Türkiye’nin Matematik ( Mutlak ) Konum Özellikleri
UYARI! Orta Kuşakta yer almamızın yukarıda verilen sonuçlarından son maddedeki ifadede dikkat edilmesi gereken özellik Dört Mevsim Koşullarının yıl içinde belirgin olmasıdır. Ancak aynı anda gibi bir ifade kullanılmış ise bu durum özel konum özelliği olur. Çünkü Türkiye’de yer şekillerinin kısa mesafede çok çeşitli olması sıcaklık ve yağış koşullarının değişmesine neden olduğundan aynı gün içinde bile bir yerde yaşanan özellik diğerlerinden farklı olabilir.
UYARI! Türkiye’de bakı etkisi ile çelişen bazı durumlar vardır. Bunlar özelikle Karadeniz Bölgesi’nde kış aylarında kuzey yamaçların güney yamaçlardan daha sıcak olması ve Karadeniz’de kuzey yamaçlarda yerleşiminin daha fazla olmasıdır. Bu duruma neden olan faktör ise Karadeniz’in güney yamaçlarının İç ve Doğu Anadolu gibi kış aylarında karasallık etkisi ile oldukça soğuk olan bölgelere bakarken kuzey yamaçların denizel etkiye açık olmasıdır. Denize dönük kuzey yamaçlar kış aylarında daha sıcaktır ve yağış miktarı da daha fazladır bu nedenle daha yaşanılası bir ortam oluşturmuştur.
NOT! Sorularda genel olarak güneyden kuzeye doğru gidildikçe artan ve azalan “SÜRE” ifadeleri doğru verilmiş ise Türkiye’nin Kuzey Yarım Küre’de olduğunu kanıtlar.
NOT! Aynı enlem üzerinde yer alan merkezlerde “ Sıcaklık ve buna bağlı yaşanan özel konum şartları” dışındaki durumlar aynıdır.
NOT! Türkiye’de aynı boylam üzerinde bulunan tüm merkezlerde;
- Yerel saat
- Başlangıç Boylamı ile olan yerel saat farkı
- Öğle anı
- Gölgenin en kısa boyda olduğu an yıl boyunca aynıdır.
UYARI! Bu konu ile ilgili gelen sorularda çeldiriciler şunlardır:
- “Yıl boyunca Güneş aynı anda doğar ve batar” ifadesi yanlıştır. Çünkü aynı boylam üzerindeki merkezler aynı enlem üzerinde olamayacağından gündüz ve gece süreleri aynı değildir. Bu nedenle gece ve gündüzünün eşit olduğu ekinoks tarihlerinde aynı anda doğma ve batma yaşanabilir.
- “ Başlangıç Boylamı’na olan uzaklıkları aynıdır” ifadesi yanlıştır. Çünkü Türkiye Kuzey Yarım Küre’de olduğu için kuzeye doğru meridyen arası mesafe daralır. Bu nedenle kuzeyde olan daha yakındır.
NOT! Kış Saati uygulaması yapıldığı bir dönemde yerel saat ile ulusal saat arasındaki farkın fazla olduğu merkezler 30° Doğu Meridyeni’nden en uzak, farkın en az olduğu merkezler 30° Doğu Meridyeni’ne en yakın merkezlerdir.
NOT! Yaz Saati uygulaması yapıldığı bir dönemde yerel saat ile ulusal saat arasındaki farkın fazla olduğu merkezler 45° Doğu Meridyeni’nden en uzak, farkın en az olduğu merkezler 45° Doğu Meridyeni’ne en yakın merkezlerdir.
NOT! Yıl Boyunca yerel saatin ulusal saatten daha geri olduğu merkezler 30° Doğu Meridyeni’nden daha batıda olan merkezlerdir.
NOT! Yıl boyunca yerel saat ile ulusal saat arasındaki değişimim en az olduğu merkezler 30° Doğu Meridyeni ile 45° Doğu Meridyeni’ne eşit uzaklıkta olan merkezlerdir.
NOT! 21 Mart ile 23 Eylül arasındaki dönemde Kuzeye doğru gidildikçe gündüz süresi uzarken 23 Eylül ile 21 Mart arasındaki dönemde Güneye doğru gidildikçe gündüz süresi uzar.
NOT! Yükselti ortalamasının doğuda fazla olması nedeniyle Türkiye’de yerleşme ve orman üst sınırının en yüksek olduğu yerler de doğudadır.
NOT! Türkiye’de aynı anda dört mevsim özelliklerinin görülmesinin nedeni yer şekillerinin kısa mesafede çeşitlilik göstermesidir.
NOT!
- Türkiye’nin en uzun sınırı SURİYE iledir ( 877 km).
- Türkiye’nin en kısa sınırı NAHCİVAN iledir ( 18 km).
- Türkiye’nin en eski sınırı İRAN iledir ( 1639 Kasr-i Şirin antlaşması ile çizilmiştir).
- Türkiye’nin en yeni sınırı SURİYE iledir ( 1939’da Hatay’ın anavatana katılması ile çizilmiştir).
NOT! Türkiye’nin doğrudan sorunlarını tamamı komşuları iledir. Sınır komşusu olmadığımız bir ülkeyle doğrudan sorunumuz yoktur.
NO! Türkiye’nin son açılan sınır kapısı Üzümlü’dür. Hakkâri üzerinden Irak’a geçişi sağlar. Nisan 2014.