ÜLKEMİZDE NÜFUS

ÜLKEMİZDE NÜFUS

SÜRE:12 SAAT
KAZANIMLAR
1. Türkiye’de nüfus dağılışının sebep ve sonuçları.
2. Ülkemizde nüfusun özellikleri.
3. Eğitim ve çalışma hakkı.
4. Göçün sebep ve sonuçları.
5. Yerleşme ve seyahat özgürlüğü.

BİLİNMESİ GEREKEN KAVRAMLAR:
İşsizlik
Nüfus: sınırları belli bir alanda, belli bir zaman diliminde yaşayan insan sayısına denir.
Yapılan nüfus sayımları ile nüfus miktarı, nüfus artışı, nüfusun ekonomik ve kültürel özellikleri, nüfusun dağılışı ve değişimi gibi özellikler tespit edilebilir.

TÜRKİYE’DE NÜFUS: İlk nüfus sayımı (1831) II. Mahmut döneminde yapıldı. Yalnızca ( vergi verecek ve askere gidecek olan) erkekler sayıldı. Türkiye Cumhuriyeti’nde ilk nüfus sayımı 1927 yılında, ikincisi 1935 yılında yapılmıştır. 1990’ a kadar 5 yılda bir, sonra 10 yılda bir yapılmış ancak 1997 yılında seçmen sayısını tespit etmek için bir ara sayım yapılmıştır. Son nüfus sayımı 2000’ de yapıldı.
*Ülkemizde yapılan nüfus sayımları ile insan sayısı, nüfus yoğunluğu, nüfusun yaş ve cinsiyet, okuryazarlık, öğrenim durumu, iş durumu, medeni durum, köy ve kentsel durumu tespit edilir.
*Nüfus sayımlarını Devlet İstatistik Enstitüsü (DİE) yeni ismiyle Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) yapar.
Nüfus Yoğunluğu: Bir yerde km²’ ye düşen insan sayısıdır.

Nüfus Yoğunluğu = Nüfus Miktarı
Yüz Ölçümü
*Türkiye’de en az nüfus artışı 2. Dünya Savaşı nedeniyle 1940–1945 arası, en fazla nüfus artışı hayat şartlarının düzelmesiyle 1955–1960 arası olmuştur.
*Nüfus Artışının Olumlu Sonuçları
1-Üretim ve vergi gelirleri artar.
2-Mal ve hizmetlere talep artar.
3-İşgücü artar ve ucuzlar, üretim ucuzlar.
4-Yurt savunması kolaylaşır.
*Nüfus Artışının Olumsuz Sonuçları
1-Kişi başına düşen mili gelir azalır.
2-Enflasyon ve işsizlik artar.
3-Göç ve çarpık kentleşme artar.
4-Kaynaklar hızla tükenir.
5-Trafik sorunu ortaya çıkar.
6-İhracat azalır
7-Anarşi, terör artar.
8-Altyapı yetersiz kalır.

—Türkiye’de Nüfusun Dağılışı-

Yoğun Nüfuslu Yerler:
-Marmara Bölgesi (Çatalca-Kocaeli):Nüfusun yoğun olma sebepleri tarım, sanayi, ulaşım, turizm, ticaret
-Kıyı Ege: Nedeni tarım, sanayi, turizm, ticaret
-İç Anadolu (Yukarı Sakarya): Nedeni başkentin burada olması, tarım, ticaret, sanayi
-Kıyı Akdeniz: Turizm, sanayi, tarım
-Doğu ve Batı Karadeniz Kıyıları: Tarım, sanayi, iklim
Seyrek Nüfuslu Yerler:
Doğu Anadolu’nun yüksek yerleri, Akdeniz’de Teke ve Taşeli Platoları, Ege’de Menteşe yöresi, Marmara’da Biga Yarımadası, Yıldız Dağları, İç Anadolu’da Tuz Gölü ve çevresi, Karadeniz’de Sinop, Bayburt ve Gümüşhane’ dir.
-Buraların iklimi sert, ulaşımı zor, dağlar fazladır. Madencilik, sanayi, turizm, tarım gelişmemiştir. (Bu şartlardan hepsi bir şehirde bulunmayabilir. Mesela Sinop’un iklimi çok güzeldir ancak iç kesimle bağlantısı zordur.)

GÖÇ: Ekonomik, toplumsal, siyasi ve doğal nedenlerle insanların yer değiştirmesine göç denir.
İç Göç: Ülke içinde yapılan göçlerdir. Buda sürekli ve mevsimlik göç diye ikiye ayrılır.

İç Göçün Nedenleri:

1-Kırsal kesimde hızlı nüfus artışı
2-Tarım alanlarının miras yoluyla parçalanması
3-Kırsal kesimde iş imkanının yetersiz olması
4-Kentlerde ki iş, sağlık, eğitim vs hizmetlerin daha iyi olması
5-Doğal afetler
6-Makineli tarım
7-Güvenlik(terör)
8-Kan davaları
İç Göçün Sonuçları:
1-Çarpık (plansız) kentleşme
2-Altyapı sorunları
3-Belediye hizmetlerinin yetersiz kalması
4-İşsizliğin artması
5-Hırsızlık ve kapkaç gibi sorunların yaşanması
6-Çevre kirliliği oluşur
7-Trafik ve eğitim sorunları olur.
*Ülkemizde iç göçler doğudan batıya doğru olur. En çok göç Marmara, Ege ve Akdeniz’e olur. En çok göç veren bölgeler Güneydoğu Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz’dir.

Dış Göç: Bir ülkeden başka bir ülkeye yapılan göçlerdir.

Dış Göçün Sebepleri:
1-İş bulma
2-Savaş ve doğal afetler
3-Ülkeler arası nüfus değişimi
4-Etnik ve kültürel nedenler
5-Turizm faaliyetleri
Sonuçları:
Göç alan ülkelerin nüfusu artar. Kültürel ilişkiler gelişir. Ekonomik ilişkiler gelişir.

Beyin Göçü:Bir ülkenin zeki insanlarının başka ülkelere gitmesi
*Türkiye’de Yerleşmeyi Etkileyen Faktörler
İklim, yeryüzü şekilleri, toprak, ekonomik etkenler, ulaşım, su kaynakları, maden, turizm

YERLEŞME
Kırsal Yerleşme: Nüfusu 10 binden az olan yerlerdir. Kasaba, köy, köyaltı yerleşmeler (mezra, mahalle, bağ, yayla, divan)

Kentsel Yerleşme:
Küçük Şehir: 10.000-25.000
Orta Şehir : 25.000-100.000
Büyük Şehir :100.000-500.000
Metropol : 500.000 ‘den çok
Ekonomik özelliklerine göre de bölümlere ayrılır. Tarım şehri, turizm şehri, kültür şehri, vs.

DEVLET – VATANDAŞ ELELE

Anayasa 2. Madde: Türkiye Cumhuriyeti toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temek ilkelere dayanan, demokratik, laik ve SOSYAL bir hukuk devletidir.

Madde 42: Kimse eğitim-öğretim hakkından yoksun bırakılamaz.
İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için parasız ve zorunludur.

Madde 49: Çalışma herkesin hakkı ve ödevidir. Ülkemizde ki sosyal güvenlik kurumları Emekli Sandığı (memurlar için), SSK (özeldeki işçiler için), Bağ-Kur (esnaf ve sanatkâr ve bağımsız çalışanlar için).

Madde 23: Yerleşme ve Seyahat Özgürlüğü.
Herkes yerleşme ve seyahat özgürlüğüne sahiptir. Bu haklar suç işlemesini önlemek, sosyal ve ekonomik gelişmeyi sağlamak, düzenli kentleşmeyi sağlamak amacıyla sınırlandırılabilir.