Schwartz’ın Değer Gruplarını Ayırt Etmek

Schwartz’ın değer grupları

psikolog Shalom Schwartz tarafından geliştirilen ve insanların değerlerini anlamak için kullanılan bir teoridir. Schwartz, bu değerleri temel bir yapı içinde gruplayarak, insanların kültürel ve bireysel farklılıklarını anlamayı amaçlamıştır. Schwartz’a göre değerler, insan davranışlarını yönlendiren temel inançlardır ve her biri birbiriyle ilişkili çeşitli grup ve boyutlardan oluşur.

Schwartz’ın değer teorisi, 10 temel değer grubuna dayanır. Bu değerler, birbiriyle ilişkilidir ve üç ana boyutta organize edilmiştir:

1. Güç (Power): Statü, prestij ve kaynak kontrolünü içeren değerler. Bireylerin sosyal hiyerarşideki yerlerini ve gücünü artırma amacı güder.
2. Hedef (Achievement): Kişisel başarı ve hedeflere ulaşmaya yönelik değerler. Bireylerin yeteneklerini kullanarak toplumda başarılı olma çabasıdır.
3. Hedonizm (Hedonism): Keyif ve eğlencenin peşinden gitme, haz ve tatmin arayışı.
4. Stabilite (Security): Kişisel, sosyal ve toplumsal düzeyde güven ve düzenin korunmasına yönelik değerler.
5. Bireysellik (Self-Direction): Kişisel özgürlük, özerklik ve yaratıcılığa değer veren bir grup. Kendi seçimlerini yapma ve düşünme hakkı ön plandadır.
6. Evrenselcilik (Universalism): Doğa, eşitlik ve adalet gibi evrensel değerlerin savunulması. İnsan hakları ve çevre koruma gibi küresel meselelerde sorumluluk taşır.
7. Bütünlük (Benevolence): Aile ve yakın çevreye yardım ve iyilik yapma, başkalarının refahını düşünme.
8. Gelenek (Tradition): Toplumsal normlara, geleneklere ve kültürel mirasa saygı gösterme. Ahlaki değerler ve sosyal düzeni koruma amacı taşır.
9. Konformizm (Conformity): Toplumun beklentilerine ve kurallarına uyma, başkalarına zarar vermekten kaçınma.
10. Yenilik (Self-Transcendence): Kişinin kendisini aşma ve toplumun genel yararını gözetme amacı taşıyan değerler.

Bu değerler grupları, insanların farklı kültürlerde, toplumlarda ve bireysel düzeyde nasıl düşünüp davrandığını anlamak için kullanılır. Her birey, bu değerleri farklı derecelerde içselleştirebilir ve bu da kişisel ve toplumsal kararları etkileyebilir.

Schwartz’ın değer gruplarını ayırt etmek

Schwartz’ın değer gruplarını ayırt etmek için, her bir grup belirli bir amacı ya da davranış biçimini temsil eder ve genellikle birbirinden farklı sosyal ihtiyaçları yansıtır. İşte bu ilkeleri birbirinden ayırmak için bazı kıstaslar:

1. Bireysel ve Toplumsal Odak:
   • Bireysel odaklı değerler: Bireyin kendi çıkarları ve özerkliğiyle ilgilidir. Örneğin, Bireysellik (Self-Direction) ve Hedonizm (Hedonism) bireysel özgürlük, keyif ve tatmin arayışını vurgular.
   • Toplumsal odaklı değerler: Başkalarının refahını, toplumsal düzeni veya kolektif iyiliği hedefler. Bütünlük (Benevolence) ve Evrenselcilik (Universalism) gibi değerler, başkalarına yardım ve toplumun genel çıkarlarını ön planda tutar.
2. Sosyal Hiyerarşi ve Güç:
   • Güç ve Başarı: Güç (Power) ve Hedef (Achievement) gibi değerler, bireylerin toplumsal statülerini, gücünü ve başarıyı artırma arzusuyla ilgilidir. Bu değerler, kişisel çıkarlar ve hiyerarşi üzerindeki etkiyi vurgular.
   • Stabilite ve Konformizm: Stabilite (Security) ve Konformizm (Conformity), toplumsal düzeni koruma ve normlara uyma gerekliliği üzerine odaklanır. Bu değerler, toplumsal düzenin korunmasına dair bireylerin sorumluluğunu ifade eder.
3. Değişim ve Gelenek:
   • Değişim ve Yenilik: Bireysellik (Self-Direction) ve Yenilik (Self-Transcendence) gibi değerler, bireylerin ve toplumun sürekli olarak değişmesi ve yeniliklere açık olmasını savunur. Bu değerler, toplumsal değişim ve bireysel büyümeye odaklanır.
   • Gelenek ve Düzen: Gelenek (Tradition) ve Stabilite (Security) gibi değerler ise toplumsal normlara, geleneklere ve sabit kurallara bağlılık üzerine kuruludur. Bu değerler, değişime karşı daha muhafazakar bir duruş sergiler.
4. Kişisel Haz ve Toplumsal İyi:
   • Kişisel Haz: Hedonizm (Hedonism) bireyin haz ve tatmin arayışını savunur. Bu değer, kişisel keyfi ve tatmini ön plana alır.
   • Toplumsal İyi: Evrenselcilik (Universalism) ve Bütünlük (Benevolence) gibi değerler ise toplumsal sorumluluk ve diğer insanların refahını hedefler.

Schwartz’ın değerler gruplarını ayırt etmek için bu kategorilere bakarak, her bir grubun hangi düzeyde toplumsal ya da bireysel çıktılar sunduğunu belirlemek faydalı olabilir. Bu değerlerin bir arada var olması da mümkündür, çünkü bir kişi aynı anda bireysel ve toplumsal değerleri dengeleyebilir.