3.ÜNİTE: YAŞADIĞIMIZ YER SOSYAL BİLGİLER 4.SINIF

3.ÜNİTE: YAŞADIĞIMIZ YER

Yaşadığımız Çevre: Doğal çevremizde canlı ve cansız varlıklar sürekli etkileşim içinde yaşarlar. Bu unsurlardan birinin zarar görmesi, doğal dengenin bozulmasına neden olur.

Çevre; insanların yaşamı boyunca içinde bulunduğu ilişkilerini devam ettirmek durumunda olduğu yerdir. Yakın çevremiz, ailemiz, komşularımız, evimizin bulunduğu sokak, cadde, mahalle, semt ve buralarda bulunan diğer alışveriş merkezleri, oyun alanları, çarşı, pazar, sinema, kütüphane, tiyatro vs. yerlerdir.

Yaşadığımız yerde birçok ev bulunur. Evlerin aralarında kısa ve dar yollar vardır. Bunlara sokak denir. Sokakları birbirine bağlayan ana yollara cadde denir.

Sokaklar, caddeler ve bunların etrafında evlerin bulunduğu alanlara mahalle denir. Birkaç mahallenin bir araya gelmesiyle semtler oluşur.

Adresimiz nerede oturduğumuzu belirtir. Adresimizi bildirirken evimizin bulunduğu caddemiz, sokağımız, apartman numarası ve semtimizin adı yazılır. Her semtin bir posta kodu numarası vardır.Bütün bunlar bize gönderilen iletinin kısa sürede elimize ulaşmasının sağlar.

YÖNLER

Herhangi bir yerin ne tarafta bulunduğunu belirlerken yönünü, bulunduğumuz noktaya göre belirleriz.Günlük hayatta coğrafi yönlerden yararlanırız. Yön bir yerin bilinen başka bir yere göre nerede olduğunun belirlenmesidir. Yönler güneşin doğuşu ve batışına göre belirlenir. Güneşin doğduğu taraf DOĞU, battığı taraf BATI olarak adlandırılır. Sağ kolumuzu güneşin doğduğu tarafa uzatırsak sağ kolumuz doğuyu, sol kolumuz batıyı, önümüz kuzeyi, arkamız ise güneyi gösterir. Yönleri ana yönler ve ara yönler olarak ikiye ayırıyoruz.

Doğu, batı, kuzey, güney ANA YÖNLER

Kuzeydoğu, kuzeybatı, güneydoğu, güneybatı ARA YÖNLERDİR.

KROKİ, ÇİZİMİ VE FAYDALARI

Herhangi bir yerin kuşbakışı görünüşünün kağıt üzerine küçültülerek, ölçü kullanılmadan kuş bakışı çizilmesine kroki denir. Kroki yaşadığımız çevreyi kolayca tanımamızı ve adresleri tarifle bulmamızı sağlar.

HAVA DURUMU VE İKLİM

Hava durumu kısa süreli görülen(1 gün, 1 hafta gibi) atmosfer olaylarıdır. İklim ise; o yerin uzun yıllar süren hava olaylarının ölçümlerle elde edilmiş ortalama değerleridir. Havanın sıcaklığı her zaman aynı değildir. Mevsimler, aylar ve günün belli saatlerine göre değişir. Güneş ışınları yeryüzüne dik geldiği zaman havalar ısınır yaz mevsimi yaşanır. Eğik geldiği zaman ise havalar soğur ve kış mevsimi yaşanır. Havanın sıcaklık durumunu termometre ile ölçeriz. Basınçölçer(barometre), nem ölçer(higrometre), yağışölçer(plüviyometre), hava tahmin uzmanlarına meteorolojist denir.

Havalar ısındığı zaman yeryüzündeki sular buharlaşır, su buharı(nem) yükselir, soğuyarak yoğunlaşır ve yeryüzüne yağmur, kar, dolu şeklinde düşer. Buna yağış denir.

Yurdumuzda farklı iklim tipleri görülür. Bu durumun birinci nedeni;Matematiksel konumu yani; ülkemizin, Dünya’nın Kuzey Yarımküre’sinde,orta kuşakta yer almasıdır. İkinci nedeni ise özel konumudur. Türkiye’nin özel konumundan dolayı iklimi; dağların uzanışına, yükseklik farklarına, yer şekillerinin farklılık göstermesine ve üç tarafının denizlerle çevrili olmasına bağlı olarak değişir.

Başlıca hava olayları; yel, rüzgar, fırtına, hortum, tayfun(bora), çiy, kırağı, yağmur, dolu, kar, nem(buğu).

TÜRKİYE’DE GÖRÜLEN İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜLERİ

AKDENİZ İKLİMİ VE BİTKİ ÖRTÜSÜ: Akdeniz iklimi yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlıdır. En çok yağış kış mevsiminde olur. Kar yağışı ve don olayı görülmez. Akdeniz Bölgesi’nde, Ege kıyılarında, Marmara Bölgesi’nin güneyinde, Marmara Denizi kıyılarında ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin batısında görülür.

Bitki örtüsü: Akdeniz iklimi’nin tipik bitki örtüsü makilerdir. Makiler her mevsim yeşil kalabilen kısa, bodur ağaçcıklardır. Makilerden daha yukarı çıkıldıkça ormanlar görülür. Ormanların büyük çoğunluğunu iğne yapraklılar(çam, sedir) oluşturur.

KARADENİZ İKLİMİ: Her mevsim yağışlı ve kışlar soğuk geçer. En çok yağış sonbaharda olur. Karadeniz Bölgesi’nin kıyı kesimlerinde görülür. Bitki Örtüsü “gür ormanlar”dır.

KARASAL İKLİM: Yazlar sıcak ve kurak kışlar sert ve soğuk geçer. İç Anadolu, Karadeniz Bölgesi’nin iç kesimlerinde, Akdeniz Bölgesinin iç kesimlerinde, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Ege Bölgesi’nin iç kesimlerinde görülür. Bitki örtüsü “Bozkır” dır.