geçek temsilcisi, TBMM temsilcisidir.” diyerek sözü Ankara Hükümeti temsilcisi Bekir Sami Beye bırakınca, İtilaf temsilcilerinin planlarını boşa çıkardı. Bekir Sami Bey, Türk milletinin işgalleri-Sevr’i kabul etmeyeceğini, Misak-ı Milli’yi gerçekleştirmeye kararlı olduğunu bildirdi, konferans sonuç alınamadan dağıldı.
İtilaf devletleri, TBMM’yi konferansa davet etmesi, İtilaf Devletlerinin TBMM’yi resmen-hukuken tanıdığı anlamına gelir, böylece Türk milletinin yasal(hukuki) temsilcisinin de TBMM olduğu kanıtlandı.
Afganistan ile Dostluk Antlaşması
(1 Mart 1921)
Türk-Afgan dostluk/saldırmazlık antlaşması yapılması ile Afganistan da TBMM Hükûmetinin varlığını tanıdı, Misak-ı Milliyi kabul etmiştir.
Antlaşmaya göre, taraflardan biri saldırıya uğrarsa diğer taraf saldırıya uğrayana yardım edecektir. Afganistan, TBMM’nin düşmana karşı ittifak kurduğu ilk devlettir.
Türkiye, Afganistan’a kültürel bakımdan yardım etmeyi, subay ve öğretmen göndermeyi taahhüt etti. Afganistan Hükûmeti Ankara’ya elçi göndererek TBMM Hükümeti’nin yanında yer aldığını gösterdi.
Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar ve Sonuçları
Moskova Ant. (16 Mart 1921)
İtilaf Devletleri, Birinci Dünya Savaşı sırasında İtilaf grubundan ayrılan-gizli antlaşmaları dünyaya açıklayan Sovyet Rusya’daki yeni rejimi(?), tanınmadı ve ona düşmanca tavır takındılar.
* Türk-Rus yakınlaşmasının nedenleri ne olabilir?
TBMM Hükümeti ile Sovyet Rusya’nın ortak düşmanı İtilaf devletleri idi. Anadolu’nun İtilaf devletlerince işgal edilmesi S.Rusya’nın güney sınırını tehlikeye sokuyordu.
TBMM Hükûmeti’nin askerî gücü konusunda tereddüt eden Sovyetler Birliği, I. İnönü zaferi üzerine anlaşma yapmaya karar verdi. İki devlet, ortak düşmana karşı Moskova Ant.ı imzaladılar. Buna göre;
Antlaşmanın önemi;
- İlk defa büyük bir Avrupa devleti, TBMM’yi ve Misak-ı Milli tanımış oldu. Sevr antlaşmasını da reddetmiştir.
- Bu ant. ile doğu sınırımız çizilmiş-güvence altına alınmıştır.
- Osmanlı devleti ile Çarlık Rusya arasındaki antlaşmalar geçersiz sayıldı. neyi kanıtlar?
- Her iki ülkede de rejim değişikliği olduğu gösterir.
- Sovyet Rusya, Kurtuluş savaşı için gerekli olan, para, silah ve cephane yardımı yapmayı kabul etti.
- Batum’un Gürcistan’a bırakılmasıyla Misakımillî’den ilk ödün verildi.
Teşkilat-ı Esasiye Kanunu (20 Ocak 1921)
Bir meclis açıldığında ilk yaptığı iş bir anayasa yapmak olur. Böylece meclisin yetkileri belirlenmiş oldu. Savaş hali olduğundan “Teşkilat-ı Esasiye” adıyla kısa ve öz bir anayasayı kabul edildi.
II. İnönü Savaşı (23 Mart – 1 Nisan 1921)
Londra Konferansı’nda istediklerini elde edemeyen İtilaf Devletleri, Yunanlılara yeni bir şans tanıdı. Yunanlılar da İngilizlerin güvenini boşa çıkarmamak istiyorlardı. Daha güçlü bir ordu ile, saldıran Yunan Ordusu, İsmet Paşa komutasındaki Türk Ordusu karşısında yine mağlup oldu. Mustafa Kemal, İsmet Bey’e çektiği kutlama telgrafında şu ifadeyi kullandı; “Siz orada yalnız düşmanı değil, milletin makûs(uğursuz) talihini de yendiniz.”
► Bu zaferin ardından, İtilaf devletleri arasındaki görüş ayrılıkları daha da arttı, Yunanlılara olan güven sarsıldı. İtalyanlar, Anadolu’daki işgal alanlarından çekilmeye başladılar.
► TBMM’nin otoritesi ve halkın bu kuruma güveni arttı.
İstiklal Marşımız Yazılıyor
Milli marş bir ülkenin bayrağı gibi bağımsızlık sembolüdür, zaten TBMM de işgal edilen vatanın bağımsızlığı için bir mücadeleyi yürütüyordu.
* Milli mücadele devam ederken böyle bir marşa ihtiyaç duyulmasının amacı ne olabilir?
Savaş halindeki Türk ordusuna- millletine moral-inanç vermek, İtilaf devletlerine de savaşın kazanılacağına duyulan inancın gösterilmesi.
Bu isteği uygun bulan TBMM para ödülü olan bir yarışma açtı. Başlangıçta para ödülü nedeniyle yarışmaya katılmayan Mehmet Akif, Maarif Vekili(Eğitim Bakanı) Hamdullah Suphi beyin teşviki ile yazdığı İstiklal Marşı, TBMM tarafından milli marş olarak seçildi.
Mehmet Akif, 500 lira olan ödülü Darülaceze’ye bağışladı. Eser, Zeki Üngör tarafından bestelendi.
Kütahya – Eskişehir Savaşları (10-24 Temmuz 1921) Yunanlılar İngilizlerin de desteği ile asker, top ve tüfek açısından çok güçlü bir ordu ile, Türk Ordusunun yeterince hazırlanmasına izin vermeden hemen saldırıya geçti. Türk ordusu mağlup oldu. Bu yenilginin nedenleri neler olabilir?
Türk ordusunun yorgun olması, Yunan ordusunun silah-cephane ve sayı olarak çok üstün olması
Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar ve Sonuçları
Afyon, Kütahya ve Eskişehir Yunanlıların eline geçti.
Yunan ordusunun Eskişehir’e girişi
Mustafa Kemal, Türk ordusunun daha fazla kayıp vermesini engellemek, iki ordu arasına doğal bir sınır oluşturup, orduyu toparlamak-güçlendirmek için Türk Ordusunun Sakarya nehrinin doğusuna çekilmesi emrini verdi.
Bu durum; Türk halkında ümitsizliğe ve karamsarlığa yol açtı, emri veren M. Kemal’in bile tartışılmasına neden oldu. Hükümet merkezinin Ankara’dan Kayseri’ye taşınması gündeme geldi.
Savaşa Rağmen Maarif Kongresi
Eğitim Bakanı Hamdullah Suphi’nin, “savaş sürerken (Kütahya-Eskişehir) bu toplantı ayak bağı olabilir, savaşın bitimine erteleyelim.” teklifi Gazi tarafından reddedilir. Gönüllü olarak cepheye gitmek için Ankara’ya gelen öğretmenleri tekrar okullara göndermiştir. Kongrenin zamanlaması, erteleme önerisinin reddedilmesi neyi kanıtlar?
Eğitime verdiği önemi göstermektedir.
Gazi’nin ve yaklaşık 180 öğretmenin katıldığı kongrede, Kurtuluş Savaşı’ndan sonra yeni Türk Devleti’nin eğitim sisteminin temelleri atılmıştır.
Atatürk’e göre, cahillikle-geri kalmışlıkla savaş, en az bağımsızlık savaşı kadar önemli idi. Eğitim, bir milletin geleceği üzerinde ilk belirleyicidir. Gazi’nin belirlediği ‘çağdaş uygarlık seviyesinin üzerine çıkmak’ vizyonu, eğitimin çağdaş-modern esaslar ile yapılmasına bağlıdır.
Gazi, kongredeki konuşmasında, çocuklarımız-gençlerimiz yetiştirilirken; milli benliği zedeleyen unsurlara karşı uyanık ve mücadeleci olunması gerektiğini vurgulamıştır. Buna göre ile yeni Türk devletinde yapılandırılacak eğitiminin hangi niteliğini vurgulamıştır?
Batı Cephesinde Yapılan Savaşlar ve Sonuçları