Avrupa’daki Gelişmeler
Osmanlı Devleti, 16. yüzyılda Asya, Avrupa ve Afrika’ya yayılmış topraklarıyla gücünün zirvesine ulaşmıştı. Siyasi ve askerî açıdan üstünlüğünü komşularına, Avrupa’ya kabul ettirmişti. İpek ve Baharat ticaret yollarının önemli bir bölümünü kontrol ediyordu. Avrupa’daki Gelişmeler ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri
Buna karşılık Orta Çağ’da karanlık bir dönem yaşayan Avrupa, bilim, sanat ve ticaret gibi alanlarda Osmanlı Devleti’nin gerisinde kalmıştı. Ancak Avrupa 15. yüzyıldan itibaren önemli bir ilerleme sürecine girdi. Avrupa’daki Gelişmeler ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri
1. Haritada hangi kıtalar yer almaktadır?
Avrupa, Asya ve Afrika
2. Martellus hangi kıtaların varlığını bilmemektedir?
K. Amerika ve G. Amerika, Avusturalya, Antarktika
3. Haritada hangi kıtalar gerçekte olduğundan çok daha farklı çizilmiştir? Neden?
Afrika ve Asya… Çünkü O dönemde Avrupa’da coğrafya-haritacılık alanında ileri değillerdi.
Coğrafi keşifler, İpek ve baharat yolları Türklerin eline geçince, Avrupa’ya gelen mallar yüksek vergiler ve çok yüksek fiyata gelmeye başladı. Avrupalıların 15. ve 16. yy.da Hindistan’ ve Çin’e yeni ticaret yolları bulmak amacıyla çıktıkları; yeni kıtaların, yeni okyanusların, yeni ticaret yollarının bulunmasıyla sonuçlanan yolculuklardır.
* Avrupalıların uzun ve zorlu deniz yolculuklarına çıkabilmelerini sağlayan bilimsel –teknik gelişmeler neler olabilir?(3)
Haçlı seferleri ile Müslümanlardan öğrendikleri pusulayı denizcilikte kullanmaları
Okyanus şartlarına dayanıklı gemiler inşa etmeleri
Coğrafya ve haritacılık alanında gelişmeleri sosyal bilgiler Avrupalılar, keşfettikleri kıtaları zorla ele geçirip, başta altın gümüş olmak üzere tüm kaynaklarına, topraklara el koydular ki buna sömürgecilik denir.Avrupa’daki Gelişmeler ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri
Afrika’nın siyahi yerlileri, zorla köle edilip, çalıştırılmak üzere Avrupa’ya ve Amerika’ya götürüldü.
Yeni ticaret yollarının bulunması ile Avrupa’da ticaret çok gelişti, tüccar(?) sınıfı çok zenginleşti. Bu
sınıf bilim ve sanatı destekledi, böylece Rönesans’ın başlamasında etkili oldular.
Coğrafi keşifler soncunda dünyanın düz bir tepsi şeklinde olduğuna şeklindeki görüş çöktü dünyanın yuvarlak olduğu kanıtlandı. Bu nedenle kiliseye duyulan güven azaldı.
Avrupadaki Gelişmeler ve Osmanlı Devletine Etkileri
* Coğrafi keşiflerin Osmanlı Devleti’ne etkileri nelerdir?
Avrupalılar Hindistan’a yeni yol bulunca, Osmanlı’nın elindeki ticaret yollarının önemi-işlerliği azaldı, vergi (gümrük) gelirleri de büyük oranda düştü. Hint Okyanusu’ndan Portekizlileri kovmak için Hint Deniz Seferleri yapıldı ancak başarılı olunamadı. Akdeniz limanlarının önemi azaldı.
Rönesans, 15. ve 16. yy.larda Avrupa’da bilim, sanat ve düşünce alanlarındaki gelişmelerdir. Kelime anlamı yeniden doğuştur. Bunun nedeni ilkçağ Yunan ve Roma dönemine ait eserlerin yeniden incelenmesidir. İtalya’da başlayıp tüm Avrupa’ya yayılmıştır. Avrupa’daki Gelişmeler ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri
* Rönesans’ın ortaya çıkışında etkili olan nedenler neler olabilir?(4)
★ Avrupalıların Müslümanlardan öğrendikleri kâğıt ve matbaayı geliştirerek-ucuza mal ettiler, bilginin yayılması hızlandı, eğitim – kültür seviyesinin artması
★ Coğrafi keşifler ile zenginleşen burjuva sınıfının bilim ve sanat hareketlerini desteklemesi
★ Coğrafi keşifler ile dünyanın yuvarlak olduğu ispatlanınca, kiliseye duyulan güvenin azalması, skolastik(baskıcı) kilise anlayışının zayıflaması
★ İstanbul’un fethi üzerine İstanbul’u terk eden bilim adamı ve sanatçıların İtalya’ya giderek, burada çalışmaları
★ Müslüman bilim insanlarının çalışmalarının Avrupa dillerine tercüme edilmesi
* Rönesans, bilim anlayışında ne gibi bir değişikliğe yol açmıştır?+
Kilisenin bilim-sanat üzerindeki baskıcı gücü(skolastik düşünce) büyük oranda zayıfladı, özgür düşünce ortamı güçlendi.
Bilim, sanat ve düşünce alanında Ortaçağ’da İslam dünyasında olan üstünlük, Rönesans ile Avrupa’ya geçti.
İtalya’da Leonardo Da Vinci, Mikelanj, Rafael ve Donatello resim ve heykel’de; Fransa’da Montaigne, İngiltere’de Shakspeare ve İspanya’da Cervantes edebiyat alanında, Polonya’da Kopernik astronomi alanında ön plana çıkan sanatçı ve bilim adamları oldular. Mimaride simetrik ve geometrik desenlerin hâkim olduğu barok tarzı ortaya çıktı.
Reform, Ortaçağ boyunca halk, büyük fakirlik yaşarken, din adamları zenginlik, zevk ve eğlence içinde yaşıyordu, Kiliseler çok geniş topraklara sahiplerdi. Kiliseler endüljans (günah bağışlama belgesi) satışından halkın elindekileri de topluyor, aforoz yetkisiyle insanları dinden atabiliyorlardı. Papalar, kendini Hz. İsa’nın yeryüzündeki vekili olarak görüyorlardı.
Krallar, kendilerine taç giydiren ve krallığını onaylayan papadan çekiniyor, sözünden çıkmıyorlardı.
Bu duruma tepki olarak Almanya’da, Martin Luther adlı rahibin önderliğinde ortaya çıkan Katolik Kilisesindeki yozlaşmaya karşı düzeltmelerin – değişikliklerin olduğu bir harekettir.
Martin Luther, bir bildiri yayınlayarak, Tanrı ile kul arasına kimsenin giremeyeceğini, endüljans satışının dinde yeri olmadığını, günahları yalnızca Tanrı’nın bağışlayabileceğini ifade etti. Avrupa’daki Gelişmeler ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri
* Din alanında bu düzenleme hareketini ortaya çıkaran nedenler neler olabilir?(2)
■ Haçlı seferleri, coğrafi keşifler ve Rönesans ile din adamlarına duyulan güvenin azalması, Kilisenin toplum üzerindeki baskı gücünün(skolastik düşünce) iyice zayıflaması, özgür düşünce ortamının güçlenmesi
■ İncil’in milli dillere çevrilerek, matbaada binlerce çoğaltılması ile din damlarının sözleri ile İncil’de yazanların farklı olduğunu toplumun görmesi
* Reform hareketi bilim üzerinde ne gibi etkiler yaratmış olabilir?
Kilisenin bilim-sanat üzerindeki baskı gücü(skolastik düşünce) tamamen yok edildi.
Reform hareketi, Osmanlıyı olumsuz etkilemedi, Osmanlı ülkesine sıçramadı çünkü hoşgörülü, adaletli bir yönetim vardı. Avrupa Hristiyan birliği parçalandı, mezhep çatışmaları(Katolik * Protestan) yaşandı. Bu açıdan Osmanlılar reform hareketini- Luthercileri destekledi.
Kiliseden bağımsız laik eğitim kurumları açılmaya başladı.
Aydınlanma Çağı, 17. ve 18.yy.da Avrupa’da yaşanan, her konuda akıl ve bilimi esas alan bilim ve düşünce alanındaki atılım dönemidir. Bu çağda doğruya dinin rehberliğiyle değil aklın kullanılmasıyla, deney ve gözlem metoduyla, ulaşılabilineceği temel olarak kabul edilmiştir.
Bu dönemin önde gelen bilim-düşünce-sanat adamları; Newton(yerçekimi kanununu buldu), Pastör(hastalıkların mikroplardan meydana geldiğini ispatladı), Descartes, Voltaire, Jan Jak Ruso, Monteskiyü, Mozart, Bach…
Aydınlanma Çağı’nda bilim alanındaki gelişmeler, insan ihtiyaçlarını karşılayacak makineler icat edilmesine, üretimde kol gücü yerine makinelerin icadını – kullanılmasını yani Sanayi İnkılabı’nın ortaya çıkışını sağlayacaktır.
Sanayi İnkılâbı ile 1750’den sonra, üretimde kol gücünün yerini makine gücü alacaktır. Çok sayıda fabrika kuruldu. Birçok icad yapılarak, teknolojide alanında büyük gelişme sağlandı. Başta buhar makinası olmak üzere, ilk buharlı lokomotif, ilk petrollü araba, ilk elektrikli tramvay… bu dönemde yapıldı.
İngiltere’de başladı, zamanla Avrupa’ya ve dünyaya yayıldı.
Şehirler hızla artan fabrikaların işçi ihtiyacı nedeniyle kırsaldan göç alarak büyüdü. İşçi olarak kadınlar hatta çocuklar kullanılmaya başlandı.
Sanayi İnkılabı, hammadde ve pazara ihtiyacı artırdı, bunun üzerine sanayileşmiş devletler, zengin hammadde kaynaklarına sahip, pazar olarak kullanabilecekleri ülkeleri zorla işgale edip, kaynaklarına el koydular ki buna sömürgecilik denilir. Avrupa’daki Gelişmeler ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri
Sömürgecilik faaliyetleri yapan devletler karşı karşıya gelince(İng. Fr. ↔ Alm. İt.) Birinci Dünya Savaşı ortaya çıkmıştır.
Sanayi İnkılabı Osmanlı Devleti’ni olumsuz etkiledi. Neden?
Avrupa’nın ucuza ve kaliteli fabrika ürünleri karşısında el tezgâhlarıyla üretim yapan Osmanlı üreticisi rekabet edemedi. Bu nedenle üretim azalırken atölyeler kapandı, işsizlik arttı. Osmanlı Devleti sanayileşen devletlerin açık pazarı hâline geldi.
Aydınlanma çağı düşünürleri(Voltaire, Montesqiu, J.J. Rousseau) Avrupa’daki sınıf farklılıklarına dayalı toplum yapısına ve krallık yönetimine karşı eleştiriler yapıp, insan hakları-eşitlik, özgürlük, cumhuriyet fikirlerini savundular, bu fikirlerden etkilenen kitleler harekete geçerek Fransız İhtilali’ni yapacaklardır.
Fransa’da kral yeni vergiler koymaya çalışırken, fakirlikten ve kralın baskısından bunalmış halk bu karar üzerine ayaklandı ve Krallık yönetimine son verdiler, cumhuriyet kuruldu. Bu olay dünyaya örnek oldu. Cumhuriyet, , özgürlük, eşitlik, insan hakları, milliyetçilik gibi kavramlar dünyaya yayıldı. Avrupa’daki Gelişmeler ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri
* Fransız İhtilali Osmanlı devletini nasıl etkiledi?
Çok milletli bir imparatorluk olan Osmanlı Devleti içinde yaşayan Yunanlılar, Sırplar gibi uluslar milliyetçilik düşüncesinin etkisiyle kendi devletlerini kurmak için ayaklandılar. Osmanlı devleti dağılmaya-parçalanmaya başladı.
(Milliyetçilik; her milletin kendi bağımsız devletini kurmaya hakkı olduğunu savunan düşüncedir.)
Osmanlı devleti hem dağılmayı-parçalanmayı önlemek hem de Fransız ihtilalinin yaydığı eşitlik, adalet, insan hakları, gibi fikirlerin etkisiyle Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, Meşrutiyet yönetimine geçilmesi gibi yenilikler yaptılar. Ancak bu çabalar ayaklanmaları ve devletin parçalanmasını önleyemedi.
……………………………………….. sonucunda Dünyanın düz bir tepsi şeklinde olduğuna şeklindeki kilise görüşü çöktü,……………………………………………. …………………………….kanıtlandı.
İncili Avrupa dillerine çevirince, din adamlarının yanlış uygulamaları açığa çıktı, …………………….dan yararlanılarak İncil çoğaltıldı, bu ise Avrupa’da …………………… Hareketinin başlamasında etkili oldu.
Gemicilikteki gelişmeler ve …………………….nın kullanılması, …………………. ………………………’nın gerçekleşmesinde etkili olmuştur.
Aydınlanma Çağı’nda doğru bilgiye din adamlarının söylemlerin ile değil …………………. kullanılmasıyla ulaşılabileceği fikri kabul gördü. Avrupa’daki Gelişmeler ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri