Mustafa Kemal’in Gittiği Okullar

Mustafa Kemal’in Gittiği Okullar

Mustafa Kemal Atatürk 1881 yılında Selanik’te Kocakasım Mahallesi, Islahhane Caddesi’ndeki evde doğdu. Ev o zamanın şartlarında iyi sayılabilecek bir evdi. Mustafa Kemal’in babası Osmanlı Devleti’nde memur olarak görev yaptığı için babası hayatta iken geçim sıkıntısı yaşaması muhtemel değildi.

Babası Ali Rıza Efendi, annesi Zübeyde Hanım‘dır. Baba tarafından dedesi Hafız Ahmet Efendi XIV-XV. yüzyıllarda Konya ve Aydın’dan Makedonya’ya yerleştirilmiş Kocacık Yörüklerindendir.  İskan politikası gereği o dönemlerde Anadolu’dan Türkler Avrupa da yeni alınan topraklara yerleştirilirdi. Bu politikanın Osmanlı Devleti’ne bir çok faydası vardı. O yazımıza buraya tıklayarak ulaşabilisiniz.

Annesi Zübeyde Hanım ise Selanik yakınlarındaki Langaza kasabasına yerleşmiş eski bir Türk ailesinin kızıdır.

Milis subaylığı, evkaf kâtipliği ve kereste ticareti yapan Ali Rıza Efendi, 1871 yılında Zübeyde Hanım’la evlendi. Atatürk’ün 5 kardeşinden dördü küçük yaşlarda öldü, (Ömer,Ahmet,Fatma,Naciye) sadece Makbule (Atadan) 1956 yılına dek yaşadı.(Osmanlı sağlık sistemi hakkında fikir elde etmemiz sağlıyor)

19. yüzyılda hele taşralarda kayıtlar çok eksik olduğundan onun doğum günü bilinmemektedir. O, Rumi 1286 yılında doğmuş olarak kayıtlı olduğuna göre 1880 veya 1881 de doğmuş demektir. Adı Mustafa’dır.

MUSTAFA KEMAL’İN ÖĞRENİM HAYATI

1-Mahalle Mektebine ve Şemsi Efendi Mektebi (İlkokul Dönemi)

Küçük Mustafa, okul yaşına geldiğinde annesi onun geleneksel eğitim veren Mahalle Mektebine(Hafız Mehme Efendi), babası ise modern eğitim veren Şemsi Efendi Okuluna gitmesini istiyordu.

Not: bu farklı okul tiplerı Osmanlıda eğitim-öğretim birliği yok anlamına gelir. Bu yüzden Cumhuriyetin ilk yıllarında Tevhidi Tedrisat konunu ile eğitim öğretimde birlik sağlanmıştır. Eğitim öğretimde birliğin olmayışı görünmeyen bir çok sorunun ortaya çıkmasına neden oluyor en önemlisi de fikir, ülkü birliği bozulmuş oluyordu.

Bunun üzerine Mustafa önce annesinin isteğiyle, geleneksel eğitim veren Mahalle Mektebi’ne, sonra da babasının istediği daha modern eğitim veren Şemsi Efendi Mektebi’ne yazıldı. Böylece her ikisinin de isteği yerine gelmiş oldu.

(Ali rıza Bey demokratik bir yöntem uygulayarak orta yolu bulmuş oldu)

Genel Bilgi:Mustafa, 1888’de 7 yaşındayken babasını kaybetti. yetim kalan Mustafa, Naciye ve Makbule’yi anneleri, Selanik yakınlarındaki Langaza’da subaşılık yapan dayı Hüseyin Efendi’nin yanına götürmüş ve orada Rapla adlı çiftlikte çalışmaya başlamışlardır. Ancak Mustafa daha sonra  geri dönerek, Selanik’te teyzesinin yanında eğitimine devam etmiştir.

1893’te, ilkokuldan sonra, önce Selanik Mülkiye Rüştiyesine (sivil ortaokul) ,sonra da Selanik Askeri Rüştiyesine gider (Böylece askerlik mesleğine ilk adımını atmış olur). Arkadaşları arasında zekâsı ve üstün yetenekleri ile kısa zamanda kendisini gösterdi ve öğretmenlerinin sevgisini kazandı; matematik öğretmenliği yapan Yüzbaşı Mustafa Efendi, genç öğrencisinin yetenekleri ve zekâsı karşısında ‘’Benim adim da Mustafa’’ diyerek aralarındaki farkı belirtmek üzere öğrencisinin adına “Kemal” ismini ilâve etti. Matematiğe ilgisi ilerde ‘’Geometri’’ kitabını yazmasını kolaylaştırmıştır

3- Manastır Askeri İdadisi’ne (Askeri Lise)

1895’te Manastır Askeri İdadisi’ne (Askeri Lise) girdi, burada yatılı olarak okudu.

• Burada Ömer Naci ile arkadaşlık yaptı. bu kişi, Mustafa Kemal’in hitabet ve şiir (edebiyat) sevgisinde etkin rol oynadı.
• Yakın arkadaşlarından biri olacak olan Ali Fethi (Okyar) de bu okulda öğrenci idi.
• Namık Kemal ve M.Emin Yurdakul’un kitaplarından etkilendi (Vatanseverlik-Türkçülük)
• Genç Mustafa Kemal, askerî öğreniminin yanı sıra yabancı dil öğrenimini de ihmal etmiyor; yazları izinli olarak Selanik’e döndüğü zaman Fransızca dersleri alıyordu.
• 1897 Türk–Yunan savaşına gitmek istedi(vatanseverlik)

4-İstanbul Harp Okulu ve Harp Akademisi (Yükseköğretim

Mustafa Kemal, Manastır Askerî İdadisi’ni de başarı ile bitirerek 13 Mart 1899 tarihinde İstanbul’da Harp Okulu’na girdi.

NOT: bu dönemde yönetimin siyaset alanındaki yanlışlarını ve aksaklıklarını belirtmek amacıyla eleştiri niteliğindeki yazılar yayınlamak için el yazısıyla bir gazete çıkarmıştır

3 senelik başarılı bir Harbiye öğreniminden sonra 10 Şubat 1902’de bu okulu Teğmen rütbesiyle bitirdi ve öğrenimine Harp Akademisi’nde devam etti. 1903 yılında Üsteğmen olmuştu. 11 Ocak 1905 tarihinde de Kurmay Yüzbaşı rütbesiyle Harp Akademisi’nden mezun oldu.

 Genel Bilgi: Harp Okulu’nda ve Harp Akademisi’nde de zekâsı ve üstün yetenekleri kendisini arkadaşlarına ve öğretmenlerine tanıtmış, onların sevgi ve saygısını kazanmıştı. Askerlik derslerine büyük ilgisi yanında matematiğe, edebiyata ve güzel söz söylemeye karşı da merakı vardı. Harp Akademisi’nde, memleket ve millet davaları ile ilgilenmesi, düşüncelerini cesaretle ifadeden çekinmemesi sebebiyle aydın ve inkılâpçı bir subay olarak tanınmıştı.

NOT:Mustafa Kemal, eğitimini tamamladıktan sonra ilk görev yeri olan Şam’daki 5. Orduya bağlı 30. Süvari Alayına atandı.

M.KEMAL’İN GİTTİĞİ OKULLAR SIRASIYLA:

-Mahalle Mektebi (Selanik)

– Şemsi Efendi Okulu (Selanik)

– Selanik Mülkiye Rüştiyesi ( Selanik)

– Selanik Askeri Rüştiyesi : 1893 – 1895 ( Selanik)

– Manastır Askeri İdadisi:1895–1899(Bitola-Makedonya)

– Harp Okulu: 13 Mart 1899 – 10 Şubat 1902 (İstanbul)
– Harp Akademisi: 1902 – 11 Ocak 1905 (İstanbul

UNUTMAYIN:

Rüştiye= Ortaokul         İdadi= lise demektir J okkkk

Kaynak: Mehmet ÖZDURAK