18.YY OLAYLARI VE ISLAHATLAR
Karlofça Antlaşması:130İki’de kurulan Osmanlı Devleti 168üç’te Viyana’yı abluka etmiş fakat alamamıştı. Türklerin Viyana’yı alamaması üst kısmına özgüvenleri mahaline iştirak eden Haçlılar ittifak edip Osmanlıyla savaşmaya başlamışlardır. Osmanlı Devleti yenik olunca Haçlılar ile Karlofça Antlaşması’nı yapmıştır:
Macaristan, Erdel Beyliği:Avusturya’ya
Ukrayna, Podolya:Lehistan’a
Mora, Dalmaçya:Veneyüksek’e verilmiştir.
Antlaşmanın Önemi: Osmanlı Devleti’nin toprak kaybettiği ilk antlaşmadır. Osmanlı tarihinin gerileme çağı başlamıştır. Karlofça Antlaşmasıyla Osmanlı Devleti Avrupa’nın gerisinde kaldığını farklılık etmiştir. ” Hudutlarını genişletme” mahaline “sınırları sığınma ” siyaseti izlemeye ve Avrupa stilinde ıslahatlara başlamıştır.
Lale Devri Islahatları:1718’de Avusturya ile yapılmış olan Pasorofça Antlaşmasıyla başlayıp 1730’da Patrona Halil isyanıyla biten döneme Lale Devri denir. Devrin padişahı III. Ahmet, sadrazamı Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’dır. Lale devri yenilikleri:
bir.Londra, Paris ve Viyana benzeri Avrupa başkentlerinde ilk kez belli bir süre elçilikler açılmıştır.Sizce niye bu gibi tek iş yapılmıştır?
İki.Yirmisekiz Mehmet Çelebi ve Sait Efendi aracılığıyla Türk toplumuna ilişkin matbaa kurulmuştur. – yapıtları tercüme edilmiştir.
üç.Yeniçeriler arasından tulumbacı ocağı tertip etmiş , böylelikle itfaiye örgütü kurulmuştur.
dört.İstanbul, Yalova ve İznik’te kâğıt, kumaş ve çini fabrikaları yapılmıştır.
beş.Çiçek aşısı uygulanmıştır.
6.İstanbul’da tek kütüphane kurulmuştur.
7.İstanbul kasr, yalı, köşk benzeri yapı eserlerle ve lale bahçeleri ile süslenmiştir.
I. Mahmut Çağı Islahatları: Avrupa’dan Kont de Bonneval getirilmiştir. Bonneval’a Humbaracı Ahmet Paşa unvanı verilerek Humbaracı Kışlası’nı kurması sağlanmıştır.
Avrupa stilinde askerlik ve çağdaş eğitim verici Mühendishane-i Berri Humayûn açılmıştır. Böylelikle işinde ustalaşarak yetişen komutanlar mahaline yüksek seviyede askerlik kursu gören siyah subayları yetiştirilmiştir.
III. Mustafa Çağı Islahatları: Baron de Tott’u Osmanlı hizmetine sokarak Hız Topçuları Ocağı’nı kurdurmuştur. Mühendishane-i Bahr-ı Humayûn tecrübe et , yüksek seviyede askerlik kursu verici , – subayı yetiştiren okul açılmıştır.
III. Selim’in Islahatları:
Nizam-ı Cedit tecrübe et yepyeni tek asker kurmuştur. (Nizam=düzen, cedit=yepyeni) Bu silahlı gücün ihtiyaçlarını karşılamak amaçlı İrad-ı Cedit ( yepyeni gelirler) hazinesi oluşturulmuştur. Avrupa başkentlerindeki belli bir süre elçilikler tek çok kez duruma getirilmiştir. Türk Malı malı kullanılması teşvik edilmiştir. Batıya ilişkin eserler tercüme edilmiştir.
Sorular:
bir.17. YY ıslahatlarıyla 18. YY ıslahatlarını düşününüz. Hangisi ek olarak kapsamlıdır.
İki.18. YY’de hangi alanlarda ıslahatlar yapılmıştır?
üç.Nizam-ı Cedit’i kuran III. Selim’in Kabakçı Mustafa önderliğindeki yeniçeri isyanıyla öldürülmesi ve Nizam-ı Cedit’in dağıtılmasıyla alakalı çıkarımlar yapınız.
dört.17. YY ıslahatları yapılırken Osmanlı Devleti kendisini Avrupa’dan kudretli görüyor, klasik çağı arıyasker. 18. YY ıslahatlarında ise Avrupa misal alınmıştır.Bunu ıspatlayan 2 misal yazınız.