Cumhuriyetçilik
Atatürk’ün Cumhuriyetçilik İlkesinin Temel Özellikleri “Bugünkü hükümetimiz, devlet örgütümüz doğrudan doğruya milletin kendiliğinden yaptığı bir devlet örgütü ve hükümettir ki, onun ismi cumhuriyettir… Hükümet millet ve millet hükümettir. Artık hükümet ve hükümet mensupları, kendilerinin milletten ayrı olmadıklarını ve milletin efendi olduğunu tamamen anlamışlardır.” Atatürk’ün Cumhuriyetçilik İlkesinin Temel Özellikleri
* Gazi, cumhuriyeti nasıl tanımlıyor? Cumhuriyet yönetimi ile hangi yönetimi karşılaştırıyor?
Halkın kendi kendini yönetmesi, milli egemenlik, ülkeyi yönetenlerin milletin temsilcileri olduğunu vurguluyor, padişahlık-saltanat yönetimi ile karşılaştırıyor.
Cumhuriyet halkın kendi kendisini yönetmesidir. Cumhuriyet yönetiminde egemenlik bir kişiye veya zümreye değil, millete aittir. Vatandaşlar, seçme ve seçilme hakkına sahiptir.
Cumhuriyetçilik, devletin cumhuriyetle yönetilmesini öngören bir ilkedir. Cumhuriyeti benimsemeyi ve onun en iyi yönetim biçimi olduğuna inanmayı ifade eden bu ilke cumhuriyetin korunması ve yüceltilmesini amaçlar.
Gazi, demokrasinin en güzel uygulandığı rejim olarak cumhuriyeti görmüştür. Cumhuriyet rejimi içerisinde aşama aşama demokrasiye geçilmesini düşünmüştür. Bu aşamalar nelerdir?
TBMM’nin açılması,
1921 Anayasası’nın (Teşkilat-ı Esasiye Kanunu) kabulü,
Saltanatın kaldırılması,
Cumhuriyetin ilanı,
Halifeliğin kadırılması,
Çok partili demokrasiye geçiş denemeleri,
Kadınlara da seçme-seçilme hakkının tanınması,
Erkan-ı Harbiye Vekâlet’inin kaldırılması Atatürk’ün Cumhuriyetçilik İlkesinin Temel Özellikleri
Gazi’ye göre Cumhuriyetin varlığı korunmasına bağlıdır. Bu görevi Türk gençliğine vermiştir.“ Cumhuriyeti biz kurduk, onu yükseltecek ve devam ettirecek olan sizsiniz.”
Cumhuriyet yönetimi, vatandaşları sahip olmadıkları pek çok hak ve özgürlüğe kavuşturdu.
Öncelikle ülkemizin bir hanedan tarafından yönetimine son veren, egemenliği millete verdi. Toplumdaki tüm ayrıcalıklar kalktı, bireyler arasında her alanda eşitlik (özellikle kadın-erkek eşitliği) gerçekleşti. Vatandaşlar özgürce fikirlerini söyleyebilme imkânı edindiler.
Gelişmemize engel olan unsurlar, cumhuriyet ile kaldırıldı. Cumhuriyet yönetimi, ülkemizin çağdaşlaşması için gereken ortamın oluşmasını sağlamıştır.. Ülke büyük bir ilerleme yoluna girdi.
Cumhuriyet, diğer Atatürk ilke ve inkılâplarının gerçekleşebileceği uygun ortamı hazırlamıştır. Cumhuriyet; bir kişi, zümre ya da sınıfın yararını değil toplumun yararını gözetir; kanun önünde eşitliği gözetir, bu açıdan halkçılık ilkesi ile birbirini tamamlar.
Cumhuriyet yönetimi, ancak toplumun millet bilincine ulaşması ile mümkün olduğundan milliyetçidir. halk-millet egemenliğine dayandığı için halkçı ve milliyetçidir. Aklı ve bilimi esas aldığı için laik bir düzendir. Her alanda çağdaşlaşmayı esas aldığı için inkılapçıdır. Bireyler, vatandaş haline gelmiştir.
Ne Mutlu Türküm Diyene
Milliyetçilik, milletini sevmek- parçası olmaktan gurur duymak, onu yükseltme amacını benimsemek ve bu uğurda çalışmaktır.
* Gazi’nin bu sözü hangi Atatürk ilkesi ile ilişkilendirilebilir? Bu Atatürk ilkesinin hangi niteliğini ortaya koymaktadır?
Milliyetçilik… Atatürk milliyetçiliği; Türk milletinin bir ferdi olmaktan gurur duymayı öngörür, Türk olmayı ırka göre belirlemez, kendini Türk olarak görmek-hissetmek yeterlidir. Yani ırkçı değildir tersine birleştiricidir.
“Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran Türkiye halkına Türk milleti denir.”Atatürk’ün Cumhuriyetçilik İlkesinin Temel Özellikleri
Millet, geçmişte bir arada yaşamış, şimdi de bir arada yaşayan, gelecekte de bir arada yaşama inancında ve kararında olan(?), aynı vatana sahip çıkan, aralarında dil, tarih ve kültür birliği olan insan topluluğudur.
“…Topluluğun fertleri, ne kadar Türk kültürü ile dolu olursa, o topluluğa dayanan cumhuriyet de o kadar kuvvetli olur.”
Gazi, Osmanlı Devleti’nin çöküş nedenlerinden birinin de öz benliğinden uzaklaşması olduğunu belirtmiştir.
* Bu görüş yeni Türk devletini kurarken onu hangi uygulamaları(inkılâpları) yapmaya yöneltecektir?(4)
TTK ve TDK’nın kurulması,
Tevhid-i Tedrisat Kanunu, DTCF’nin kurulması
Atatürk milliyetçiliğinin özünde, milletin bağımsızlığı yer alır. Nitekim Kurtuluş Savaşı da bu öze dayanılarak başarılmıştır. Bunun ardından diğer alanlarda da(?) millileşme gerçekleştirilecektir.
Eğitimde, ekonomide, kültürel-sanat alanında
“Toplu bir milleti istila etmek, darmadağınık bir milleti istila etmek gibi kolay değildir.”
* Gazi, bu sözüyle neyin önemini vurgulamıştır?
Milletin birlik ve beraberlik içinde olmasını Atatürk’ün Cumhuriyetçilik İlkesinin Temel Özellikleri
Atatürk Onuncu Yıl Nutkunda, “Az zamanda çok ve büyük işler yaptık.” diyerek, inkılapların başarılmasını da millî birlik ve beraberlik ruhuna bağlamıştır.
* Bir toplumda birlik ve beraberliği kanıtlayan durumlar nelerdir?
Savaşlarda-afetlerde birlik beraberlik ve dayanışma içinde olması
Milli birlik ve beraberlik, Milli Mücadele’de, Türk milletini başarıya ulaştıran güç olmuş, Misak-ı Milli büyük ölçüde başarılmıştır. Ardından Türk milletini çağdaşlaştırılması yolunda milli egemenliğe dayalı bir cumhuriyet, milli ekonomi, milli eğitim gerçekleştirilmiştir. Milli kültür ve Türklük şuurunun gerçekleştirilmesi yolunda inkılâplar yapıldı. Aynı şekilde Atatürk dönemi Türk dış politikası da tam bağımsızlığı önde tutan milli bir nitelik taşımaktadır. Atatürk’ün Cumhuriyetçilik İlkesinin Temel Özellikleri