TELİF HAKKI
- Bir düşünce veya sanat eserini ortaya koyan kişinin bu eserden doğan haklarının tümüne telif hakkı denir.
- Telif hakkına sahip olan kişi veya kuruluş, o eserle ilgili ekonomik hakların yanı sıra eserin sahibi olduğunu iddia etme ve esere verilebilecek zararları engelleme hakkına sahip olur. Eserin çoğaltılması, kiralanması, radyo ve televizyonlarda yayınlanması gibi haklar da telif hakkı kapsamındadır.
- Sembolü çember içinde © veya ® harfleri ile gösterilir. Bu işaretlerin bulunduğu ürünler, o ürünlerin tescilli birer marka olduğunu ve yasalarla korunduğunu gösterir.
- Devlet yasalarla sanatçıların haklarını koruma altına alır(Anayasamızın 64. maddesi).
- Devlet, sanat eserlerini korumak için bu konuda “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu”, “Video ve Müzik Eserleri Kanunu” gibi yasalar çıkarmıştır.
- Ülkemizde telif hakkı, 1951 yılında çıkarılan “Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu” ile düzenlenmiştir.
Bandrol (Denetim Pulu):
- Kaset, Kitap, Cd, Vcd, Dvd, gibi süresiz yayınlarda telif ödemelerini ve eserlerin tescillerini kontrol altına almak için Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilen baskılı minik etikete verilen addır
- Üzerinde bandrol olan ürünler o üründen devletçe belli bir vergi alındığını göstermektedir
Bu konuda dört önemli ilke yer almıştır. Bunlar:
1-Eser sahibinin haklarının korunması,
2-Eser sahibinin haklarıyla ilgili süre,
3-Kamunun eserden yararlanmasının sağlanması,
4-Eserle ilgili yasal ve toplumsal yaptırımdır.
- Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na göre; eser sahibinin haklarını koruma süresi yaşadığı süreden sonra 75 yıldır. Böylece eser sahibi öldükten sonra eserle ilgili hakları, yakınlarına miras olarak kalmaktadır.
KORSANA HAYIR
- Türkiye’de eserlerin yasal olmayan yollardan çoğaltılmasının önüne geçebilmek için çeşitli yasalar çıkartılmıştır.
- Telif ve patent haklan saklı olan ürünler yasal yollardan temin edilmelidir.
- Günümüzde yasal yollar dışında çoğaltılan ve satılan kitap, CD, kaset, bilgisayar yazılımı gibi bandrolsüz ürünlere korsan denilmektedir.
- Korsan ürünlerinde bandrol olmaması yani bu ürünlerin vergisiz olması fiyatlarının çok ucuz olmasını sağlamaktadır. Bu olay korsana olan ilgiyi artırıcı etki yapmaktadır. Hangi nedenle olursa olsun korsan ürünlere rağbet etmemek gerekir. Korsan ürün almak, eser sahibinin haklarını çiğnemek ve emeğine saygı duymamak, aynı zamanda devlete ekonomik olarak zarar vermek anlamına gelmektedir.