Atatürk Ve Milli Mücadele – Sosyal Bilgiler

ATATÜRK

       Atatürk 1881 yılında Selanik’te doğdu.

1. Mahalle mektebi
2. Şemsi Efendi Okulu
3. Selanik Askeri Ortaokulu
4. Manastır Askeri Lisesi
5. Harp Okulu
6. İstanbul Harp Akademisi ‘ni bitirerek Kurmay Yüzbaşı olarak orduya katıldı.

1905 yılında Şam’a atandı.

TRABLUSGARB SAVAŞI(1911)

İtalya, bugün Libya olarak bilinen Trablusgarb’a saldırdı. Binbaşı M. Kemal ve arkadaşları Trablusgarb’a savaşmaya gittiler.M. Kemal Derne ve  Tobruk  denilen yerlerde savaşarak  İtalyanlar’ı  yendi. Bu savaşın sonunda İtalya ile  Osmanlı arasında,UŞİ Antlaşması imzalandı.Antlaşma ile Trablusgarb ve Bingazi İtalyanlar’a bırakıldı.

BALKAN SAVAŞLARI (1912- 1913)

1. BALKAN SAVAŞI: Bulgaristan, Yunanistan, Sırbistan, Karadağ birleşerek Osmanlı Devletine savaş açtı. Savaşı balkan devletleri kazandı ve LONDRA ANTLAŞMASI imzalandı.
2. BALKAN SAVAŞI: Balkan devletleri aldıkları toprakları aralarında paylaşamayınca kendi aralarında savaşmaya başladılar. Osmanlı da bundan faydalanıp Kırklareli ve Edirne’yi geri aldı.

1. DÜNYA SAVAŞI ( 1914)

Avrupa’daki büyük devletler birbirine düşman iki gruba ayrıldılar ve birbirleriyle savaşmaya başladılar.

İTTİFAK DEVLETLERİ: Almanya, Avusturya – Macaristan, Bulgaristan, Osmanlı Devleti

    İTİLAF DEVLETLERİ: İngiltere, Fransa, İtalya, Rusya

Biz İttifak Devletleri ile savaşa girince diğer düşman grup olan itilaf devletleri  İngiltere ve Fransa  1915 yılında Çanakkale Boğazı’nı geçerek İstanbul’u ele geçirmek istediler.

ÇANAKKALE ZAFERİ ( 1915 )

18 Mart 1915 tarihinde bu devletler, Çanakkale Boğazı’nı geçmek için saldırıya geçtiler. Yarbay Mustafa Kemal,düşmanın karaya çıkacağı yerleri iyi belirleyip, askerleriyle iyi savundu. Denizde ise, düşmanın bütün gemileri batırıldı. Çanakkale Zaferi  kazanıldı. Anafartalar, Conkbayır’ı, Arıburnu’nda büyük başarılar kazanılmıştır.

Mustafa Kemal “ Ben size taarruz emretmiyorum. Ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman  içinde yerimize başka kuvvetler ve komutanlar gelebilir” demiştir.

Çanakkale Savaşı’nda Ezineli Yahya Çavuş ve Seyid Onbaşı vatanını canla başla savunan Türk askerlerindendir.

ÇANAKKALE    SAVAŞI  1. DÜNYA  SAVAŞI içindedir.  Birlikte savaşa girdiğimiz İtilaf Devletleri savaşı kaybedince bizde kaybetmiş sayıldık ve yenildiğimiz için 30 EKİM 1918’ de MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI’nı imzaladık. Bu anlaşmanın şartları çok ağırdı.

1. Ordumuz dağıtıldı.
2. Silahlarımıza el konuldu.
3. İletişim araçlarına el konuldu.

Bu anlaşmayla amaçladıkları Osmanlı Devleti’nin topraklarını ele geçirmekti.

MONDROS ATEŞKES ANTLAŞMASI’nı imzaladıktan sonra İtilaf Devletleri yurdumuzu işgal ettiler.

İngilizler          à Musul,İzmit,Eskişehir, Afyon, Samsun,

İtalyanlar       à Antalya ve  Konya’yı,

Fransızlar       àAdana, Antep, Urfa ve  Maraş’ı,

Yunanlılar      à İzmir ve çevresini,

Ermeniler       àKars, Ardahan ve  Batum’u işgal ettiler.

HASAN TAHSİN Yunanlılara karşı ilk kurşunu attı. Yine Antep’te ŞAHİN BEY, Maraş’ta SÜTÇÜ İMAM Fransızlara karşı kahramanca mücadele verdi.

 Not: İngiltere, Fransa, İtalya ve Rusya  itilaf devletleridir.

KUVAYI MİLLİYE: Ordumuz dağıtıldığı için Türk halkı işgallere karşı direnişe geçti. Kuvayı Milliye adı verilen bölgesel direniş hareketi başlatarak düşmanla savaştılar ve büyük başarılar elde ettiler.

İngiltere, Fransa ve İtalya  İstanbul’a asker çıkardılar. Mustafa Kemal,İstanbul işgal edilince, şu meşhur sözünü söyledi:“ Geldikleri gibi giderler.”

9. Kemal,16 Mayıs 1919’da 9. Kolordu Müfettişi olarak  İstanbul’dan Bandırma Vapuru ile  MİLLİ MÜCADELEYİ BAŞLATMAK için SAMSUN’A gitti.  19 MAYIS 1919

KURTULUŞ SAVAŞI BAŞLIYOR

1. Kemal, 19 MAYIS 1919’da Samsun’a gelerek MİLLİ MÜCADELEYİ başlattı.
2. HAVZA GENELGESİ’ni yayımlayarak sivil ve askeri idarecilerden halkı bilinçlendirmelerini ve işgalleri protesto için mitingler düzenlenmesini istedi.
3. AMASYA GENELGESİ: (22 Haziran 1919): Ülkenin içinde bulunduğu durumdan ve nasıl kurtulabileceğinden söz edildi.
4. ERZURUM KOMGRESİ: Yurdun kurtuluşu için ortak kararlar alındı.
5. SİVAS KONGRESİ ( 4-11  EYLÜL 1919) : Yurdun kurtulması için genel kararlar alındı. Yurdun bir bütün olduğu ve parçalanamayacağı ( MİSAKIMİLLİ) kararları bu kongrede alınmıştır.

Mustafa Kemal tün bunlardan sonra Ankara’ya geldi.

TBMM AÇILIYOR (23 NİSAN 1920)

Osmanlının meclisi itilaf devletleri tarafından dağıtıldığı için milletin adına karar vermek, milletin haklarını korumak, Sivas Kongresinde alınan kararları uygulamak için 23 NİSAN 1920’de BÜYÜK MİLLET MECLİSİ açıldı. Meclis başkanlığına Mustafa Kemal seçildi.

KURTULUŞ SAVAŞI

Meclisin açılmasıyla kararlar uygulanmaya başladı. Cepheler oluşturuldu. Kurtuluş Savaşı 4 yıl sürmüştür.

MİLLİ MÜCADELE

(KURTULUŞ SAVAŞI)

1. DOĞU CEPHESİ: ERMENİLERLE savaşıldı. Kazım Karabekir komutasındaki ordumuz Kars ve çevresini alarak ERMENİLERİ yurdumuzdan çıkardı.

2. GÜNEY CEPHESİ:  Fransızlar da Adana, Antep, Maraş ve  Urfa’yı işgal ettiler. Bu illerimizde oluşan Kuvay-i Milliye  kuvvetleri Fransızları yendi ve  Fransızlar geri çekildi.

Antep  à   Gaziantep oldu.

Urfa     à   Şanlıurfa  oldu.

Maraş à   Kahramanmaraş oldu.

3. BATI CEPHESİ:  YUNANLILARA karşı savaşılmıştır. Düzeni ordu kuruldu. İtilaf devletleri ile Osmanlı Devleti arasında Sevr Barış Antlaşması imzalanmıştır. Ancak Mustafa Kemal yönetimindeki yeni Türk devleti bu antlaşmayı kabul etmeyince antlaşma yürürlüğe girmedi.

BATI CEPHESİ SAVAŞLARI

Yunanlılar İzmir’i işgal edince,batı cephesinde de savaşlar başladı. Batı cephesinde şu savaşlar yapıldı:

• İnönü Savaşı

2. İnönü Savaşı

• Sakarya Meydan Savaşı
• Büyük Taarruz ve  Başkumandan Meydan Savaşı

1. 1.ve 2. İnönü Savaşları (1921)

 Bu savaşlar Yunanistan’a karşı yapıldı. Savaşları biz  kazandık. Böylece halkın  morali yükseldi ve yeni kurulan orduya güven arttı. M. Kemal,1. ve 2. İnönü  zaferlerinden sonra, Batı Cephesi  Komutanı İsmet Paşa’yı şu telgraf ile kutladı:

“ Siz orada yalnız düşmanı değil,milletin kötü talihini de yendiniz.”

2. KÜTAHYA-ESKİŞEHİR SAVAŞI: İngilizlerden destek alan Yunanlılar tekrar saldırıya geçti ve Ankara yakınlarına kadar ilerlediler.

3. SAKARYA MEYDAN SAVAŞI (23 AĞUSTOS 1921)

TBMM, M. Kemal’e Başkomutanlık yetkisi verdi. Başkomutan M. Kemal,ordumuzu savaşa hazırladı. 22 gün 22 gece süren savaşı Türk ordusu kazandı. M. Kemal’e bu başarısından dolayı “Gazi” ünvanı ve “Mareşal” rütbesi verildi. M. Kemal “ Hattı Müdafaa yoktur, sathı müdafaa vardır. O satıh bütün vatandır. Vatanın her karış toprağı vatandaşı kanıyla ıslanmadıkça vatan terk edilmez” emriyle askeri yüreklendirmiştir.

4. BÜYÜK TAARRUZ VE BAŞKUMANDANLIK MEYDAN SAVAŞI (26 AĞUSTOS 1922)
5. Kemal, düşmanı yurdumuzdan tamamen atmak için,orduyu iyice güçlendirdi.26 Ağustos 1922 ‘de büyük taarruz başladı. Türk ordusu Yunanlıları yendi. M. Kemal:

“ Ordular! İlk hedefiniz Akdeniz’dir, ileri.” emrini verdi.

9 Eylül 1922’de yunanlılar İzmir’den atıldı. Yurdumuz düşmanlardan temizlendi.

KURTULUŞ SAVAŞI BİTTİ. SAVAŞI BİZ KAZANDIK. ŞİMDİ ANTLAŞMA YAPMA ZAMANI….

11 Ekim 1922 Mudanya Ateşkes Antlaşması: Türk ordusunu yenemeyeceğini  anlayan İngiltere, Fransa ve  İtalya barış teklifinde bulundu. İtilaf devletleri ile  Mudanya Ateşkes Antlaşması imzalandı. Bu antlaşmayı Türkiye  adına İsmet İnönü imzaladı. Bu antlaşma ile savaş sona erdi.

24 Temmuz 1923  Lozan  Barış Antlaşması: Bu antlaşma İsviçre’nin Lozan şehrinde yapıldı. Ülkemiz adına İsmet İnönü katıldı. Hatay hariç ülkemizin sınırları belli oldu. Yeni Türk devletini bütün dünya tanıdı.

          29 EKİM 1923 ‘te Mustafa Kemal’in  “ En büyük eserim” dediği Cumhuriyet ilan edildi.

Tekalifi Milliye: Ordunun ihtiyaçlarını karşılamak için Türk halkı elinde olan her şeyi vermiştir. Tekalifi Milliye emirleri Kurtuluş Savaşı sırasında Türk halkının gösterdiği önemli bir dayanışma hareketidir.

Kurtuluş Savaşı’nın Kadınları:

• Kastamonulu Şerife Bacı,
• Erzurumlu Kara  Fatma,
• Nene Hatun,

• Kaynak:egitimhane.com