17 Yüzyıl Osmanlı Devleti Duraklamanın İç ve Dış Nedenleri

17. YÜZYIL OSMANLI DEVLETİ DURAKLAMA DÖNEMİ (1579 -1699)

Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümü (1579) ile Karlofça Antlaşması (1689) arasındaki döneme “DURAKLAMA DÖNEMİ” denir.

duraklamanın iç nedenleri 17 Yüzyıl Osmanlı Devleti Duraklamanın İç ve Dış Nedenleri

DÖNEMİN EN ÖNEMLİ ÖZELLİKLERİ

• Yükselme dönemindeki siyasi, askeri ve ekonomik hareketlilik yoktur.
• Alınan en önemli yer “GİRİT ADASI” ve “PODOLYA”dır.
• Batıda (Bucaş Ant. ile) ve doğuda (Ferhat Paşa Ant. ile) en geniş sınırlara bu dönemde ulaşılmıştır.
• Toprak kaybı yoktur.
• Savaşlar uzun sürmüştür. Alınan yerler azalmıştır
• Avusturya, Osmanlı Devletiyle eşit kabul edilmiştir (Zitvatorok Antlaşmasıyla 1606)
• Avrupa’daki gelişmelere karşı ilgisizlik vardır.( AVRUPA ÖRNEK ALINMAMIŞTIR.)
• Devlette her alanda (Siyasi, Askeri, Ekonomik, İlmi ve Toplumsal) bozulmalar yaşanmış ve isyanlar çıkmıştır.
• İLK ISLAHAT düşünceleri bu dönemde görülmüştür. duraklamanın iç nedenleri

A-DURAKLAMANIN İÇ NEDENLERİ

• Merkezi Yönetimin bozulması (Siyasi)
• Çok sık padişah değişiklikleri ve çocuk şehzadelerin tahta geçmesi (Siyasi)
• Padişahlarının devlet işlerine ilgisiz kalmaları ve ordunun başında seferlere çıkmamaları (Siyasi)
• Yöneticilerin ve eyalet sisteminin bozulması (Siyasi)
• Ordu ve donanmanın bozulması (Askeri)
• Kapıkulu (yeniçeri) askerlerinin “Devlet Ocak İçindir” anlayışını benimsemeleri (Askeri)
• TIMAR SİSTEMİNİN bozulmasıyla Eyalet ordusu bozulmuştur. (Askeri)
• Medreselerin (Eğitim sisteminin -İlmiyenin) bozulması, Ulemanın bilimsel çalışmalar dışında etkinliklerinin artması, devleti güçlendirebilecek yeniliklere karşı çıkması (Eğitim)
• TOPRAK SİSTEMİNİN bozulması, Uzun süren ve yenilgiyle sonuçlanan SAVAŞ HARCAMALARININ ARTMASI ve GANİMETLERİN AZALMASI, Saray masraflarının ve devlet giderlerinin artması, COĞRAFİ KEŞİFLER sonucunda İPEK, BAHARAT TİCARET YOLU VE AKDENİZ LİMANLARININ önemini kaybetmesi, KAPİTÜLASYONLARIN yaygınlaşması (Ekonomik)
• Kanunların uygulanmaması, adaletsizlik ve haksızlığın çoğalması (Hukuki neden)

YORUM: Özellikle EKONOMİK ve HUKUKİ bozulmalar iç isyanların çıkmasına neden olmuştur.

Ülkede farklı millet ve dinlerden insanların yaşaması, İç isyanların artması, can güvenliğinin kalmaması ve göçlerin artması (Sosyal)

YORUM: Her alanda duraklama yaşanmıştır. Güzel sanatlar arasında duraklama en azdır.

NOT: Duraklama döneminde olaylar, gelişmeler cümlelerde “bozulma” diye ifade edilmiştir. Buna lütfen dikkat edin.

B-DURAKLAMANIN DIŞ NEDENLERİ

1- Osmanlı devletinin doğal sınırlara ulaşması (Osmanlı Devleti güçlü devletlerle (Avusturya, Rusya ve İran) ,okyanus ve çöllerle sınır olması)

NOT: Osmanlı devletinin doğuda İran Azerbaycan ve Hazar denizine, batıda Adriyatik denizi, Viyana önlerine ve Kuzey Afrika’da Atlas okyanusuna, Güneyde Kızıldeniz ve Basra körfezine Kuzeyde: Kırım ve Lehistan’a ulaşmıştır.

2- Avrupa’nın bilimsel, kültürel ve ekonomik alanda ilerlemesi (Rönesans, Reform ve Aydınlanma Çağı ile)

3-Coğrafi keşifler ve yeni ticaret yollarının bulunması

YORUM: Avrupa coğrafi keşiflerle zenginleşmiş ve ekonomik bakımdan güçlenmiştir. Bu durum Osmanlı Ekonomisini olumsuz yönde etkilemiştir.

4-Kapitülasyonların etkisi: Osmanlı devleti Akdeniz ticaretini canlandırmak için Avrupa devletlerine kapitülasyonlar vermiştir.

YORUM: Bu durum Osmanlı ekonomisinin Avrupa devletlerinin denetimine girmiş ve Osmanlı ülkesi Avrupalıların Açık pazarı haline gelmiştir.

5- Avrupalıların Haçlı anlayışıyla Osmanlı Devletine hep birlikte saldırmalarıdır. (Haçlı Ruhu)

UYARI: Osmanlı devletini ve devleti ayakta tutan 3 temel unsur vardır. Bunlar EKONOMİ, ASKER (ORDU) ve TOPRAK SİSTEMİ dir. Bunlar güçlü ise Osmanlı güçlü bir devlettir. Eğer bunlardan biri bozulursa diğerleri de bozulur. 17. yüzyılda bunlar bozulmuş devlet güçsüzleşmiştir. Bu nedenle İSYANLAR çıkmıştır. (feodalite)

NOT: Bir devlet güçsüzleşirse ortaya feodalite (derebeylik) çıkar.

YENİÇERİ İSYANLARI (Askeri Feodalite): Kaldırılmak istenmiştir (yeniçeri ocağı) (Islahat)

AMAÇ: Merkezi yönetimi güçlendirmek

CELALİ İSYANLARI (sosyal feodalite): Şiddet kullanılarak bastırılmıştır. (Islahat)

AMAÇ: Merkezi yönetimi (Otoriteyi) güçlendirmek

SONUÇ: Islahatlarda başarısız olmuş devletin bozulması ve güçsüzleşmesi devam etmiştir.

YORUM 1: Osmanlı devleti duraklamanın asıl nedenlerine inmediği için başarısız olmuştur. Asıl neden EKONOMİ ORDU ve TOPRAK SİSTEMİ’nin düzeltilmesidir. Böylece devlet güçlü hale gelecekti.

YORUM 2: Devleti düzeltmek ve güçlendirmek isteyen 2. Osman (askeri) ve “Tarhuncu Ahmet paşa” (ekonomi) feodaliteler tarafından yok edilmiştir. Bu durum ıslahat yanlılarının feodal güçlere göre çok daha zayıf olduğunu gösterir. duraklamanın iç nedenleri