Montrö (Montreux) Boğazlar Sözleşmesi (20 Temmuz 1936)

Lozan Barış Antlaşması’na göre; Boğazların yönetimi Türkiye’nin başkanlığında uluslar arası bir komisyona bırakılmış ve silahsız bölge ilan edilmiştir. Bu durum ulusal egemenliğimizi zedeleyici nitelikteydi.
II. Dünya Savaşı Öncesi;
 Avrupa’da 1933’ten sonra silahlanma süreci başlamış
 Boğazlar Komisyonu üyesi İtalya Habeşistan’a saldırmış
 Almanya askersiz bölge ilan edilen Ren bölgesine asker göndermiş
 Japonya Mançurya’ya saldırmış
 Avrupa’daki gelişmeler Türkiye’nin güvenliğini tehdit etmiştir.
Bu gelişmeler üzerine Türkiye Milletler Cemiyeti’ne başvurarak Boğazların statüsünün yeniden görüşülmesini istedi. Avrupalı devletler savaş öncesi Boğazların egemenliğinin Türkiye’ye verilmesinin çıkarlarına uygun düşeceğinden Montrö Sözleşmesi’ni imzalamakta sakınca görmediler.
20 Temmuz 1936’da Montrö Boğazlar Sözleşmesi imzalandı. Buna göre;
 Boğazlar Komisyonu kaldırıldı, komisyonun görevi Türkiye’ye devredildi.
 Boğazlar ve çevresinde, Türkiye’nin istediği kadar asker bulundurması kabul edildi.
 Barış zamanı yabancı ticaret gemileri Boğazlardan serbestçe geçebilecekti.
 Savaş durumunda ise Boğazların kullanımı belirli kurallara bağlandı (Boğazlardan geçecek savaş gemilerinin önceden Türkiye’ye haber verilmesine, savaş sırasında yabancı savaş gemilerinin Boğazlardan geçiş izninin Türkiye’ye verilmesine karar verildi).
 Karadeniz’e kıyısı olan devletlerin savaş gemilerinin geçişi uluslar arası hukuk kurallarına göre düzenlenecekti.
NOT: Bu sözleşmeye ile Boğazlar üzerinde Türk Devleti’nin egemenlik haklarını zedeleyen bütün sınırlamalar kaldırılmış, Boğazlar üzerinde kesin egemenlik sağlanmış, Boğazların durumu Misak-ı Milli’ye göre düzenlenmiştir