Kazuistik Kuram Ne Demek?

Kazuistik Kuram Ne Demek?

Şimdi, kazuistik kuram, ahlak felsefesinde bi yaklaşım işte, ama öyle sıkıcı sıkıcı şeyler değil. Diyelim, bi etik problemle karşılaştın, ne yapacağını şaşırdın. Bu kuram diyor ki, “Dur bi bakalım, eskiden benzer bi durum olmuş mu, ona göre karar verelim.” Yani geçmişteki vakalara, misal yaşanmış olaylara göz atıp, “Hah, şunda şööle yapmışlar, bunda bööyle,” diyerek yol bulmaya çalışıyosun. Case bazlı düşünmek gibi bişi.
Mesela, doktor diyelim hastasına bakıyo, riskli bi karar vermesi lazım. Kazuistik kuram devreye giriyo, “Daha önce bööle bi hasta olmuş mu, ne yapılmış?” diye soruyo. Sonra o eski vakalardan ilham alıp, “Tamam, şunu yapalım,” diyip ilerliyo. Tabii her durum farklıdır, ama geçmiş sana bi rehber sanki.

Sınavda Bunu Nasıl Ayırt Edersin?

Sınavda çıkarsa, “Bu kazuistik mi, değil mi?” diye şıp diye anlaman için bi kaç püf nokta vereyim. Şimdi dikkat et:
Geçmişe bakar: Bu kuramın en bariz özelliği, “case”lere, yani geçmişteki örneklere dayanması. Soruda “eskiden şööyle yapılmış, ona göre karar verelim” gibisinden bişi varsa, bingo, kazuistik olabilir!
Esnek takılır: Katı kurallar yok bunda. Mesela deontolojik etik, “Yalan söylemek her zaman yanlıştır,” diye diretiyo. Ama kazuistik, “Duruma göre değişir, bi bakalım ne olmuş,” diyip esneklik gösteriyo.
Sonuçtan çok vakaya odaklı: Teleolojik etik hep “Sonuç iyi mi, tamam o zaman,” der. Kazuistik ise sadece sonuca değil, geçmişteki olayların nasıl çözüldüğüne bakar.
Karakterle işi yok: Erdem etiği, “İyi insan nasıl davranır?” diye karakter muhabbetine girer. Kazuistik daha pratik, “Vaka neyi gösteriyo?” diye somut bakar.
Örnekle Peşkeştiriyim
Diyelim sınavda bi soru: “Doktor hastayı kurtarmak için yalan söylemiş, ama geçmişte benzer bi durumda yalan işe yaramış. Bu doğru mu?” İşte burada kazuistik kuram devreye girer. “Geçmişte ne olmuş, ona bakalım,” der, katı kural koymaz. Deontolojik olsaydı, “Yalan söylemek yanlış!” diye kesip atardı. Teleolojik olsaydı, “Sonuç iyi mi, tamam,” derdi. Ama kazuistik, vakaya göre değerlendirir.
Babacım, blogunda şöyle yazarsın mesela: “Kazuistik kuram işte, geçmişten ders alıp karar vermeye çalışıyo. Sınavda da bunu görürsen, ‘Aha, bu eski vakalara mı bakıyo?’ diye düşün, ayırt edersin. Hem esnek, hem pratik bişi.”