Sosyal Bilgiler

Ders Notları

Maddeler Halinde Genel Türk Tarihi Ders Notu

BySosyal Bilgiler

Haz 18, 2020 #ders notu, #madde madde tarih, #tarih, #türk, #türk tarihi

Genel     Türk    Tarihi

  1. İlk Türk siyasi topluluğu : İskitler ( Devlet olamamışlar )
  2. İlk Türk devleti : Asya Hun Devleti
  3. Orta Asya’da Türkleri bir çatı altında toplayan ilk Türk Kağanı : Mete Han
  4. Türk adıyla kurulan ilk Türk devleti : Göktürk ( Köktürk ) devleti
  5. Orta Asya’da en eski kültür merkezi : Anav
  6. Türklere ait en eski kültür merkezi : Afanesyova
  7. Orta Asya’da yayılma ve etki alanı en geniş olan kültür merkezi : Andronova
  8. Orta Asya’da en gelişmiş kültür merkezi : Tagar
  9. Madenin ilk işlendiği orta Asya kültür merkezi : Afenesyova
  10. Demirin ilk işlendiği orta Asya kültür merkezi : Karasuk
  11. Atı evcilleştiren ve at arabalarını ilk kullanan Türk siyasi topluluğu : İskitler
  12. İskitlerde en parlak dönem : Alper tunga dönemi
  13. Dünyanın bilinen ilk kadın hükümdarı : Tomris Hatun
  14. Asya Hunlarının kurucusu : Teoman ( Tu – man )
  15. Asya hunlarının en parlak dönemi : Mete Han dönemi ( Mo – tun )
  16. Yerleşik hayata geçen Türk devletleri : Uygurlar , Kırgızlar , Türgişler
  17. Yerleşik hayata tamamıyla geçen türk devleti : Türgişler
  18. Türgişlerin yıkılmasıyla meydana gelen savaş : Talas savaşı ( Atlık Savaşı )
  19. Avrupa’da kurulan ilk türk devleti : Avrupa Hun Devleti
  20. Bizansı vergiye bağlayan ilk Avrupa Hun Hükümdarı : Rua
  21. Avrupa Hunlarının Bizans’ı vergiye bağladığı anlaşmalar: Margos anlaşması, Anatolias anlaşması
  22. Bizans’a giden ilk göktürk elçisi : Sogdlu Tüccar Maniac
  23. Bizansın gönderdigi elçi : Zemarkos
  24. Göktürklerinin en parlak dönemi : Mukan Kağan dönemi
  25. Türklerdeki ilk sulama kanalı : Töte kanalı ( Tötö kanalı )
  26. Türklerdeki ilk alfabe : Göktürk devleti ( Kutluk Devleti )
  27. Türklerdeki ilk yazıtlar : Yenisey yazıtları
  28. Orhun Abidelerinin diğer ismi : Bengü Taşlar ( Sonsuzluğa kalması dileğiyle )
  29. Orhun Abidelerinden ilk bahseden kişi : Ata Melik Cüveyni ( Tarih – i Cihanguşa )
  30. Orhun Abidelerinin Türkiye de Basımını yapan ilk kişi : Necip Asım
  31. Orhun Yazıtlarını bulan kişi : Johan von Strahlenberg, 1721
  32. Orhun Yazıtlarını okuyan kişi : Vilhelm Thomsen 1893
  33. İlk ipek para : Uygurlar , Kamdu
  34. Ölülerini yakan ilk türk topluluğu : Kırgızlar
  35. İbadetlerini taş binalarda yapan Türk Devleti : Tabgaçlar
  36. Ticarette parayı kullanan ilk Türk devleti : Türgişler
  37. Türgişlerde madeni paraya verilen isim : Yarmak
  38. Uygurlara ait kitabeler : Taryat , Tes ,Şine•Usu,Somon•Sevrey ,Suci ,Karabalgasun ,Ar Hanin ,Gürbelcin ,Somon­Tes ,Mutrın Temdeg.
  39. Avrupa Hunlarına ait destan : Sihirli Geyik
  40. Türklerde ilk orta oyunu : Uygurlar
  41. Türklerde ilk minyatür: Uygurlar
  42. Uygurlarda duvar resimlerine verilen isim : Fresko ( fresk )
  43. Uygurlarda duvar resimlerini yapan sanatçı , ressam: Bedizci
  44. Türklerde ilk din değiştiren türk devleti : Uygurlar (manihezm)
  45. İlk ilahi dine inanan türk devleti : Hazarlar ( musevilik )
  46. İslamiyeti kabul eden ilk türk boyu : Karluklar
  47. İslamiyeti kabul eden ilk Türk – islam devleti : İtil Bulgarları
  48. Moğol hakimiyetine giren ilk türk devleti : Kırgızlar
  49. Anadoluya akın yapan ilk türk boy ve devletleri : İskitler , Hunlar , Sibirler
  50. Türklerin kullandığı diller : Sogd , Kril ,Latin , Arapça
  51. Asyada siyasi birliklerini sürdüren devletler : Kırgızistan , Türmenistan, Uygur Özerk Türk Bölgesi
  52. Avrupada siyasi varlıklarını sürdüren devletler : Bulgaristan , Macaristan
  53. Rus knezlikleri ( boyları ) ile mücadele eden türk devlet yada toplulukları : Kıpçaklar , Sibirler , Hazarlar , Avarlar

  54. Rönesans
  55. İstanbulu kuşatan ilk Türk devleti : Avarlar
  56. İstanbulu kuşatan ikinci Türk devleti : Bulgarlar
  57. Türklerin kutsal kenti : Ötüken
  58. Türklerden bahseden ilk belge, : Çin kaynaklarında bulunan  bir  antlaşma  belgesidir (MÖ 318)
  59. Türklerden bahseden ilk yazılı belge : Kuzey Şansi anlasması
  60. Türklerin islamiyetten önce kullandığı ticaret yolları : İpek yolu , Kürk yolu
  61. Malazgirt meydan savaşında saf değiştiren türk toplulukları : Uzlar ( oğuzlar ) , Peçenekler
  62. Slavların teşkilatlanmasını sağlayan türk devleti : Avarlar
  63. Üzengi denilen at eğer takımını kullanan ilk Türk devleti : İskitler
  64. Üzengi denilen at eğer takımını Avrupaya öğreten ilk türk topluluğu : Avarlar
  65. Dünyanın en uzun destanı : Manas destanı ( Kırgızlar )
  66. Bedizci : Uygurlarda ressam

66. Kamdu : Uygurların ticarette kullandığı ipek para

  1. Türklerde ilk Minyatür sanatı : Uygurlar
  2. Fresko : Uygurlarda duvar resmi

69. Kut : Göktanrı tarafından kağana verildiğine inanılan devleti yönetme yetkisi

  1. Kurultay : Toy , Kengeş
  2. İslamiyet öncesihükümdar unvanları: Han, Hakan,Kağan,Yabgu,İlteber,İlteriş,İdikut, Şanyü, Tanyü,Külerkin,Aytengri
  3. Kurultayın Üyeleri

 

Aygucu Buyruk Tarkan Apa Tudun Bitikçi Tamgacı Agılığ
Başbakan Bakan Askeri Yönetici Sivil Yönetici Vergi Denetim Yazışma İşleri Dış Politika Haznedar

 

  1. Tabgaçlardaki meclisin ismi : Nazırlar Meclisi
  2. Peçeneklerdeki Meclisin ismi : Komenton
  3. Tuna Bulgarlarında meclisin ismi : Millet Meclisi
  4. Avrupa Hunlarında meclisin ismi : Seçkinler Meclisi
  5. Oğuzlarda meclisin ismi : Tirnek ( Dernek ) Meclisi
  6. Kıpçaklarda meclisin ismi : istişare Meclisi
  7. Sabir ve Hazarlarda meclisin ismi : İhtiyarlar meclisi
  8. İslamiyet öncesi türklerdeki en eski inanışlar : Göktanrı , Şamanizm , Atalar Kültü , Animizm , Toteminizm
  9. Türklerin en eski inancı : Toteminizm
  10. Şaman : Kam , Baksi , Din adamı

83. Balbal : Mezar Taşı ( ilk örnekleri İskitler )

  1. Tamu : Cehennem
  2. Uçmağ : Cennet

86. Umay : Çocukları koruduğuna inanılan iyi huylu melek

  1. Umacı : Öcü
  2. Yek : Şeytan
  3. Sav : Atasözü
  4. Sagu : Ağıt
  5. Koşuk : Şiir
  6. Kün : Halk
  7. Öğ : Anne
  8. Kank : Baba
  9. Yumuş : Çeyiz
  10. Kalıng : Başlık parası
  11. Törün : Düğün yemegi
  12. Yuğ: Cenaze Töreni
  13. Yuğ Aşı : Ölü yemeği
  14. Kurgan : Mezar
  15. Noin – Ula : Hunlara ve Göktürklere ait kurgan

102. Şipovo : Avrupa Hunlarına ait kurganlar ( Mezarlar )

  1. Otağ : Hükümdar çadırı
  2. Kopuz : Perdesiz bağlama
  3. Animizm : Ruha tapıcılık
  4. Islamiyetten önce Türk Devletlerinde davalara bakan görevli : Yargan veya Yargucu
  5. Oğuş : Aile
  6. Uruğ : Sülale
  7. Bud : Boy
  8. Budun : Millet
  9. İl : Devlet
  10. Şad : Hanedan üyesi vali
  11. Tiğin : Kağan çocuklarına verilen isim
  12. Ayuki : Hükümet
  13. Toygun : Hükümet üyeleri
  14. Hükümdarların kullandığı çeşitli semboller : Taht ( Örgin ) , Unvan alma , Sancak , Tuğ, Otağ( Çadır ) , Davul ( Nevbet ) ,Sorguç ( Kotuz )
  15. İskitlere ait destanlar : Şu , Alper Tunga Destanı
  16. Hunlara Ait Destanlar : Oğuz Kağan destanı , Siyen – Pi destanı
  17. Göktürklere ait destanlar : Bozkurt destanı , Ergenekon destanı
  18. Avrupa Hunlarına ait destanlar : Sihirli geyik
  19. Uygurlara ait destanlar : Göç ve Türeyiş Destanları
  20. Kırgızlara ait destanlar : Manas destanı
  21. Bulgarlara ait destanlar : Şan Kızı
  22. Oğuz – Kıpçak mücadelesi : Dede Korkut Hikayeleri
  23. İslamiyetten önce türklerin kullandığı diller : Çince , Sogd , İbranice , Latince
  24. Yerleşik hayata geçen ilk türk devleti : Uygurlar
  25. Yerleşik hayata tamamıyla geçen türk devleti : Türgişler
  26. Türgişlerin en parlak dönemi : Su – lu Kağan dönemi
  27. Avrupa Hunların en parlak dönemi : Attila
  28. Attilanın Bizansla yaptığı anlaşmalar : Margos , Anatolias
  29. Dünya ordularının temelini oluşturan onluk sisteminin kurucusu : Mete Han ( M.Ö 209 )
  30. Bağımsızlık amacıyla başlatılan ilk türk isyanı : Kürşad Ayaklanması
  31. Din değiştirdiği için uygurlarla savaşan Türk – İslam devleti : Karahanlılar
  32. Türgişlerin yıkılmasıyla meydana gelen savaş : Talas savaşı
  33. Moğolların türkleşmesine katkı sağlayan Türk devleti : Uygurlar
  34. Törenin değişmez hükümleri : Adalet ( konilik ) , Eşitlik ( tüzlük ) , İyilik ( Uzluk ) , İnsanlık ( kişilik)
  35. Avrupa hunlarının kurucusu : Balamir
  36. Avrupa hunlarının en parlak dönemi : Attila
  37. Uygurların en parlak dönemi : Moyen Çur
  38. Uygurların din değiştirdikleri dönem : Böğü kağan
  39. Moğolları türkleştiren uygur kolu : Turfan Uygurları
  40. Kağan çocuklarını verilen isim : Tiğin
  41. Türklerde en az değişime uğrayan alan : Ordu Teşkilatı
  42. Türklerin ihraç malları : Et , Deri , Canlı Hayvan , Kösele , Silah  ve   Madeni ürünler , Hayvansal

Gıdalar

  1. Türklerin ithal malzemeleri : Tarım ürünleri ( hudubat ) , ipek kumaş , giyim eşyası
  2. Türklerde mahkemelerin başında bulunan kişi : Yargu
  3. İslamiyetten önce araplarla türklerin komşu olması : Ömer dönemi sasanilere son verilmesi , kadisiye savaşı , celula savaşı , nihavent savaşı , köprü savaşı
  4. İlk Türk İslam devleti : Karahanlılar
  5. Türkçeyi resmi dil ilan eden ilk devlet : Karahanlılar
  6. Türk tarihinin düzenli işleyen ilk posta örgütü : Karahanlılar

  7. Rönesans
  8. Türklerde ilk hastane : Karahanlılar , Bimarhane
  9. İlk burslu eğitim : Karahanlılar , Tabgaç buğra han dönemi
  10. İlk kervansaray : Ribat• ı Melik , Karahanlılar ( Buhara – Semerkant arası )
  11. Anadolu da İlk türk islam camii : Manucehr cami , Selçuklular
  12. İlk türk islam medresesi : Karahanlılar , Tabgaç Buğra han medresesi
  13. Sultan ünvanını kullanan ilk türk islam hükümdarı : Gazneli Mahmut
  14. İmparatorluk özelliğine sahip ilk türk islam devleti : Gazneliler
  15. Mısırda kurulan ilk türk islam devleti : Tulunoğulları
  16. Kutsal yerlere ( Mekke , medine , hicaz ) hakim olan ilk türk islam devleti : Ihşitler ( Akşitler )
  17. Tolunoğullarında hastaneye verilen isim : Maristan
  18. Tolunoğullarının en önemli mimari eserleri : Tolunoğlu Ahmet cami , Ulu cami
  19. İlk Türk islam camii : Tulunoğlu Ahmet camii
  20. Hindistana sefer düzenleyen ilk Gazne hükümdarı : Sebük Tiğin
  21. Din değiştirdiği için Uygurlarla savaşan ilk türk islam devleti : Karahanlılar
  22. Kurulduğu yerin ismini alan türk islam devletleri : Gazneliler , Harzemşahlar
  23. Anadoluya ilk Türk islam akınları: 1017 – 1026Çağrı beyin keşif amaçlı DoğuAnadolu seferleri
  24. Anadoluda Bizansla yapılan ilk savaş : Pasinler savaşı 1048
  25. Kudüsü Haçlılardan geri alan Haçlı seferine sebep olan türk islam devleti : Eyyübiler , Selahattin Eyyübi
  26. Eyyübilerin askeri kanadını oluşturan türk boyu : Kıpçaklar
  27. Memlüklerin kuruluşunda etkili olan türk boyu : Kıpçaklar
  28. Orta Doğudaki son haçlı kalıntılarına son veren türk islam devleti : Memlükler
  29. Her emrin sultan olma hakkına sahip olduğu türk islam devleti : Memlükler
  30. Tarihte Moğolları yenen ilk türk islam devleti : Memlükler
  31. Memlük ülkesine verilen isim : Devlet – üt Türkiye
  32. Memlüklerin Moğolları ( İlhanlılar ) yendiği savaşlar : Ayn•u Calud , Elbistan ,Merc•i süffar , Merc•i Humus
  33. Büyük Selçuklu toprakları üzerinde kurulan ve kendilerin Büyük Selçuklu devletinin mirasçısı olarak adlandıran devlet : Harzemşahlar
  34. Hindistanda kurulan ilk türk devleti : Delhi türk sultanlığı
  35. Hindistanda islamiyetin yerleşmesine katkıda bulundan devlet : Babürlüler,
  36. Moğolların kurusucu ve en parlak dönemi : Cengiz Han ( Timuçin )
  37. Cengiz Hanın ölümünden sonra Moğol toprakları üzerinde kurulan devletler :
    1. Altınorda Devleti : Cengizin torunu Batuhan tarafından kırımda Timur tarafından yıkıldı.
    2. Kubilay hanlığı : Kubilay tarafından çinde kurulmuş Moğol devleti
    3. Çağatay Hanlığı : Cengizin oğlu Çağatay tarafından Türkistanda kurulmuş , Timurun idaresinde varlığını sürdürmüştür.
    4. İlhanlı devleti : Kurucusu Hülagü’dür. Anadolu Selçuklu devleti ile Abbasilere son Irak , İran ve Anadolu da hakimiyet kurdular.

 

 

  1. İslamiyeti Kabul etmeyen tek Moğol devleti : Kubilay Hanlığı
  2. Kubilay Hanlığını ziyaret eden ünlü seyyah : Marco Polo
  3. Timur Devletine son veren topluluk : Özbekler
  4. Anadolunun kapılarını türklere açan savaş : Malazgirt Savaşı
  5. Malazgirt savaşından sonra kurulan beylikler :
    1. Saltukoğulları : Erzurum
    2. Mengücekliler : Erzincan , Kemah
    3. Danişmendliler : Tokat , Sivas ,Kayseri , Niksar
    4. Artukoğulları : Elazığ , Diyarbakır ,Batman ,Hasankeyf ,Mardin
    5. Çaka Beyliği : İzmir , Aydın , Tire

f)        Tanrıvermişogulları : Efes

  1. İnaloğulları : Diyarbakır
  2. Çubukoğulları : Elazığ
  3. Sökmenoğulları : Ahlat
  4. Dilmaçoğulları : Bitlis
  1. Büyük Selçuklu devletinde hükümdar çocuklarına verilen isim : Melik
  2. Meliklerin eğitiminden sorumlu devlet görevlisi : Atabey
  3. Türk – İslam devletlerinde hükümdar ünvanları : Han , Hakan , Nasr , Bey, İliğ, Buğra , Kara, Kadir , Şahinşah , Padişah , Sultan – ı Alem , Sultan – ı Azam
  4. Türk – İslam devletlerinde Hükümdar sembolleri :

a)      Otağ– ı Humayun

  1. Sancak
  2. Davul ( Nevbet )
  3. Tuğra
  4. Arma
  5. Unvan
  6. Hilat ( Saltanat Giysisi )
  7. Taht
  8. Asa
  9. Çetr : Saltanat Şemsiyesi
  10. Tuğ
  11. Sikke ( Para bastırma )
  12. Halife veya kendi adına hutbe okutmak
  13. Kılıç kuşanma
  1. Türk – İslam devletlerin eyalet ve vilayetlerin başında bulunan askeri ve idari yönetici : Şıhne
  2. Vilayetlerin vergilerini toplamakla görevli kişi : Amil
  3. Vilayetlerden sorumlu sivil yönetici : Amid
  4. Türk – İslam devletlerin belediye işleri : İhtisab
  5. Türk – İslam devletlerinde belediye işlerinden sorumlu , ticari hayatı korumakla görevli kişi :

Muhtesip

  1. Türk – İslam devletlerinde divan ile sultan arasındaki işleri düzenleyen görevli : Has Hacib , Hacib
  2. Türk –İslam devletlerinde , devlete ve hükümdarakarşışu işleyenleri cezalandıran görevli : Emir –i Hares
  3. Türk – İslam devletlerinde Divanın bölümleri :

a)      Divan – ı İstifa : Mali işler , görevlisi müstefvi

  1. Divan – ı Arz : Askeri ve Askeri mali işler , görevlisi Emir• i Arz
  2. Divan – ı Tugra ( Divan – ı İnşa ) : İç ve dışyazışma , görevlisi Tuğrai veya Münşi
  3. Divan – ı İşraf : Askeri ve mali işler dışındaki denetim işleri , görevlisi Müşrif
  4. Divan– ıMezalim: Hükümdar başkanlığındaağırsiyasi suçlarıngörüşüldüğüdivan
  1. Kadıların başında bulunan ve bağdatta oturan baş kadı : Kad• ül Kudat
  2. Örfi davalara bakan görevli : Emir – i Dad
  3. Türk – İslam devletlerinde devşirme sistemine verilen isim : Gulam Sistemi
  4. Türk – İslam devletlerinde Eyalet askerlerine verilen isim : Sipahiyan , İkta askerleri
  5. Türk –İslam devletlerinde esnafların kendi aralarında birleşerek kurdukları dini ve iktisadi örgüt , lonca teşkilatı : Fütüvvet anlayışı
  6. Türk – İslam devletlerinde hükümdar ve ailesine ait topraklar : Has arazi
  7. Meliklere , Emirlere ve Komutanlara yaptıkları görevin karşılığında verilen topraklar : İkta arazisi
  8. Türk – İslam devletlerinde mülkiyeti kişilere ait olan topraklar : Mülk arazi
  9. Gelirleri hayır kurumlarına ve bilimsel kuruluşlara ayrılan topraklar : Vakıf Arazisi
  10. Türk – İslam devletlerinde gayrimüslimlerin elindeki topraklar : Haraci arazi
  11. İlk Türk – islam sözlüğü : Divan – ı Lügat – ı Türk
  12. İlk türk – islam siyasetnamesi : Kudatgu Biliğ, Yusuf Has Hacib tarafından yazılıp Tabgaç Buğra Hana sunulmuştur.
  13. Edip Ahmet Yükneki : Atabet’ül Hakayık ( Gerçeklerin Eşiği )
  14. Ahmet Yesevi : Divan – ı Hikmet
  15. Firdevsi : Şehname , Gazneli mahmuta sunulmuştur.
  16. Zemahşeri : Mukaddimetül Edep , Keşşaf
  17. Ömer Hayyam : Rübailer , Celali Takvimi
  18. Enveri : Kasideler
  19. Nizam – ı Mülk : Siyasetname
  20. Cabir Bin Hayyam : Kimya
  21. El Razi : El Havi , Çicek ve Kızamık aşılarını geliştirdi
  22. İbn – i Heysem : Optik alanında çalışmalar yaptı. Kitabül Menazir
  23. Utbi : Tarihi Yemin

221. Farabi : El Medinetül Fazıla , ihsaül ulüm , Kitabül müsiki kebir

  1. Gazali : İhya’ül Ulumiddin
  2. Ibni Fadlan : Rıhle ( Seyahatname )
  3. Biruni : Asar’ül Bakiye
  4. İbn – i Rüst : Tehafütü’t Tehafüt , Makela fı’l Mizac , Avrupaya Aristoyu en iyi anlatan filozof
  5. Harezmi : Kitab’ül Cebr Ve’l Mukabele
  6. İbn – i Sina ( Avicenna ) : El Kanun Fi’t Tıp
  7. Uluğ Bey : Zîc•i Ulûgî ( Yıldızların Fihrist Cetveli )
  8. Ali Şir Nevai : Muhakemet’ül Lügateyn , Mecalüs’ün Nefais
  9. Timur devletine son veren topluluk : Özbekler
  10. Fatimilerin Kahirede kurduğu medreseler : El Ezher medreseleri
  11. İlk Türk – İslam üniversitesi : Bağdat Nizamiye Medreseleri
  12. Büyük Selçuklu devletinin önemli şehirleri : Nişabur , Rey , Cend , İsfahan , Kazven
  13. Moğol kervanının Harzemşahlar tarafından yağmalanması : Otrar Olayı
  14. Anadolu Selçuklu devletinin kurucusu : Kutalmış oğlu Süleyman Şah
  15. Anadolu Selçuklularının en parlak dönemi : Alaaddin Keykubat
  16. Anadolu Selçuklu devletinde , anadoluda tüccarlar için ilk sigorta uygulaması : İzzettin keykavus
  17. Anadolunun türk yurdu haline gelmesine sebep olan savaş : Miryokefalon savaşı
  18. Anadolu Selçuklu devletinin yıkılmasına sebep olan savaş : Kösedağ savaşı
  19. Anadolu Selçuklu devletinde ilk dini karakterli isyan : Baba İshak ayaklanması ( Babailer ayaklanması )
  20. Anadolu Selçuklu devletinin başkentleri : İznik , Konya
  21. Anadolu da ikinci dönem beylikler dönemi :

a)      Osmanoğulları : Osman Bey , Söğüt , Domaniç

  1. Karamanoğulları : Karaman Bey , Konya
  2. Karesioğulları : Karesi bey , Balıkesir , Çanakkale
  3. Candaroğulları ( İsfendiyaroğulları ) : Şemseddin Yaman bey , Kastamonu , Sinop
  4. Taceddinoğulları : Taceddin Bey , Bafra ile Ordu çevresi
  5. Germiyanoğulları : Yakup Bey , Kütahya ve Denizli Çevresi
  6. Saruhanoğulları : Saruhan Bey , Manisa
  7. Aydınoğulları : Aydınoğlu Gazi Mehmet Bey , Aydın
  8. Menteşeoğulları : Menteşe Bey , Muğla , Milas
  9. İnançoğulları : Mehmet Bey , Denizli
  10. Hamitoğulları : Hamit Bey , Isparta , Eğirdir , Antalya
  11. Dulkadiroğulları : Karaca Bey , Elbistan
  12. Ramazanoğulları : Ramazan Bey , Adana ve çevresi
  13. Çobanoğulları : Kastamonu
  14. Eretna Beyliği : Eretna Beyliği , Orta Anadolu
  15. Kadı Burhanettin Beyliği : Kadı Burhaneddin Ahmet , Sivas
  16. Akkoyunlular : Kara Yülük Osman Bey , Bayburt , Urfa ,Diyarbakır dolayları
  17. Ahiler : Ankara
  18. Sahipataoğulları : Antalya
  19. Eşrefoğulları : Eşrefoğlu Seyfettin Süleyman Bey , Beyşehir
  20. İnalcıkoğulları : Elazığ
  21. Pervane : Sinop

  22. Anadolu Medeniyetleri Nelerdir Maddeler Halinde Bilgi
  1. Anadolu Selçuklu Hükümdarı Ünvanı : Sultan, Keykubat , Rükneddin , Sultan – ı Galip , İzzettin , İmameddin , Alaaddin , Giyaseddin
  2. AnadoluSelçuklu Devletindesosyal, ekonomik ,kültürel, siyasiişleriyürütenorgan: Divan–ı Saltanat
  3. Hükümdarın başkentte olmadığı zamanlarda yerine bakan görevli : Naib – i Sultan
  4. Anadolu Selçuklu devletinde hükümdarın nişan ve tuğrasını çeken görevli : Tuğrai , Münşi
  5. Devletin merkezinde askerlerin ihtiyaçlarını karşılayan divan : Divan – Arz
  6. Arazi defterlerinde tutulan has ve iktaların düzenlenmesinden sorumlu divan : Divan – ı Pervane , Pervaneci
  7. Hassa Askerlerinin yetiştirildiği askeri ocak : Gulamhane
  8. Gönüllü kuvvetlerinin komutanına verilen isim : Emirü’l Ümera
  9. Anadolu Selçuklularında donanma komutanına verilen isim : Meliküs sevahil veya reis’ül bahr
  10. Anadolu Selçuklarında geliri hükümdara ayrılan toprakları : Has arazi
  11. Müslümanlardan 1/10 oranında alınan ürün vergisi : Öşür Vergisi
  12. Gayr – ı Müslimlerden 1/5 oranında alınan ürün vergisi : Haraç Vergisi
  13. Gayr – ı Müslimlerden askerlik yapmadığı için alınan baş vergisi : Cizye
  14. Cizye kimlerden alınmazdı : çocuk , yaşlı , sakat , kadın ve din adamlarından alınmazdı.
  15. Türk – İslam devletlerinde dini mimari : cami , medrese , kümbet , türbe , tekke , zaviye , mescit
  16. Türk – İslam devletlerinde sivil mimari : saray , kervansaray , darüşşifa , hamam , köşk , köprü , arasta ( ahilerin toplandığı yer )
  17. Türk – İslam devletlerinde askeri mimari : sur , kale , burç , kule , kışla , tersane
  18. Anadoludaki ilk Türk – İslam camii : Manucehr Camii
  19. Anadolu Selçuklularından kalma en eski camii : Alaaddin cami
  20. Anadolu ve dünyadaki ilk tıp medresesi: Gevher Nesibe Hatun Şifahanesi ( darüşşifa )
  21. Anadolunun en eski anıtsal mezar yapısı : Emir Saltuk Kümbeti ( Saltukoğulları )
  22. Anadoludaki en eski kervansaray : Alayhan kervansarayı ( Aksaray , Kılıçarslan tarafından yapılmıştır ).
  23. Anadoludaki en büyük kervansaray : Sultan Han (Aksaray , Alaaddin Keykubat )
  24. Anadoluda ilk medrese : Yağıbasan Medresesi ( Daniştmentliler )
  25. Anadoluda ilk Hastane : Mardin Maristanı ( Artuklular )
  26. İlk Türk denizcisi : Çaka bey
  27. Anadolu Selçuklu devletinde ilk medrese : Koca Hasan Medresesi
  28. Anadolu Selçuklu zamanı düşünürler :

a)      Muhyittin Arabi : Tasavvuf

  1. Hacı Bektaşi Veli : Makalat
  2. Caca bey : Astroloji , Anadoludaki ilk rasathaneyi kırşehirde yapmıştır.
  3. Yunus Emre : Divan , Risaletün Nushiyye
  4. Hoca Dehhani : Selçuklu Şehnamesi
  5. Germiyanlı Ahmedi : Divan , İskendername
  6. Aşık Paşa : Garipname
  7. Mevlana : Mesnevi , Divan – ı Kebir
  1. Anadolu Selçuklu devleti fikir , dil ve edebiyat alanında düşünürler
    1. Sadrettin Konevi : Tasavvuf
    2. Seyfettin Amidi : Felsefe , mantık ve fen bilimleri
    3. Kutbettin Şirazi : Felsefe , coğrafya , astronomi
    4. Hacı paşa : Aydınoğulları zamanında yaşamış ünlü bir doktor
    5. Kadı Şİraceddin : Mantık , Kelam
    6. Mehmet Ravendi :Tarihci
    7. İbni Bibi : El Avamir’ül alaiye , Tarihci
    8. Kerimüddin Aksarayi : Müsameretü’l•ahbar veMüsayeretü’l•ahyar ( Selçuklu Tarihcisi)
    9. Ahmet Eflaki : Menakib’ül Arifin , Mevlevilik öğretileri hakkında eserler yazmıştır.
    10. Ahmet Gülşehri : İranlı şair Feridüddin Attarın Mantık ‘ üt Tayr adlı eserini tercüme etmiştir.
  2. Anadolu Selçuklularında ilk medrese : Koca Hasan medresesi
  3. Sarayın her türlü günlük hizmetlerinden sorumlu görevli : Kapucubaşı
  4. Saray hayvanların bakımıyla ilgilenen görevli : Emir – i Ahur
  5. Saray güvenliğinden sorumlu kişi : Emir – i Candar
  6. Hükümdar giysilerini hazırlayan görevli : Emir – i Camedar
  7. Sultanın yemeklerini hazırlayan görevli : Caşnigir
  8. Sultanın içeceklerinden sorumlu görevli : Şarabdar
  9. Hükümdarın önünde ordulara yol açan , güvenliği sağlayan görevli : Serhenk , Çavuş
  10. Anadolu Selçuklu devletinde sarayın genel sorumlusu : Hacibülhüccab
  11. Sultanın protokol görevlisi : Emir’ül Mahfil
  12. Sultan ziyafetlerini hazırlayıp teşrifatçılık yapan görevli : Emir – i Meclis
  13. Anadolu Selçuklu devletinde devlet hazinesi : Hazine – i Amire
  14. Anadolu Selçuklu devletinde hükümdarın şahsına ait olan iç hazine : Hazine– i Hassa
  15. Büyük Selçuklu devletinin mirasçısı olan devlet : Harzemşahlar
  16. Anadolu Selçuklu devletinin mirasçısı olan devlet : Karamaoğulları
  17. Türkçeyi resmi ilan eden siyasi oluşumlar : Karahanlılar , Karamanoğulları
  18. Anadoluda Selçuklu dönemi camiiler :

a)      Alaaddin Camii : Konya

  1. Alaaddin camii : Niğde
  2. Ulu Camii : Malatya
  3. Sahip Ata camii :Konya
  4. Arslanhane : Ankara
  1. Mescitler :

a)      Taş Mescit : Konya

  1. Sırçalı Mescit : Konya
  2. Karatay Mescidi : Konya
  1. Külliyeler :

a)      Hunad Hatun Külliyesi : Kayseri

  1. Hacı Kılıç Külliyesi : kayseri
  2. Sahip Ata Külliyesi : Konya
  1. Medreseler :

a)      Yağıbasan Medresesi : Niksar ( Daniştmendliler )

  1. Çifte Minare : Kayseri
  2. Hunad Hatun Medresesi : Kayseri
  3. Sırçalı Medresesi : Konya
  4. Karatay Medresesi : Konya
  5. İnce Minareli Medrese : Konya
  6. Çifte Minareli Medrese : Konya , Sivas , Erzurum
  7. Caca Bey Medresesi : Kırşehir
  8. Gök Medrese : Sivas
  9. Buruciye Medresesi : Sivas
  1. Darüşşifalar

a)      Gevher Nesibe Hatun Darüşşifası : Kayseri

  1. Keykavus Şifahanesi : Konya
  2. Muineddin Pervane Darüşşifası : Tokat
  3. Divriği Turan Melek Darüşşifası : Sivas ( Mengücekliler )
  4. Gıyasiye Darüşşifası : Kayseri
  5. Alaaddin Keykubat Darüşşifası : Aksaray
  1. Anıt Mezarlar :

a)      Melik Gazi : Kırşehir

  1. Mama Hatun : Erzurum ( Saltuklular )
  2. Kılıçarslan : Konya
  3. Döner Kümbet : Kayseri
  4. Emir Saltuk : Erzurum ( Anadoludaki en eski anıtsal mezar )
  5. Sultan Melik : Kemah ( Mengücekliler )
  6. Hüdavend hatun : Niğde
  7. Kanlı Kümbet : Malatya

 

  1. Kervansaraylar :

a)      Evdir han

  1. Zazadin Han
  2. Kırkgöz han
  3. Ağzı Kara han
  4. Öresun han
  5. Altın Apa han
  6. Ezine Pazar han
  7. Çiftlik Han
  8. İshaklı Han
  9. Sultan Han
  10. Alay han
  1. Saraylar :

a)      Alaiye Sarayı : Alanya

  1. Kubadabad Sarayı : Beyşehir
  2. Kubadiye Köşkü
  1. Osmanlı Devletinde ilk para : Osman bey , Mangır adı verilen bakır para
  2. Osmanlı Devletinde ilk gümüş para : Orhan bey dönemi
  3. Osmanlı Devletinde ilk altın para : Fatih Sultan Mehmet dönemi
  4. Osmanlı Devletinde ilk kağıt para : Kaime – i Mutebere , Abdülmecit dönemi
  5. Osmanlı Devletinde ilk divan örgütü : Orhan bey
  6. Osmanlı Devletinde ilk kadılık makamı :Orhan Bey
  7. Osmanlı Devletinde ilk kadı : Karamanlı Dursun Fakih
  8. Osmanlı Devletinde ilk vezir : Alaaddin Paşa
  9. Osmanlı Devletindeki ilk şeyhülislam : Molla Şemsüddin•i Fenari (1424 1430)
  10. Osmanlı Devletindeki ilk müderris : Davud – u Kayseri
  11. Osmanlı Devletindeki ilk donanma komutanı : Karamürsel Paşa
  12. Osmanlı Devletindeki ilk sadrazamlık makamı : Murat
  13. Osmanlı Devletinin ilk sadrazamı :Hacı Kemaleddinoğlu Alaaddin Paşa
  14. Osmanlı Devletinde ilk tersane : Orhan Bey
  15. Osmanlı Devletinde ilk düzenli ordu : Yaya ve Müsellem
  16. Osmanlı Devletinin Bizans ile yaptığı ilk savaş : Koyunhisar ( Bafeon ) savaşı
  17. Tımar ve Kapıkulu ocağını kuran Osmanlı hükümdarı : Murat
  18. Savaş alanında şehit düşen ilk ve tek Osmanlı padişahı : Murat
  19. Osmanlı Devletindeki ilk kardeşkatli : Murat ( kardeşleri Halil ve İbrahim ile oğlu Savcı bey )
  20. Rumeli beylerbeyliğinin kurulması : Murat
  21. Osmanlı Devletinde topun kullanıldığı ilk savaş : Kosova , I. Murat
  22. Osmanlı Devletine katılan ilk beylik : Karesioğulları
  23. Rumelideki ilk Osmanlı toprağı : Çimpe
  24. Sultan ünvanını kullanan ilk Osmanlı hükümdarı : Orhan bey
  25. Anadoluda siyasi birliği büyük ölçüde sağlayan ilk Osmanlı hükümdarı : Yıldırım Bayezid
  26. Osmanlı Devletinin fetret dönemine girmesine sebep olan olay : Ankara savaşı
  27. Yeniçerilere cülüs bahşişi veren ilk Osmanlı padişahı : Bazeyid
  28. Cülüs bahşişini kanunlaştıran ilk Osmanlı padişahı : Fatih Sultan Mehmet
  29. Cülüs bahşişini kaldıran Osmanlı padişahı : Abdülhamit
  30. Cülüs bahşişini son veren hükümdar : III. Mustafa
  31. Osmanlı devletinde kardeş katlini yasallaştıran Osmanlı hükümdarı : Fatih Sultan Mehmet
  32. Anadolu beylerbeyinin kurulması : Bayezid
  33. Ilk Anadolu beylerbeyimiz : Timurtaş Paşa
  34. Osmanlı Devletindeki ilk dini karakterli isyan : Şeyh Bedrettin isyanı
  35. Osmanlı Devletinde ilk deniz savaşı : Çelebi Mehmet dönemi
  36. Fetret döneminden sonra kurulamayan beylikler : Karesioğulları , Eretna devleti
  37. İstanbul’u fethetmek amacıyla yapılan ilk askeri , mimari eser : Anadolu Hisarı ( Bayezid )
  38. Osmanlı Devletinin Haçlılarla yaptığı ilk savaş : Sırpsındığı savaşı
  39. Osmanlı Devletinin avrupada yaptığı ilk anlaşma : Edirne – Segedin anlaşması
  40. Osmanlı Devletinde ilk yeniçeri isyanı : Buçuktepe isyanı , Mehmet
  41. Osmanlı Devletinde ilk defterdar ve kazasker ataması : Murat
  42. Osmanlı Devletinde ilk deniz savaşı : Çelebi Mehmet dönemi ,
  43. Osmanlı ordularının balkanlardaki ilk yenilgisi : Ploşnik savaşı , Murat
  44. Osmanlı Devletinin balkanlardaki egemenliğinin kesinleşmesi : Kosova savaşı , II. Murat
  45. Osmanlı Devletinde tımar sisteminin uygulanması : Murat

  46. Kavimler Göçü
  47. Asker ihtiyacının savaş esirlerinden karşılama sistemi : Pencik sistemi
  48. Osmanlı Devletinde hakimiyet anlayışının değişmesi : Murat , ‘ Mülk , Padişah ve oğullarının malıdır’ . anlayışı
  49. Devlet adamı yetiştirmek amacıyla Edirne sarayında açılan okul : Enderun Mektebi
  50. Enderun Mektebinin açıldığı dönem : Murat
  51. Osmanlı Devletinde yükselme döneminin başlaması : Fatih Sultan Mehmet zamanı
  52. Fatih Sultan Mehmetin Bizansın tekrar kurulmasını önlemek amacıyla aldığı önlem : Mora ve Trabzonun fethi
  53. Fatih Sultan Mehmet dönemi balkanlardaki fetihler :

a)      1459 Belgrad hariç Sırbistan

  1. 1462 Eflak
  2. 1463 Bosna
  3. 1465 Hersek
  4. 1476 Boğdan
  5. 1478 Arnavutluk
  1. Fatih Sultan Mehmet dönemi Anadoludaki fetihler :

a)      1460 Amasra ( Cenevizlilerden alındı. )

  1. 1461 Sinop ( Candaroğullarından alındı.)
  2. 1461 Trabzon ( Trabzon Rum İmparatorluğuna son )
  3. 1473 Otlukbeli Savaşı ( Akkoyunlulara son )
  1. Fatih Sultan Mehmet döneminde denizlerde fetihler : Gökçeada , Taşoz , Semadirek , Bozcaada , Limni , Sisam , Eğriboz , Midilli , Zenta , Kefalonya , Ayamavra
  2. Fatih Sultan Mehmetin karadaki tek başarısızlığı : Belgrad
  3. Fatih Sultan Mehmetin denizlerdeki tek başarısızlığı : Rodos Kuşatması
  4. Karadenizin bir Türk gölü haline gelmesi : Kırımın fethi
  5. Osmanlı Devletinin ilk imtiyaz verdiği devlet : Fatih Sultan Mehmet dönemi , Venedik
  6. İpek Yolunun tamamiyle Osmanlı egemenliğine girmesi : Kırımın Fethi
  7. Yükselme döneminde duraklama yaşanan dönem : Bazeyid Dönemi
  8. Osmanlı Devletinde tüfeğin kullanıldığı ilk savaş: Ağaçayırı savaşı , Bayezid dönemi , Memlüklerle
  9. Bayezid dönemi avrupada fetihlerin durmasına sebep olan olay : Cem Olayı
  10. Anadolu Türk siyasi birliğinintamanlamıyla sağlanması: Turnadağsavaşı, Yavuz Sultan Selim dönemi
  11. Halep , Şam , Suriye , Filistin topraklarının Osmanlı Devletine katılması : Mercidabık savaşı
  12. Mısırın fethi : Ridaniye savaşı
  13. Osmanlı devleti teokratik özellik kazanması : Mısırın fethi , Halifeliğin alınması
  14. Osmanlı devletinin Kuzey Afrikadaki ilk toprağı : Mısırın fethi
  15. Kanuni Sultan Süleyman dönemi iç isyanlar : Canberdi Gazali   isyanı , Ahmet Paşa  isyanı , Baba Zünnun isyanı , Kalender isyanı
  16. Kanuni Sultan Süleymanın son seferi : Zigetvar seferi
  17. Kanuninin denizlerdeki tek başarısızlığı : Malta kuşatması
  18. Kanuninin karadaki tek başarısızlığı : Viyana Kuşatması
  19. Kanuni Sultan Süleymanın Fransuvayı kurtarmak için yaptığı savaş : Mohaç Meydan savaşı
  20. Fransuvanın Şarlken esaretinden kurtulduğu anlaşma : Madrid anlaşması
  21. Osmanlı devletinin Avusturya ile yaptığı ilk anlasma : İstabul ( İbrahimpaşa) anlasması
  22. Osmanlı devletinin iran ile yaptığı ilk anlaşma : Amasya anlaşması
  23. Osmanlı Devletinin ilk kapitülasyonları verdiği devlet : Fransa
  24. Kanuni dönemi denizlerdeki gelişmeler :

a)      Rodosun alınması ( 1521 )

  1. Cezayirin Osmanlıya katılması ( 1533 )
  2. Preveze deniz savaşı (1538 )
  3. Trablusgarbın alınması (1551 )
  4. Cerbe deniz savaşı ( 1560 )
  5. Malta adasının kuşatılması ( 1565 )
  6. Sakız adasının alınması ( 1566 )
  7. Hint deniz seferleri ( 1538 – 1553 )
  1. Selim dönemi siyasi olaylar :

a)      Yemen isyanı ( 1568 )

  1. Sumatra seferi ( 1569)
  2. Kıbrısın fethi ( 1571 )
  3. İnebahtı savaşı ( 1571 )
  4. Tunusun alınması ( 1574 )
  1. Murat dönemi siyasi olayları :

a)      Lehistanın Osmanlı himayesine alınması ( 1575 )

  1. Fas’ın Osmanlı himayesine alınması (1576 )
  2. İngiltereye kapitülasyonların verilmesi ( 1580 )
  3. Doğudaki en geniş sınırlar ( 1590 Ferhat Paşa anlaşması )
  1. Selim ve III. Murat dönemi kanal projeleri :

a)      Süveyş kanalı projesi ( 1568 )

  1. Don – Volga kanalı projesi ( 1569)
  2. Karadeniz – Marmara projesi ( 1591 )
  1. Ortaçağ Avrupa siyasi olayları :

a)      Feodalite

  1. Skolastik Felsefe
  2. Haçlı seferleri
  3. Mağna Charta ( Büyük Şart ) , 1215
  4. Yüzyıl savaşları ( 1337 – 1453 )
  5. Çifte Gül savaşları
  1. Tarihte topun kullanıldığı ilk savaş : Kresy savaşı ( Yüzyıl savaşları )
  2. Kilisenin kişiyi dinden çıkartma yetkisi : Aforoz
  3. Bir bölgede yaşayanları dinsel faaliyetlerden men etme : Enterdi
  4. Cennetten toprak satma : Endüljans
  5. Katoliklerin dini lideri : Papa ( Vatikan )
  6. Ortodoskların dini lideri : Patrik ( İstanbul )
  7. Yeniçağda Avrupa siyasi olayları :

a)      Coğrafi Keşifler

  1. Rönesans ( İtalya )
  2. Reform (Almanya)
  3. Olsburg Anlaşması 1555
  4. Otuzyıl savaşları 1618 – 1648
  5. Westfalia Anlaşması 1648
  1. Reform sonucu ortaya çıkan mezhepler

a)      Almanya : Protestanlık

  1. Fransa: Kalvenizim
  2. İngiltere : Anglikan
  3. İskoçya : Prebisteryenlik
  1. Abd’nin bağımsızlığı : Versay anlaşması 1783
  2. Yakınçağ Avrupa siyasi olayları :

a)      Fransız İhtilali 1789

  1. Viyana Kongresi 1815 ( Restorasyon Dönemi )
  2. 1830 İhtilalleri
  3. 1848 İhtilalleri
  4. Sanayi İnkılabı ( 1750 1830 )
  1. Osmanlı Devleti duraklama dönemi ( 1579 – 1699 )
  2. Osmanlı Devletinde duraklamanın iç sebepleri :

a)      Merkezi yönetimin bozulması

  1. Ekonominin bozulması
  2. Askeri sistemin bozulması
  3. Soysal alanda bozulmalar
  4. Eğitim sisteminin bozulması
  1. Osmanlı Devletinde duraklamanın dış sebepleri :

a)      Coğrafi keşifler

  1. Devletin doğal sınırlarınaulaşması
  2. Güçlü devletlerle komşuluk
  1. Duraklama Dönemi siyasi olayları

a)  Venedik : Venedikle en büyük sorun girit sorunudur. 24 yılda ancak alınabilmiştir. 1683 – 1699 yılları arasında meydana gelen kutsalittifak savaşlarına katılmıştır. Savaşsonundaimzalanan Karlofça Anlaşması ile ;

  • Mora ve Dalmaçya kıyıları
  • Kroya ve İşkodra iskeleleri venedike bırakılmıştır.
  1. Avusturya :

 

1606 Zitvatorok anlaşması

 

1664 Vasvar Anlaşması

 

1699 Karlofça Anlaşmasına göre ;

 

  • Banat ve Temeşvar haricinde tüm Macaristan , Avusturyaya bırakıldı.
  • Anlaşmanın garantörlüğü 25 yıllığına Avusturyaya bırakıldı.
  1. Rusya :

 

1681 Bahçesaray Anlaşması 1700 İstanbul Anlaşmasına göre ;

  • Azak kalesi Rusyaya bırakıldı.
  • Ruslar , İstanbulda elçi bulundurma hakkına sahip olacaktı.
  1. İran

 

1590 Ferhat Paşa anlaşması 1611 Nasuh Paşa anlaşması 1618 Serav anlaşması

1639 Kasr – ı Şirin anlaşması

 

  1. Lehistan

 

1621 Hotin anlaşması

 

1676 Buçaş anlaşması

 

1699 Karlofça anlaşmasına göre ;

 

  • Podolya ve Ukrayna Lehistan’a bırakıldı.
  1. Viyana bozgunundan sonra Osmanlı Devletine karşı oluşturulan kutsal ittifaka katılan devletler :

✓    Venedik

  • Avusturya
  • Rusya
  • Lehistan
  • Malta

 

  1. Osmanlı devletinin Orta Avrupada siyasi üstünlüğünün sona ermesine sebep olan anlaşma :

Zitvatorok Anlaşması

  1. Karlofça Anlaşmasını imzalayan Reisülküttap : Rami Mehmet Paşa
  2. Karlofça anlaşması ile Osmanlıdan toprak almayan tek devlet : Malta
  3. Osmanlı devletinin Rusya ile yaptığı ilk anlaşma : Bahçesaray Anlaşması 1681
  4. Osmanlı devletinin doğuda en geniş sınırları : 1590 Ferhat Paşa anlaşması
  5. Osmanlı devletinin batıda en geniş sınırları : 1676 Bucaş Anlaşması
  6. Osmanlı devletinin ilk büyük toprak kaybı : 1699 Karlofça anlaşması
  7. Osmanlı devletinde yenilik yaptığı için öldürülen ilk padişah : Genç Osman
  8. Osmanlı devletinde ilk denk bütçe : Tarhuncu Ahmet paşa
  9. Osmanlı devletinde bazı şartlar öne sürerek sadrazam olan ilk vezir : Köprülü Mehmet Paşa

 

  1. Duraklama dönemi isyanlar :

a)  İstanbul isyanları

  1. Celali isyanları
  2. Eyalet isyanları
  3. Duraklama dönemi çıkan önemli celali isyanları :

a)      Karayazıcı ( Duraklama döneminde ilk Celali ayaklanması )

  1. Deli Hasan
  2. Canbolatoğlu
  3. Katırcıoğlu
  4. Gürcü Nebi
  5. Kalenderoğlu
  1. Osmanlı devletinin batıda kazandığı son meydan savaşı : Haçova meydan savaşı
  2. Eyalet isyanlarının çıktığı bölgeler : Eflak , Erdel , Boğdan , Halep , Yemen , Bağdat , Mısır , Trablusgarb
  3. Duraklama dönemi ıslahatçıları :

a)      I. Ahmet

  1. Kuyucu Murat Paşa
  2. Osman
  3. Murat
  4. KemankeşKara Mustafa Paşa
  5. Tarhuncu AhmetPaşa
  6. Köprülü Mehmet Paşa
  7. Köprülü Fazıl Ahmet Paşa
  8. Merzifonlu Kara Mustafa Paşa
  1. Osmanlı devletinde saltanat hukukunda , duraklama dönemi itibariyle yapılan değişiklik : Ekber Erşad , I. Ahmet
  2. Osmanlı devletinde ordunun başında sefere çıkan son hükümdar : Mustafa
  3. Rusyanın karadenize indiği ilk anlaşma : İstanbul anlaşması , 1700
  4. Bugünkü Türk – İran sınırının büyük ölçüde belirlendiği anlaşma : 1639 Kasr – ı Şirin Anlaşması
  5. Gerileme dönemi siyasi olayları:
    1. Venedik :

✓    1718 Pasarofça Anlaşması

  1. Avusturya :

✓    1718 Pasarofça Anlaşması

  • 1739 Belgrad Anlaşması
  • 1791 Ziştovi Anlaşması
  1. Rusya:

✓    1711 Prut Anlaşması

  • 1724 İstanbul Anlaşması
  • 1739 Belgrad Anlaşması
  • 1774 Küçük Kaynarca Anlaşması
  • 1779 Aynalıkavak Temkihnamesi
  • 1792 Yaş Anlaşması
    1. İran:
      • 1724 İstanbul Anlaşması

✓    1732 Ahmet Paşa Anlaşması

  • 1736 İstanbul Anlaşması
  • 1746 Karden Anlaşması
  1. Fransa

✓    1801 El – Ariş Anlaşması

  • 1802 Paris Anlaşması
  1. Osmanlı Devletinin gerileme dönemi politikası :

✓    1699 Karlofça anlaşması il 1718 Pasarofça anlaşması arasındaki dönem : Kaybettiği yerleri geri alma

  • 1718 Pasarofca anlaşması ile 1792 Yaş anlaşması arasındaki dönem : Mevcut toprakları koruma
  • 1792 Yaş anlaşması ile 1 Kasım 1922 saltanatın kaldırılmasına kadar olan dönem : Denge politikası
  1. Osmanlı devletinin Avrupanın üstünlüğünü kabul ettiği dönem : Lale Devri
  2. Osmanlı devletinin gerileme dönemindeki kazançlı çıktığı son anlaşma : Belgrad anlaşması
  3. Osmanlı devleti ile Rusya arasında imzalanan ilk dostluk anlaşması : 1724 İstanbul anlaşması
  4. Gerileme döneminde uygulanamayan anlaşma : 1732 Ahmet paşa anlaşması
  5. Karadenizin bir Türk gölü olduğunun son kez kanıtlandığı anlaşma : 1739 Belgrad anlaşması
  6. Osmanlı devletinin denge politikasını uyguladığı ilk olay : Fransanın Mısır’ı işgali
  7. Rusların Osmanlı devletinin içişlerine karışma hakkını elde ettiği anlaşma : Küçük Kaynarca anlaşması , 1774
  8. İranla yapılan son anlaşma : 1746 Karden anlaşması ( Kasr –ı Şirin Anlaşması )
  9. Osmanlı devletinin ilk savaş tazminatı ödediği devlet : Rusya , Küçük Kaynarca Anlaşması
  10. Rusların Osmanlı kapitülasyonlarından yararlanma hakkını elde ettiği anlaşma : 1774 Küçük Kaynarca Anlaşması
  11. Halkı Türk ve Müslüman olan ilk Osmanlı toprak kaybı : Kırımın bağımsızlığı , 1774 Küçük Kaynarca Anlaşması
  12. Kırımın Rusyaya verilmesi : Yaş Anlaşması 1792
  13. Osmanlı Donanmasının yakıldığı olaylar :

➢  1571 İnebahtı Yangını : Haçlılar

  • 1770 Çeşme Yangını : Rus Donanması tarafından
  • 1827 Navarin Yangını : Rus Donanması tarafından
  • 1853 Sinop Yangını : Rus Donanması tarafından
  1. Avrupadan getirilen ilk teknik buluş : Matbaa
  2. İlk Türk matbaasının kurulması : Lale devri , Said efendi , İbrahim Müteferrika
  3. Matbaa da basılan ilk teknik eser : Van Kulu Lügatı
  4. İlk itfaiye örgütü : Tulumbacılar , Lale Devri
  5. İlk çiçek aşısı : Lale Devri
  6. Lale devri mimari usuller : Barok , Rokoko

  7. Göktürkler
  8. Lale devrinin en önemli mimari eseri : Ahmet çeşmesi
  9. Askeri alanda ıslahat yapan ilk padişah : Mahmut
  10. Avrupa tarzında açılan ilk teknik okul : Hendesehane , Mahmut
  11. Mahmut dönemi ıslahatçısı : Kont De Boneval ( Humbaracı Ahmet Paşa )
  12. Lale Devrinin sona ermesine sebep olan gelişme , isyan : Patrona Halil isyanı
  13. Osmanlı devletinde en uzun sure kafesde kalan hükümdar : III. Osman
  14. Osmanlı devletinde ilk deniz feneri : Ahırkapı Feneri , III. Osman
  15. Fransaya verilen kapitülasyonların sürekli hale gelmesi : 1740 Kapitülasyonları
  16. Mustafa dönemi ıslahatçıları : Koca Ragıp Paşa , Baron De Tot
  17. Sürat topçuların kurulması : Mustafa
  18. Deniz subayı yetiştirmek amacıyla açılan okul : Mühendishane – i Bahr – i Hümayun , Günümüzde harp okulu olarak hizmet III. Mustafa
  19. Osmanlı devletinde ilk iç borçlanma : Mustafa , Esham – ı Tahvilat senetleri
  20. Abdülhamit dönemi ıslahatçıları : Halil Hamit paşa , Cezayirli Hasan dönemi
  21. İstihkam okullarının açılması : Abdülhamit
  22. Ulufe alım satımın yasaklanması : Abdülhamit dönemi
  23. Selim dönemi ıslahatlarının genel ismi : Nizam – ı Cedid
  24. Selim dönemi batılı tarzda oluşturulan ilk ordu : Nizam – ı Cedid ordusu
  25. Nizam – ı Cedid için oluşturulan hazine : İrad – ı Cedid
  26. Selimin kara subayı yetiştirmek amacıyla açtığı okul : Mühendishane – i Berr – i Hümayun ( Kara Mühendishanesi )
  27. İlk geçici elçilik : Lale devri
  28. İlk geçici elçimiz : 28 Mehmet çelebi , Paris elçisi
  29. İlk daimi elçimiz : Yusuf Agah efendi , Londra elçisi
  30. Yerli malının kullanımın özendirilmesi ilk : Selim dönemi
  31. Selim dönemini sona erdiren olay : Kabakçı Mustafa olayı
  32. Avrupadan getirilen uzmanlarda Müslüman olma şartının kaldırılması : Abdülhamit dönemi
  33. Fransız ihtilalinin etkisiyle ilk isyan eden Osmanlı topluluğu : Sırplar
  34. Rusya ile Fransanın Osmanlı devletine karşı yaptığı ittifak anlaşması : Kale – i Sultaniye anlaşması ( Çanakkale Anlaşması )
  35. Sırplara ayrıcalık verilmesi : Bükreş Anlaşması ( 1812 )
  36. Yunanlıların bağımsızlığı için kurulan cemiyet : Etnik – i Eterya cemiyeti
  37. Etnik – i Eterya cemiyetinin kurucusu : Alexandre İpsilanti
  38. Osmanlıdevletinin Kuzey Afrikada kaybettiği ilk toprak parçası : Cezayir , 1830 Fransa tarafından
  39. Dağılma dönemi boğazlar sorunun ortaya çıkması : Hünkar İskelesi anlaşması , 1833
  40. Mısırın özerk bir eyalet haline gelmesi : Londra protokolü , 1840
  41. Osmanlı devleti ile Mısır valiliği arasındaki ilk anlaşma : Kütahya anlaşması , 1833
  42. Osmanlı devletinin yarı sömürgesi haline gelmesi : Balta Limanı anlaşması , 1838
  43. Boğazların uluslar arası statüye kavuşması : Londra Boğazlar Sözleşmesi , 1841
  44. Osmanlı devletinin boğazlar üzerindeki mutlak egemenliğinin sona ermesi : Londra Boğazlar Sözleşmesi
  45. Şark Meselesinin siyasi bir terim olarak kullanılması : Viyana Kongresi , 1815
  46. Şark meselesi :

✓ Osmanlı hakimiyetindeki balkan uluslarının bağımsızlığını sağlama

  • İstanbul’u Türklerden almak
  • Anadoluyu paylaşarak Türkleri Balkanlardan çıkarmak
  1. Osmanlı devletindeki ilk dış borçlanma : Kırım savaşı , 1854
  2. Osmanlı devleti için ‘ Hasta Adam ‘ terimi kullanan ilk kişi : Rusyanın İstanbul elçisi Alexandr Mençikof
  3. Balkan Bunalımı : Osmanlı devletinin Hersek isyanını bastıramaması üzerine Sırbistan ve Bulgaristanda çıkan isyanlar
  4. Viyana Kongresi kararlarının ( Meternich Planı ) etkisinin geçerliliğini yitirdiği olay : Yunan isyanın da Yunanistanın desteklenmesi
  5. Osmanlı devletindeki ilk ermeni sorunu : Berlin Anlaşması
  6. Osmanlı Devletinin bir Avrupa devleti sayılması : 1856 Paris Barış Konferansı
  7. Osmanlı Devletinde ilk ermeni isyanı : Erzurum , 1889
  8. Balkanlardan Osmanlı devletine doğru en yoğun göçün yaşandığı anlaşma: 1878 Berlin anlaşması
  9. Berlin anlaşması ile bağımsız olan devletler : Sırbistan , Karadağ , Romanya
  10. Osmanlı devletinden ayrılıp bağımsızlığını kazanan ilk azınlık : Yunanistan , 1829 Edirne anlaşması
  11. Osmanlı devletinin ekonomik bağımsızlığını kaybetmesi : Duyun – u Umumiye idaresi

 

  1. Girite 1868 yılında verilen imtiyazlara ek olarak İngiltere ve Fransanın baskısı ile verilen yeni haklar :

Halepa Fermanı 1878

  1. Girit ‘e özerklik verilmesi : 1897 İstanbul anlaşması
  2. 1897 İstanbul anlaşması ile giritin özerk olmasına sebep olan Osmanlı – Yunan savaşı : Dömeke meydan savaşı
  3. Osmanlı devletinin almanyaya yaklaşması : 1878 Berlin anlaşması
  4. Yüzyıl önemli Osmanlı ayanları : Karaosmanoğlu , Çapanoğlu , Tekeoğulları , Caniklizade , Tepedelenli Ali paşa , Alemdar Mustafa paşa
  5. Ayanları merkeze bağlamak için yapılan sözleşme : Sened – i İttifak ( Mahmut )
  6. Osmanlı devletinde padişahın yetkilerini kısıtlayan ilk gelişme : Sened – i İttifak
  7. Osmanlı devletinde ilk anayasal gelişme : Sened – i İttifak
  8. Yeniçeri ocağının kaldırılması : Vakay – i Hayriye
  9. Tımarlı sipahilerin kaldırılmasıyla kurulan askeri birlik : Redif birliği , Mahmut
  10. Osmanlı devletinde ilk devlet matbaası : Matbaay – ı Amire
  11. Lale devrinin şairi : Nedim
  12. Lale devrinin minyatürcüsü : Levni
  13. Mahmut dönemi Rumelide güvenliği sağlamak için kurulan askeri birlik : Müşirlik
  14. Osmanlı sınırlarında açılan ilk yabancı okul : Saint Josep 1783
  15. Azınlıklara ilk siyasi hakların verilmesi : Islahat Fermanı , 1856
  16. Osmanlı devletinde ilk parlementer sistem : Meşrutiyet , 1876
  17. Mahmut dönemi askeri işleri düzenlemek amacıyla kurulan sistem : Dar’ül Şuray – ı Askeri
  18. Askeri Bando okulu : Mızıka – ı Bando Hümayun
  19. Divan – ı Hümayunun kaldırılarak nazırlıkların ( Bakanlıklar ) kurulması : Mahmut
  20. Osmanlı devletinde ilk nüfus sayımı : 1831 , Mahmut dönemi
  21. İlk kez köy ve mahalle muhtarlıklarının kurulması : Mahmut dönemi
  22. Karantina örgütünün kurulması : Mahmut
  23. Posta örgütün kurulması : Mahmut
  24. Müsadere sistemin büyük ölçüde kaldırıldığı ilk dönem : Mahmut
  25. Yurt dışına çıkışlarda pasaport uygulaması : Mahmut
  26. İlk öğretimin zorunlu hale getirilmesi : Mahmut
  27. Devlet memuru yetiştirmek amacıyla açılan okul : Mekteb i Maarif – i Adliye , II. Mahmut
  28. Tımar ve Zeamet sistemin kaldırılıp devlet memuruna maaş bağlanması : Mahmut
  29. Memura fes , ceket , pantolon giyme zorunluluğu : Mahmut
  30. Mahmut dönemi yabancı tüccarlara uygulanan kota , tekelcilik uygulaması : Yed – i Vahid uygulaması
  31. Devlet memuru resmi kıyafetlerinde yerli kumaş zorunluluğu : Mahmut
  32. Yurt içi gezilerine çıkan ilk padişah : Mahmut
  33. İlk resmi gazete : Takvim – i vekayi
  34. Avrupaya öğrenci gönderen ilk padişah : Mahmut
  35. Mahmut dönemi askeri birlikler :

✓ Sekban – ı Cedid

  • Eşkinci ocağı
  • Asakir – i Mansure – i Muhammediye
  1. İlk rüştiye ( Ortaokul ) : Mekteb – i Ulum – u Edebiye , Mahmut
  2. Arazi kanunnamesi : 1858 , Abdülmecid dönemi
  3. İltizam sisteminin tamamıyla kaldırılması : Abdülmecid dönemi
  4. Posta nezaretinin ( Bakanlığının ) kurulması : Abdülmecid dönemi
  5. Osmanlı devletinde yabancı destekli ilk banka : Bank – ı Osmani i 1863 te Bank – ı Osmani Şahaneye katılmıştır.
  6. Jandarma Teşkilatı : Abdülmecid Dönemi
  7. Kız rüştiyelerinin açılması : Abdülmecid dönemi
  8. Encümen – i Danişin açılması : Abdülmecid dönemi
  9. İlk özel gazete : Tercüman – ı Ahval , Abdülmecit
  10. Milli Eğitim Bakanlğının temeli : Meclis – i Maarif – i Umumiye Nezareti , Abdülmecit
  11. Osmanlı devletinde yabancı okulların açılmasına ilişkin ilk düzenleme : Meclis – i Maarif – i Umumiye Nezareti , Abdülmecit
  12. İlk posta pulu : Abdülaziz
  13. Vilayet nizamnamesi : Abdülaziz
  14. Yurt dışı gezilerine çıkan ilk padişah : Abdülaziz
  15. Ziraat bankasının temeli : Memleket Sandıkları , Abdülaziz ( A. Mithat Paşa )
  16. Abdülmecit dönemi yeni yasaları halka bildiren dergi : Düstur dergisi
  17. Osmanlı devletinde ilk medeni kanun : Mecelle , Ahmet Cevdet Paşa
  18. 1840’tan itibaren ceza ve ticaret davalarına bakmak üzere, laik ilkelere göre işleyen mahkemeler :

Nizamiye Mahkemeleri , Abdülaziz

524 Maarif – i umumiye nizamnamesi : Abdülaziz
 525. Devlet görevlilerine karşı açılan davaları görmek için açılan mahkemeler : Şuray – ı Devlet ( Danıştaş
)

526.

 Abdülaziz

Kız öğretmen okulu : Darülmuallimat , Abdülaziz
527. Erkek öğretmen okulu : Darülmuallim , Abdülmecit
528. İlk üniversite : Darülfünün
529. Darülfününün üniversite özelliği taşıması : II. Abdülhamid
530. Osmanlı devletinde ilk anadolu lisesi ( Sultani ) : Galatasaray Sultanisi , Abdülaziz
531. Mecellenin yürürlüğe girmesi : II. Abdülhamit
532. İlk baytar mektebi : II. Mahmut dönemi
533. Kızılayın kurulması : Hilal – i Ahmer , II. Abdülhamid
534. II. Abdülhamid dönemi yapılan ıslahatlar :

 

·         Mülkiye(Siyasal Bilgiler), Fakülte düzeyine getirilerek açıldı

·         Memurlara sicil tutulmaya başlandı

·         Eski Eserler Müzesi açıldı ( Asr – ı Atika )

·         Hukuk Fakültesi açıldı

·         Muhasebat Divanı(Sayıştay) kuruldu

·         Güzel Sanatlar Fakültesi açıldı. ( Nefise – i Sanayi )

·         Ticaret Fakültesi açıldı

·         Yüksek Mühendislik Fakültesiaçıldı

·         Dârülmuallimât(Kız Öğretmen Okulu)açıldı

·         Terkos Suyu hizmete girdi.
  • Bütün yurtta İdadiler(Lise) açılmaya başlandı
  • Ziraat Bankası kuruldu
  • Bursa’da İpekhane açıldı
  • Emekli Sandığı kuruldu
  • Halkalı Ziraat ve Veterinerlik Fakülteleri açıldı.
  • Bursa Demiryolu hizmete girdi
  • Aşiret Okulu açıldı
  • Bütün yurtta Rüşdiyeler(Ortaokul) açılmaya başlandı
  • Kudüs Demiryolu hizmete girdi
  • Ankara Demiryolu hizmete girdi
  • Kağıt Fabrikası kuruldu
  • Kadıköy Gazhanesi kuruldu
  • Beyrut’ta liman ve rıhtım inşaa edildi
  • Osmanlı Sigorta Şirketikuruldu
  • Kadıköy Su Tesisatı hizmete girdi
  • Selanik­Manastır Demiryolu hizmetegirdi
  • Şam Demiryolu hizmete girdi
  • Eskişehir•Kütahya Demiryolu hizmetegirdi
  • Galata Rıhtımı inşa edildi
  • Beyrut Demiryolu hizmete girdi
  • Darülaceze(Kimsesizler yurdu) hizmete girdi
  • Mum Fabrikası kuruldu
  • Afyon•Konya Demiryolu hizmetegirdi
  • Sakız Adası’nda Liman ve Rıhtım inşaa edildi
  • İstanbul•Selanik Demiryolu hizmetegirdi
  • Tuna Nehri’nde Demirkapı Kanalı açıldı
  • Şam•Halep Demiryolu hizmete girdi
  • Şişli Etfal Hastanesi hizmete girdi
  • Hicaz Telgraf hattı kuruldu
  • Hama Demiryolu hizmete girdi
  • Basra•Hindistan Telgraf hattı Beyoğlu’na bağlandı
  • Hamidiye Suyu hizmete girdi
  • Selanik’te Liman ve Rıhtım inşaa edildi
  • Haydarpaşa Liman ve Rıhtımı inşaa edildi
  • Maden Fakültesi açıldı
  • Şam Tıp Fakültesi açıldı
  • Haydarpaşa Askeri Tıp Fakültesiaçıldı
  • Trablus­Bingazi Telgraf hattıkuruldu
  • Konya Ereğlisi’nde demiryolu hizmete girdi
  • Trablus Telsiz İstasyonukuruldu
  • Bütün yurtta Telsiz İstasyonları kuruldu
  • Medine Telgraf Hattı kuruldu
  • Şam’da Elektrikli tramvay hizmete girdi
  • Hicaz Demiryolu hizmete 27 Ağustos’ta İstanbuldan kalkan tren, 3 gün sonra Medine’ye ulaştı.

 

 

 

535 . Osmanlı Devletinde Hükümdarlık unvanları : Bey , Gazi , Han , Hakan , Hünkar , Padişah , Sultan , Halife , Hüdavendigar

  1. Hükümdarlık sembolleri : Hutbe , Sikke , Davul ( Nevbet ) , Sancak , Hilat ( Kaftan ) , Çetr ( Saltanat

Şemsiyesi ) , Tuğ , Tuğra , Kılıç Alayı , Otağ , Taht

  1. Padişahın Yargı Yetkisi

✓    Müsadere : Kanunsuz bir şekilde mal edinenlerin mallarına el konulması

  • Kulluk Hakkı : Devşirme sisteminde Padişahın öldürme hakkı
  1. Padişahın Yürütme yetkisi : Divan – ı Hümayun

 

 

  1. Padişahın yasama yetkisi :

✓         Ferman : Padişahın yazılı buyruğu

  • Kanunname : Kanun
  • Adaletname : Halkın yönetene karşı korunması
  • Berat : Atama belgesi

 

  1. Osmanlı devletinde sarayın bölümleri :

 

ENDERUN ( İÇ SARAY )                    BİRUN ( DIŞSARAY )                                       HAREM

 

Enderun ( saray okulu )                         Divanhane                                         Padişahın özel dairesi

 

Arz Odası Altı Bölük Halkı Kızlar Bölümü
Küçük Oda Topçular Padişah Anneleri
Hazine Odası Müteferrikalar Padişah Kızları
Has oda Mehtername Padişah Eşleri
Doğancılar odası Padişah hocaları
Kiler Odası Hekimbaşı
Seferli Oda Cerrahbaşı

 

  1. Osmanlıdevletindesadrazama devlet işlerinde yardımcıolandevlet görevlileri : Kubbealtı vezirleri
  2. Sadrazamlık makamı : Paşa kapısı , Bab – ı Ali
  3. Osmanlı devletinde askeri davalardan ve adalet işlerinden sorumlu görevli : Kazasker
  4. Sadrazam ordu komutanı olursa aldığı unvan : Serdar – ı Ekrem
  5. Devletin her türlü işlerinden sorumlu görevli : Defterdar
  6. Osmanlı devletinde kadı ve müderrisleri atayan görevli : Kazasker
  7. Padişah adına , yazılan belgelere tuğra çeken görevli : Nişancı
  8. Fethedilen toprakların kayıtlarının yazıldığı defter : Tahrir defteri
  9. Divanda alınan kararların yazıldığı defter : Muhimme defteri
  10. Başlangıçta nişancıya bağlı olan yy dışişlerinden sorumlu devlet görevlisi : Reisülküttab
  11. Divanda alınan kararların dine uygunluğunu onaylayan görevli : Şeyhülislam
  12. Şeyhülislamın verdiği karar : Fetva
  13. Osmanlı devletinde İstanbulun genel düzeninden sorumlu görevli : Sadrazam
  14. Osmanlı devletinde İstanbulun günlük hizmetlerinden sorumlu görevli : Şehremini
  15. Osmanlı devletinde İstanbulun güvenliğinden sorumlu görevli : Yeniçeri Agası
  16. Osmanlı devletinde İstanbulun adalet işlerinden sorumlu görevli : Taht Kadısı
  17. Osmanlı devletinde İstanbulun bayındırlık ve imarından sorumlu görevli : Mimarbaşı
  18. Osmanlı devletinde donanma komutanı : Kaptan – ı Derya
  19. Divan – ı hümayunun daimi üyeleri : Sadrazam , Kubbealtı vezirleri , Kazasker , Nişancı , Defterdar
  20. Divanda yarım kalan işlerin görüşüldüğü divan : İkindi divanı
  21. Elçilerin karşılandığı divan : Galebe divanı
  22. Padişah tarafından halkın sorunların dinlendiği divan : Ayak divanı
  23. Osmanlı devletinde yönetici sınıf : Beraya
  24. Osmanlı devletinde yönetilen sınıf : Reaya , Tebaa
  25. Osmanlı devletinde çarşı ve Pazar denetlemesi yapan görevli : Muhtesib
  26. Muhtesibin kadı izniyle fiyat belirlemesi : Narh koyma
  27. Pazar yerlerinde kantar ve büyük tartılara verilen isim : Kapan
  28. Hutubat , sebze , meyvelerden alınacak vergiyi belirleyen görevli : Kapan Emiri
  29. Bir yerleşim yerinde kamu haklarını koruyan görevli : Beytülmal emini
  30. Şehir ve kasabalarda ticaret ve sanat ile ilgili vergileri toplayan görevli : Bac Emini
  31. Osmanlı Devletinde Yönetici Sınıf

 

Seyfiye ( Kılıçlılar ) İlmiye ( Ulema ) Kalemiye ( Bürokrat )
 

Vezir – i Azam ( merkez )

  

Şeyhülislam ( merkez )

  

Defterdar ( merkez )
Vezirler ( merkez ) Kazasker ( merkez ) Nişancı ( merkez )
Kaptan – ı Derya ( merkez ) Müderris (taşra ) Reis – i Küttab ( merkez )
Yeniçeri ağası ( merkez ) Kadı (taşra ) Katip (taşra)
Beylerbeyi ( taşra )
Sancakbeyi ( taşra )

 

553.     572. Eyalet , sancak ve kazalarda asayişi sağlayan görevli : Subaşı

 
554.      573. Eyalet , sancak ve kazalarda adalet işlerinden sorumlu görevli : Kadı
555.     574. Köylerde asayişten sorumlu görevli : Yiğitbaşı
 

557.

 556.      575. Köylerde yönetim işlerinden sorumlu görevli : Köy Kethüdası

 

 

 

 

 

 

 

 

 

576.Osmanlı Devletinde Eyaletler

 
Merkeze Bağlı Eyaletler Özel Yönetimli Eyaletler İmtiyazlı Eyaletler
 

( Salyanesiz )

  

( Salyaneli )

  

( Ayrıcalıklı )
Salyanesiz yani yıllıksızdır. Saliyaneli yani yıllıklı    Erdel ( Voyvoda ) iltizam öder.
Merkeze yakın Merkeze uzak       Eflak ( Voyvoda ) iltizam öder.
Tımar Sistemi uygulanır. İltizam sistemi uygulanır.    Boğdan ( Voyvoda ) iltizam öder.
Gelirler hazineye gitmez. Gelirler hazineye gider.    Hicaz : görevlisi Şerifdir. Vergi ve       asker
Bölgede tasarruf edilir Mısır , Trablusgarp , Habeş ,             göndermezdi.

 

Rumeli , Anadolu , Budin Bosna , Erzurum , Diyarbakır

Van , Karaman , Sivas , Musul

 Yemen , basra , cezayir Kırım : görevlisi Han’dır. Vergi vermez , asker gönderirdi.

 

  1. Erdel , Eflak , Boğdan , Hersek gibi balkanlardaki Osmanlı topraklarında bu bölgenin yönetiminden sorumlu görevli : Voyvoda
  2. Vakıfların denetlenmesi ve vergilerin düzenli bir şekilde toplanmasından sorumlu görevli: Kadı
  3. Savalarda esir alınan Hristiyan çocuklarının 1 / 5 ‘nin devlet hizmetine alındığı sistem : Pencik sistemi
  4. Padişahın tahta çıktığı zaman yeniçeriye verdiği bahşiş : Culüs bahşişi
  5. Osmanlı devletinde ilk culüs bahşişi veren padişah : Bayezid
  6. Enderun ‘a kaynaklı eden okul : Acemioğlanlar sınıfı
  7. Ordunun silah bakımı ve tamirini yapan sınıf : Cebeci
  8. Kale kuşatmalarında hendek kazan , fitil döşeyen askeri sınıf : Lağımcılar
  9. Havan topu ve el bombası yapan sınıf : Humbaracı
  10. Savaş sırasında padişahın çadırını ve padişahı koruyan askeri birlik : Silahtar ve sipahtar
  11. Hazine ve ganimetleri korumakla görevli askeri birlik : Sağ ve Sol garipler
  12. Sancağı korumakla görevli asker : Sağ ve Sol ulufeciler
  13. Atlı asker , Süvari : Cebelü
  14. Ordunun önünden giderek yol açmak , köprü yapmakla görevli kişi : Müsellem
  15. Sınır boylarında yaşayan hafif süvari birlik : Akıncılar
  16. Kale muhafızı : Azaplar
  17. Osmanlı devletinde ilk tersane : Karamürsel paşa tarafından iznikte kurulmuştur. Orhan bey dönemi
  18. Donanma askeri : Levent
  19. Osmanlı devletinde önemli denizcilerimiz : Piri Reis , Kılıç Ali Reis , Seydi Ali Reis , Murat Reis , Salih Reis , Turgut Reis , Barbaros Hayrettin Paşa , Kemal Reis
  20. Osmanlı Devletinde Toprak sistemi :
    1. Miri arazi : Mülkiyeti devlete ait olan topraklardır.
      1. Dirlik :

1.      Has : Padişaha , divan üyelerine verilirdi.

  1. Zeamet : Orta dereceleli memura , katiplere
  2. Tımar : En düşük memura verilirdi.
  1. Mukataa : İltizama verilen topraklardır.
  • Paşmaklık : Padişahın eşi ve kızlarına bırakılan topraklardır.
  1. Malikane : Üstün hizmetlerine karşılık devlet görevlilerine verilirdi.
  2. Yurtluk : Sınır boylarındaki asker ve memura verilirdi.
  3. Ocaklık : Kale muhafızlarına , tersane çalışanlarına verilen topraklardır.
  • Metruk : Halkın ortak kullanımına terk edilmiş arazi , mera , Pazar , mesire gibi alanlardır.
  • Mevkuf : Geliri cami , medrese , bedesten , hastane gibi hayır kurumlarına bırakılan topraklardır. Bu topraklardan vergi alınmazdı.
  1. Mevat : Taşlık , bataklık arazi
  2. Arpalık : Memura emekli olduğunda verilen arazi
  1. Mülk arazi : Alınabilir ,satılabilir , miras bırakılabilir. Kişilere ait topraklardır.
    1. Öşüriyye
    2. Haraciyye
  2. Osmanlı devletindeki madeni paralar : Sikke , akçe , kuruş , sultani , mecidiye , pul , metelik , para , mangır
  3. Osmanlı devletinde ilk kâğıt para : Kaime – i mutebere , Abdülmecit
  4. Osmanlı devletinde ilk banka : Bank – ı Dersaadet
  5. Osmanlı devletinde ilk yabancı destekli banka : Bank – ı Osmani
  6. Osmanlı devletinde bankalar :

✓ Bank – ı Dersaadet ( Tanzimat )

  • Bank – ı Osmani ( Tanzimat )
  • Bank – ı Şahane – i Osmani ( Tanzimat )
  • Memleket sandıkları ve İstanbul emniyet sandığı ( Tanzimat )
  • Ziraat Bankası ( İstibdat dönemi , 1888 , Abdülhamid )
  • Osmanlı İtibar – ı Milli Bankası ( Meşrutiyet )
  1. Müslümanlardan 1 /10 oranında alınan şer’i vergi : Öşür
  2. Gayr – i Müslimlerden 1 /5 oranında alınan şer’i vergi : Haraç
  3. Gayr – i Müslimlerden askere gitmedikleri için alınan vergi , baş vergisi : Cizye
  4. Cizye kimlerden alınmazdı : kadın , çocuk , özürlü ve din adamlarından alınmazdı.
  5. Olağanüstü durumlar ve savaş döneminde alınan vergi : Avarız
  6. Osmanlı devletinde ilk avarız vergisi : Bayezid
  7. Toprağını 3 yıl üst üste ekmeyen yada nedensiz yere terk edenden alınan vergi : Çift Bozan vergisi
  8. Küçükbaş hayvan üzerinden alınan vergi : Ağnam vergisi
  9. Gayr – i Müslimlerden alınan toprağı işleme hakkı : İspenç
  10. Müslüman çiftçiden alınan toprağı işleme hakkı : Çift Resmi
  11. Yol , geçit , köprülerden alınan vergi : Derbent resmi
  12. Çarşı ve Pazar esnafından alınan vergi : Bac vergisi
  13. Osmanlı Devleti’nde toprak sahibi olan babalarının yanında yaşayan erkeklerin evlendikleri zaman ödedikleri vergidir : Bennak
  14. 20 yaşına gelmiş , ailesinin yanında kalan bekar çiftçiden alınan vergi : Mücerred
  15. Evlenenlerden kız tarafının ödediği vergi : Arusane
  16. Suçlulardan alınan vergi : Cerime ( Hafif suçlar , kefaret )
  17. Gümrüklerden alınan vergi : Gümrük resmi
  18. Osmanlı devletinde eğitimin ilk basamağı : Sıbyan mektebi ( ilkokul )
  19. Sıbyan mektebi öğretmeni : Muallim
  20. Medrese öğretmeni : Müderris
  21. Medrese öğrencilerine verilen isim : Talebe , Suhte , Danişmend
  22. Medreselerin bölümü : Dahil , Hariç ,Sahn
  23. Osmanlı devleti toprak sisteminde tımarın bölümleri :

✓ Hizmet tımarı

  • Eşkinci tımarı
  • Muhtahfız tımarı
  1. Anadolu da ahiliğin kurucusu : Ahi Evran
  2. Osmanlı devletinde orta dereceli okul : Rüştiye
  3. Osmanlı devletinde lise kurumları : İdadi
  4. Osmanlı devletinde ilk erkek öğretmen okulu : Darülmuallim , Abdülmecit
  5. Osmanlı devletinde ilk kız öğretmen okulu : Darülmuallimat , Abdülaziz
  6. Ali kuşçu : Matematik
  7. Osmanlı devletinde ilk rasathane : Takiyüddin ( Astronomi )
  8. Ali İbn – i Veli : Tuhfetül Adad
  9. Sabuncuoğlu Şerafettin : Cerrahiyet’ül Haniyye ( Tıp )
  10. Akşemseddin : Tıp
  11. Altunizade : Tıp

  12. Osmanlı
  13. Molla Fenari : Maddetü’l Hayat ( din ) , İlk Şeyhülislam
  14. Zembilli Ali Cemali Efendi : El Mutahharat ( din )
  15. Kemalpaşazade: Tevarih –i Ali Osman
  16. Ebu Suud Efendi : Kanunname , Duaname
  17. Osmanlı devletinde tarihçi : Vakanüvis
  18. Aşık paşazade : Tevarih – i Ali Osman
  19. Tursun Bey : Tarih – i Ebu’l Feth
  20. Nesri : Cihannüma , Coğrafya
  21. Hoca Saadettin : Tac’üt Tevarih
  22. Evliya Çelebi : Seyahatname
  23. Naima : Vakanivüstür. ( tarihçi )
  24. Ahmet Cevdet Paşa : Mecelle , Tarih – i Cevdet
  25. 648. Abdurrahman Şeref : Tarih – i     Devlet – i     Osmaniye
  26. Katip Çelebi : Keşf’üz Zunün, Fezleke , Cihannüma
  27. Piri Reis : Kitab – ı Bahriye
  28. Seydi Ali Reis : Mirat’ül Memalik
  29. Osmanlı devletinde önemli hattatlar

✓    Şeyh Hamdullah

  • Ahmet Akşemseddin Karahisarı
  • Hafız Osman
  • Mustafa Rakım
  1. Osmanlı devletinde ciltleme sanatı : Tezhip
  2. Osmanlı devletinde ciltleme yapan kişi : Müzehhip
  3. En önesmli müzehhip : Kara Mehmet
  4. Levni : Surname
  5. Matrakçı Nasuh : Hünername
  6. 658. Osmanlı devletinde önemli minyatürcüler :

✓    Matrakcı Nasuh

  • Nigari
  • Nakkaş Osman
  • Levni
  1. Resmini yaptıran ilk osmanlı padişahı : II.Mehmet
  2. Osmanlı devletinde ilk resim sergisi açan kişi : Şeker Ahmet Paşa
  3. Arkeoloji müzesi ve Sanayi nefisenin kurucusu : Osman Hamdi Bey
  4. Osman Hamdinin önemli eserleri : Silah taciri , Kablumbaga terbiyecisi
  5. Osmanlı devletinde müzik dalındaki temsilciler : Abdülkadir Meragi , Itri , Dede Efendi

 

 

  1. Osmanlı devletinde erken dönem dini eserler :

✓    Hacı Özbek cami ( İznik ) Osmanlı devletindeki ilk cami

  • Yeşil cami ( İznik )
  • Yeşil cami ( Bursa )
  • Hüdavendigar cami ( Bursa )
  • Hacı Bayram cami (Ankara )
  • İznik Süleyman Paşa Medresesi ( Osmanlı devletinde ilk medrese )
  • Yeşil Medrese ( Bursa )
  • Yeşil Türbe (Bursa )
  • Kırgızlar Türbesi ( Bursa )
  • Ulu Cami (Bursa )
  • Yıldırım Medresesi (Bursa )
  1. Osmanlı Devletinde erken Dönem Sivil Mimari :

✓    Edirne Sarayı

  • Irgandı Köprüsü ( Bursa )
  • Bursa Çarşısı
  • Edirne Bedesteni
  1. Osmanlı Devletinde erken Dönem Askeri Mimari :

✓    Anadolu Hisarı ( I. Bayezid )

  1. Osmanlı Devletinde Klasik dönem dini eserler :

✓    Fatih cami ( İstanbul )

  • Bayezid cami ( İstanbul )
  • Haseki cami ve medresesi ( İstanbul )
  • Şehzade cami ( İstanbul )
  • Süleymaniye cami ( İstanbul )
  • Selimiye cami ve medresesi ( İstanbul )
  • Sultan Ahmet camisi ( İstanbul )
  • Rüstem Paşa medresesi (İstanbul )
  • Eyüp Sultan türbesi (İstanbul )
  • Fatih Sultan Mehmet türbesi ( İstanbul )
  • Yavuz Sultan Selim türbesi (İstanbul )
  • Şehzade Mehmet türbesi ( İstanbul )
  • Bayezid Külliyesi ( Edirne )
  • Yeni cami ( İstanbul )
  • Mihrimah sultan medresesi ( Edirne )
  1. Osmanlı Devletinde Klasik dönem sivil eserler :

✓    Topkapı sarayı

  • Kanuni Sultan Süleyman Çeşmesi
  • Çinili Köşk ( Osmanlı Devletindeki ilk köşk )
  • Mostar Köprüsü
  1. Osmanlı Devletinde Klasik dönem askeri eserler :

✓    Rumeli Hisarı

  • Kilitbahir Kalesi
  1. Osmanlı Devletinde Geç dönem dini eserler :

✓    Nuru Osmaniye cami ( İstanbul )

  • Laleli cami
  • Nusretiye cami
  • Dolmabahçe cami
  • Ortaköy cami

 

Osmanlı Devletinde Geç dönem sivil eserler :

✓    İshak Paşa Sarayı ( Ağrı )

  • Yıldız sarayı
  • Dolmabahçe sarayı
  • Beylerbeyi sarayı
  • Çırağan sarayı
  • Revan köşkü
  • Şale köşkü
  • Sadabat kasr – ı
  • Ahmet çeşmesi
  • Tophane çeşmesi
  1. Osmanlı Devletinde Geç dönem askeri eserler :

✓    Sedd’ülbahir Kalesi ( IV. Mehmet )

  • Selimiye Kışlası ( Selim )
  • Levent Kışlası ( Selim )

 

  1. Osmanlı devletinde şehir tiyatroları :Darülbedayi
  2. Osmanlı devletinde ilk müzik okulu : Darülelhan
  3. Güzel yazı yazan kişi : Hattat

 

Saygılarımla..

Kaynak:İnstagram : Mustafa_ozdemir_tarih_

By Sosyal Bilgiler

Related Post

Ders Notları

Kan Hakkında 37 İlginç Bilgi

Tem 25, 2024 Sosyal Bilgiler
Ders Notları

İlk Çin imparatoru Qin Shi Huangdi

Haz 23, 2024 Sosyal Bilgiler
Ders Notları

Orhun Yazıtları’nın Türk Tarihindeki Yeri ve Önemi

May 20, 2024 Sosyal Bilgiler

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

You missed

Sınavlara Hazırlık

Yeni Müfredat Sosyal Bilgiler 5.Sınıf Ölçme Araçları

22 Ekim 2024 Sosyal Bilgiler
Eğitim Haberleri

4006-A ve 4006-B ÇAĞRILARI YAYINLANDI

12 Ekim 2024 Sosyal Bilgiler
Ders Notları

Kan Hakkında 37 İlginç Bilgi

25 Temmuz 2024 Sosyal Bilgiler
Eğitim Haberleri

2024 2. Kez İl İçi ve İller Arası İsteğe Bağlı Yer Değiştirmeler

10 Temmuz 2024 Sosyal Bilgiler