Amaç: Zorunlu eğitim kapsamındaki okul öncesi ve diğer öğrenci taşıma hizmetlerini düzenli ve güvenli hale getirmek, bu amaçla taşıma yapacak gerçek ve tüzel kişilerin yeterlilik ve çalışma şartlarını belirlemek, gerekli denetim hizmetlerini yapmaktır.
Kapsam Ve Dayanak: 26/9/2011 tarihli ve 655 sayılı Ulaştırma, Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında KHK, 10/7/2003 tarihli ve 4925 sayılı Karayolu Taşıma Kanunu ve 13/10/1983 tarihli ve 2918 sayılı Karayolu Trafik Kanununun 75.maddesine dayanılarak çıkarılmış olup, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerce öğrenci taşımak için kullanılacak okul servis araçlarını, taşımacıları ve bu taşıma işlerinde çalışanları kapsar.
Taşıtlarda aranacak şartlar şunlardır:
- Okul servis araçlarının arkasında “OKUL TAŞITI” yazısını kapsayan numunesine uygun renk, ebat ve şekilde reflektif bir kuşak bulundurulmalıdır.
- Okul servis aracının arkasında, öğrencilerin iniş ve binişleri sırasında yakılmak üzere en az 30 cm çapında kırmızı ışık veren bir lamba bulunmalı ve bu lambanın yakılması halinde üzerinde siyah renkte büyük harfle “DUR” yazısı okunacak şekilde tesis edilmiş olmalı, lambanın yakılıp söndürülmesi tertibatı fren lambaları ile ayrı olmalıdır.
- Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlarda, öğrencilerin kolayca yetişebileceği camlar ve pencereler sabit olmalı, iç düzenlemesinde demir aksam açıkta olmamalı, varsa yaralanmaya sebebiyet vermeyecek yumuşak bir madde ile kaplanmalıdır.
- Okul servis araçlarında Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik ile Karayolları Trafik Yönetmeliğinde belirtilen standart, nitelik ve sayıda araç, gereç ve malzemeler her an kullanılabilir durumda bulundurulmalıdır.
- Okul servis araçlarının kapıları şoför tarafından açılıp kapatılabilecek şekilde otomatik ( havalı, hidrolikli vb.) olabileceği gibi; araç şoförleri tarafından elle kumanda edilebilecek şekilde (Mekanik) de olabilir. Otomatik olduğu takdirde, kapıların açık veya kapalı olduğu şoföre optik ve/veya akustik sinyallerle intikal edecek şekilde olmalıdır.
- Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtlar temiz, bakımlı ve güvenli durumda bulundurulmalı ve 6 ayda bir bakım ve onarımları yaptırılmakla birlikte; taşıtların cinsine göre Karayolları Trafik Yönetmeliğinin öngördüğü periyodik muayeneleri de yaptırılmış olmadır.
- Okul servis aracı olarak kullanılacak taşıtların yaşları 20 yaşından büyük olmamalıdır. Taşıtların yaşı fabrikasınca imal edildiği tarihten sonra gelen ilk takvim yılı esas alınarak hesaplanır ( DANIŞTAY 8.DAİRESİNİN 12.02.2010 TARİHLİ VE ESAS NO: 2009/10048 SAYILI KARARI UYARINCA 12 YAŞ ŞARTI UYGULANMAKTADIR)
- Araçların İmal, Tadil ve Montajı Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine göre tayin edilen ve o araca ait tescil belgelerinde gösterilen oturacak yer adedi, aracın içerisine görülebilecek bir yere yazılarak sabit şekilde monte edilecektir.
- Kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişi ve kuruluşlara ait okul servis aracı olarak teçhiz edilmiş araçlar, taahhüt ettikleri öğrenci taşıma hizmetlerini aksatmamak kaydıyla, personel servis taşıma hizmetlerinde de kullanılabilir. Ancak, bu taşıma esnasında okul servis araçlarına ait ışıklı işaretlerin şoförler tarafından kullanılması yasaktır.
- Okul servis aracı; araçların imal, tadil ve montajı hakkındaki yönetmelik hükümlerine uygun olmalıdır.
- Gerektirdiği hallerde ilgili meslek odası, okul veya iş yeri ve öğrenci velileriyle haberleşebilmek için telsiz veya mobil telefon bulunmalıdır.
- Taşıtlarda her öğrenci için bir emniyet kemeri bulunmalıdır.
- Taşıtlarda görüntü ve müzik sistemleri taşıma hizmeti sırasında kullanılmamalıdır.
Taşımacının yükümlülüğü
(1) Okul servis araçları ile taşımacılık yapanlar
a) Öğrencilerin oturarak rahat bir yolculuk yapmalarını sağlayacak tedbirleri alarak taahhüt ettiği yere kadar götürüp getirmekle ve servis hizmeti sırasında taşıta başka herhangi bir yolcu almamakla,
b) Taşıt içi düzeni sağlamak, okul öncesi eğitim ve ilköğretim öğrencilerinin inme ve binmeleri sırasında yardımcı olmak üzere rehber personel bulundurmakla,
c) İlgili belediyeden Özel İzin Belgesi (EK-4) almakla,
d) Taşımacıların yanında çalışanlar, hizmet akdine tabi olup, bunların sosyal güvenlik yönünden sigorta işlemlerinin yaptırılması zorunluluğuyla,
e) Yetkili mercilerce belirlenen okul servis araçları fiyat tarifelerindeki ücrete uymakla,
f) Taşınan öğrencinin;
– Okulun veya ikametgâhının değişmesi
– Uzun süreli tedaviyi gerektiren bir hastalık geçirmesi
– Okumaktan vazgeçmesi veya okuma hakkını kaybetmesi hallerinden herhangi birine bağlı olarak servisle taşınmasından vazgeçmesi durumunda; varsa geri kalan ayların ücretlerini iade etmekle yükümlüdürler.
(2) Belediye sınırları dışına/dışından yapılan okul servis hizmetleri için; taşımacının ayrıca Bakanlıkça düzenlenen ve yapılacak taşımanın şehirler arası veya il içi olmasına bağlı olarak B2, D2 veya D4 yetki belgelerinden birine sahip olması zorunludur.
(3) 1.fıkranın (d) ve (e) bentleri, öğrencilerin ücretsiz taşındığı özel eğitim veya taşımalı eğitim kapsamında verilen okul servis hizmetleri için uygulanmaz.
Yapılan şikâyetler Trafik Zabıtasınca değerlendirilir.
Okul Servis Araçlarının Kiralanması
(1) Okul servis araçlarının kiralanması;
– Her yıl okul-aile birliği yönetim kurulu başkanının başkanlığında
– Okul-Aile Birliği Yönetim kurulunca belirlenecek bir temsilci
– Okul-Aile Birliği Yönetim kurulunca çocuğu servisle taşınan veliler arasından tespit edilecek 4 veli
– Okul koruma derneği yönetim kurulunca belirlenecek 1 temsilci
– Varsa okul eğitim vakfı yönetim kurulunca belirlenecek bir temsilcinin katılımlarıyla oluşturulacak komisyon tarafından yapılır.
(2) Gerçek ve tüzel kişiler, birlikte taşıma hizmeti yapabilirler. Ancak, adlarına tescilli taşıtların koltuk sayısı, taşınacak toplam öğrenci sayısının üçte birinden az olamaz. Bu husus kiralanma aşamasında Komisyon tarafından dikkate alınır.
(3) Öğrenci velileri istemeleri halinde, çocuklarını herhangi bir okul servis aracı işleteni ile anlaşarak da taşıtabilirler. Bu hakkın kullanılması halinde; ilgililerine/yararlananlara kamu hizmetinin sunulmasında ve okul alanının kullandırılmasında farklı muamelede bulunulamaz.
(4) Okul yönetimi ve yukarıda belirtilen komisyon, servis hizmetlerinin sağlıklı, düzenli ve disiplinli bir şekilde yürütülmesine yönelik olarak, aksaklığı tespit edilen hususları, hizmeti sürdüren taşımacının bağlı olduğu meslek odalarına en kısa zamanda bildirirler. Bu odalar kendi mevzuatlarınca disiplin işlemlerini yapar ve sonucu okul yönetimine bildirirler.
(5) Bu maddede belirtilen şartlara uymayanların özel izin belgesi, söz konusu belgeyi düzenleyen kurum tarafından iptal edilir.
(6) Bu madde hükümleri taşımalı eğitimde uygulanmaz.
Taşıma İşlerinde Çalışanlar
(1) Okul servis araçlarını kullanan şoförler ile rehber personel;
a) Sorumlu ve yetkili olduğu hizmetin niteliklerine sahip olmak
b) Rehber personel için 20 yaşını doldurmuş ve en az ilköğretim mezunu olmak (DANIŞTAY 8.DAİRESİNİN 12.02.2010 TARİHLİ ve ESAS NO: 2009/10048 SAYILI KARARI UYARINCA REHBER PERSONEL İÇİN 22 YAŞ VE EN AZ LİSE MEZUNU OLMA ŞARTI UYGULANMAKTADIR)
c) Türk Ceza Kanununun 103, 104, 109, 188, 190, 191, 227 ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununun 35.maddelerindeki suçlardan affa uğramış olsa bile hüküm giymemiş olmak
d) Şoförler; E Sınıfı Sürücü Belgesi için 3 yıllık, B Sınıfı Sürücü Belgesi için 5 yıllık sürücü belgesine sahip olmak
e) Şoförler, son 5 yıl içerisinde; bilinçli taksirli olarak ölümlü trafik kazalarına karışmamış olmak, alkollü olarak araç kullanma ve hız kurallarını ihlal nedeniyle, sürücü belgeleri birden fazla geri alınmamış olmak
f) Şoförler, “Yurtiçi Yolcu Taşımacılığı Sürücü Mesleki Yeterlilik Belgesi”ne sahip olmak zorundadırlar.
(2) Bu maddede belirtilen şartlara uymayanların özel izin belgesi, söz konusu belgeyi düzenleyen kurum tarafından iptal edilir.
Karayolları Trafik Kanununun öngördüğü Zorunlu Karayolu Mali Sorumluluk Sigortasını yaptırmak zorunludur.
Sigorta şirketleri, servis araçlarına Zorunlu Karayolu Mali Sorumluluk Sigortası yapmak zorundadır. Bu sigortası bulunmayan servis araçları ile öğrenci taşımacılığı yapılamaz. Buna aykırı faaliyet gösteren araçlar hakkında 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanununun 91. Maddesi hükmü uygulanır.
Bakanlık yapacağı denetimleri, kendi personelinin yanı sıra, valilikler, kolluk kuvvetleri (polis, zabıta, jandarma) ve yetkili kıldığı diğer kamu kurum ve kuruluşlarının personeli aracılığıyla yapar. Denetimle ilgili olarak bu kuruluşlar Bakanlıkla her zaman işbirliği içinde olmak ve Bakanlık talimatlarını yerine getirmek zorundadır. Çalışma şartları yönünden Milli Eğitim Bakanlığı ve diğer ilgili kuruluşlar da mevzuatları çerçevesinde her türlü denetimi yaparlar.
Bu Yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrasının (f) ve (i) bentleri, 5.maddesinin birinci fıkrasının (b), (d) ve (e) bentleri, 6. maddesi, 7.maddesi, 8. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi hükümleri taşımalı eğitimde kullanılan servis hizmetleri için 1/7/2010 tarihine kadar uygulanmaz. (DANIŞTAY 8.DAİRESİNİN 12.02.2010 TARİHLİ VE ESAS NO: 2009/10048 SAYILI KARARI UYARINCA 01/01/2010 TARİHİ ESAS ALINMAKTADIR)
Kaynak: eğitimhane